Kur’ân’da Efdaliyyet Meselesi

Müslümanlar için Kur’ân, özellikle dînî konularda en temel başvuru kaynağıdır. Savunulan düşüncenin haklılığını ispat etmenin en sağlam yolu Kur’ânî referanslara dayanmaktır. Bu durum bazen bir nasstan birbirine muhalif iki düşüncenin ortaya çıkmasına sebep olabilmektedir. Farklı iki anlayışın ortaya çıktığı konulardan biri de "efdaliyyet"tir. Bu tartışmanın temel konusu Kur’ân’daki sureler ve ayetler arasında üstünlük olup olmadığı hususudur.

Anahtar Kelimeler:

Kur’ân, Sure, Ayet, Efdal, Efdaliyyet

The Matter of Superriority in the Quran

The Quran is the main application source for Muslims, especially on religious subjects. The strongest way proving the rightfulness of defended idea is based on the Quranic referances. This situation may sometimes causes appearance of two idea which are opposed to each other in the same text of the Quran. One of the subjects about which two different understanding appear is superiority. The main issue of this discussion is whether there is superiority on the verses and parts of the Quran or not.

Keywords:

Quran, Part (Surah), Superior, Superiority,

PDF

___

Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdullah Ahmed b. Muhammed eş-Şeybânî (ö. 241/855), el-Müsned, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992.
Buhârî, Ebû Abdullâh Muhammed b. İsmâîl (ö. 256/869), el-Câmiu’s-Sahîh, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992.
Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Huseyn (ö. 458/1065), el-Câmi‘ li Şuabi’l-Îmân, (Thk: Abdülalî Abdülhamîd Hâmid), Mektebetü’r-Rüşd, Riyâd, 2003.
Dârimî, Ebû Muhammed Abdullâh b. Abdurrahmân (ö. 255/868), es-Sünen, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992.
Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş‘as (ö. 275/888), es-Sünen, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992.
Ebû Hanîfe, Nu‘mân b. Sâbit el-Kûfî (ö. 150/767), el-Fıkhu’l-Ekber, Meclisü Dâireti’l-Maârif, Haydarâbad, 1342 h.
Ebû Ubeyd, el-Kâsım b. Sellâm (ö. 224/838), Kitâbu Fedâili’l-Kur’ân, (Thk: Komisyon), Dâru İbn Kesîr, Dimeşk, ts.
Fahreddin Râzî, Muhammed b. Ömer b. el-Huseyn (ö. 606/1209), et-Tefsîru’l-Kebîr, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, Beyrût, 1997.
Gazâlî, Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed (ö. 505/1111), Cevâhiru’l-Kur’ân, (Thk: Muhammed Reşîd Rızâ), Dâru İhyâi’l-Ulûm, Beyrût, 1990.
Hâkim, Ebû Abdullâh en-Nîsâbûrî (ö. 405/1014), el-Müstedrek ale’s-Sahîhayn, Dâru’l-Harameyn, Kâhire, 1997.
Halîmî, Ebû Abdullâh Huseyn b. El-Hasen (ö. 403/1012), el-Minhâc fî Şuabi’l-Îmân, (Thk: Hilmî Muhammed Fevdâ), Dâru’l-Fikr, 1979.
İbn Balabân, Alâuddîn Alî b. Hasan (ö. 739/1339), el-İhsân fî Takrîbi Sahîhi İbn Hibbân, (Thk: Şuayb Arnaît), Müessesetü’r-Risâle, 1998.
İbn Fâris, Ebu’l-Huseyn Ahmed b. Zekeriyyâ (ö. 395/1004), Mu‘cemu Mekâyîsi’l-Luga, (Nşr: İbrâhîm Şemsuddîn), Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrût, 1999.
İbn Hacer, Ahmed b. Alî el-Askalânî (ö. 852/1421), Fethu’l-Bârî bi Şerh-i Sahîhi’l-Buhârî, (Thk: Abdülazîz b. Abdullâh b. Bâz), Dâru’l-Fikr, Beyrût, 1993.
İbn Teymiyye, Takiyuddîn Ahmed b. Abdülhalîm (ö. 728/1327), Mecmûu‘l-Fetâvâ, (Cem ve Trb: Abdurrahmân b. Muhammed b. Kâsım), Mücemmeu‘l-Melik, Medîne, 2004.
İbn Teymiyye, Takiyuddîn Ahmed b. Abdülhalîm (ö. 728/1327), Cevâbü Ehli’l-İlm ve’l-Îmân, (Thk: Ebû Ömer en-Nedvî), Dâru’l-Kasem, Riyâd, 1996.
Kannevcî, Ebu’t-Tayyib Sıddîk Hasan Hân (ö. 1307/1890), Ebcedü’l-Ulûm, (Haz: Abdülcebbâr Zükâr), Vezâratü’s-Sekâfiyye, Dimeşk, 1978.
Kurtubî, Ebû Abdullâh Muhammed b. Ahmed Ebû Bekr (ö. 671/1272), el-Câmi’ li Ahkâmi’l-Kur’ân ve’l-Mübeyyin limâ Tezammenehû mine’s-Sünneti ve Âyi’l-Furkân, (Thk: Abdullâh b. Abdülhasen et-Türkî), Müessesetü’r-Risâle, Beyrût, 2006.
Kurtubî, Ebû Abdullâh Muhammed b. Ahmed Ebû Bekr (ö. 671/1272), et-Tizkâr fî Efdali’l-Ezkâr, Mektebetü Dâri’l-Beyân, Dimeşk, 1987.
Müslim, Ebû’l-Huseyn b. el-Haccâc (ö. 261/875), el-Câmiu’s-Sahîh, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992.
Nesâî, Ebû Abdurrahmân Ahmed b. Şuayb (ö. 303/915), es-Sünenü’l-Kübrâ, (Thk: Hasan Abdülmun‘im Çelebî), Müessesetü’r-Risâle, Beyrût, 2001.
Râgıb el-İsfehânî, el-Huseyn b. Muhammed b. el-Mufaddal, Müfredâtü Elfâzi’l-Kur’ân, (Thk: Safvân Adnân Dâvûdî), Dâru’l-Kalem, Dimeşk, 1992.
Satıbaldiev, Aytmırza; Kur’ân Ayetleri Arasında Üstünlük (Efdaliyet), (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2007.
Suyûtî, Celâluddîn Abdurrahmân b. Ebû Bekr (ö. 911/1505), el-İtkân fî Ulûmi’l-Kur’ân, (Nşr: Mustafâ Dîb el-Bugâ), Dâru İbn Kesîr, Dimeşk, 2006.
Taberânî, Ebû’l-Kâsım Süleymân b. Ahmed (ö. 360/970), el-Mu‘cemu’s-Sağîr, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrût, 1983.
Taberî, Ebû Câfer Muhammed b. Cerîr (ö. 310/922), Câmiu’l-Beyân an Te’vîli Âyi’l-Kur’ân, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrût, 1992.
Taşköprüzâde, Ahmed b. Mustafâ (ö. 968/1561), Miftâhu’s-Saâde ve Misbâhu’s-Siyâde fî Mevdûâti’l-Ulûm, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrût, 1985.
Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre (ö. 279/892), es-Sünen, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992.
Zerkeşî, Bedruddîn Muhammed b. Bahâdır b. Abdullâh (ö. 794/1391), el-Burhân fî Ulûmi’l-Kur’ân, (Thk: Komisyon), Dâru’l-Ma’rife, Beyrût, 1994.