Kırımlı ve Kafkasyalı Muhacirlerin Manisa Kazasında İskanı (1860-1876)

Osmanlı Devleti’nin son yüzyılı, çöküş dönemi olarak ifade edilir. Bu dönemde, kaybedilen topraklardan Anadolu’ya yoğun bir göç hareketi görülür. Manisa kazası ve çevresi de, demografik olarak bu göçlerden etkilenmiştir. Bu çalışmada, 1860-1876 yılları arasında Manisa kazasında iskân edilen Kırım ve Kafkasya kökenli muhacirler ele alınacaktır. Öncelikle, Osmanlı Arşiv kayıtlarına göre, göçmenlere ait sayısal bilgiler ortaya konulmaya çalışılacaktır. Ardından iskân süreci değişik boyutları ile incelenecektir.

Anahtar Kelimeler:

Göç, muhacir, iskân, Osmanlı, Manisa

Kırımlı ve Kafkasyalı Muhacirlerin Manisa Kazasında İskanı (1860-1876)

The last century of the Ottoman Empire is expressed as a period of decline. During this period, an intensive migration to Anatolia from the lost territories is seen. Manisa district and its surroundings were demographically affected by these migrations. In this study, Crimea- and Caucasus-origin immigrants who settled in Manisa district between the years of 1860-1876 will be discussed. Firstly, information related to the number of immigrants according to the records of the Ottoman Archives will be presented. Then various aspects of the settlement process will be examined.

Keywords:

Migration, immigrant, settlement, Ottoman, Manisa,

PDF

___

AKDENĠZ, Engin (2009), “Gediz Vadisi’ndeki Bazı M.Ö. II. Binyıl Buluntu Merkezleri Üzerine”, Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Haberler, S. 28, s. 11–13
AYDEMĠR, Ġzzet (1989), Göç Kuzey Kafkasyalıların Göç Tarihi, Ġstanbul
BAYRAKTAR, Hilmi (2007), “Kırım Ve Kafkasya’dan Adana Vilayeti’ne Yapılan Göçler Ve Ġskânlar (1869-1907)”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 22, s. 405–434
BAYRAKTAR, Hilmi (2008), “Kırım SavaĢı Sonrası Adana Eyaleti’ne Yapılan Nogay Göç ve Ġskânları (1859–1861)”, Bilig, S.45, s. 45–72
BERBER, Ferhat (2010), İmparatorluktan Cumhuriyete Manisa ve Göçler, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, YayınlanmamıĢ Doktora Tezi, Ankara
BĠLGĠ, Nejdet (1996), XX. Yüzyılın ilk Yarısında Manisa Kazası (1908– 1950), Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü YayınlanmamıĢ Doktora Tezi, Ġzmir
BĠLGĠ, Nejdet (1999), “Tanzimât’ın Öncesinde Ve Sonrasında Saruhan Sancağı’nda Nüfus”. Prof. Dr. İsmail Aka Armağanı, Ġzmir, s. 250–289
BĠLGĠ, Nejdet (2001), “1842 Yılında Saruhan Sancağı’nın Nüfusu ve Ġdari BölünüĢü”. Manisa Araştırmaları–1, Manisa, s. 87–122
CHOCHIEV, Georgi (2007), “XIX. Yüzyılın Ġkinci Yarısında Osmanlı Ġmparatorluğu’nda Kuzey Kafkas Göçmenlerinin Toplumsal Uyarlanmasına Dair Bazı GörüĢler (Göçmenlerin Otoriteye BaĢvuruları)”, Kebikeç, S. 23, s. 407–456
CUTHELL, David Cameron Jr. (2005), The Muhacirin Komisyonu: An Agent In The Transformation Of The Ottoman Anatolia (1860–1866), Columbia University
EREN, Ahmet Cevat (1966), Türkiye’de Göç ve Göçmen Meseleleri Tanzimat Devri İlk Kurulan Göçmen Komisyonu Çıkarılan Tüzükler, Ġstanbul
FISHER, Alan (1999), A Precarious Balance: Conflict, Trade and Diplomacy on the Russian-Ottoman Frontier, Isis, Ġstanbul
GÖKTEPE, Ramazan (2007), Kırım Savaşı Sonrasında Osmanlı Basınında Kafkasya Ve Kırım Göçleri, Niğde Üniversitesi SBE. YayınlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Niğde
GÖYÜNÇ, Nejat (1979), “<> Deyimi Hakkında”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi Ord. Prof. İ. Hakkı Uzunçarşılı Hatıra Sayısı, S. 32, s. 331–348
HABĠÇOĞLU, Bedri (1993), Kafkasyadan Anadoluya Göçler, Nart Yayıncılık, Ġstanbul
HAYTA, Necdet (2002), Tarih Araştırmalarına Kaynak Olarak Tasvir-i Efkâr Gazetesi (1278/1862–1286/1869), Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankar
ĠPEK, Nedim (2006), İmparatorluktan Ulus Devlete Göçler, Serander Yayınları, Trabzon
KARPAT, Kemal H. (2001), “Avrupa Egemenliği’nde Müslümanların Konumu Çerkeslerin Sürgünü ve Suriye’deki Ġskânı”, Çerkeslerin Sürgünü, Kafder Yayınları, Ankara, s. 78-111
KARPAT, Kemal H. (2003), Osmanlı Nüfusu (1830–1914) Demografik ve Sosyal Özellikler, Çev. Bahar Tırnakçı, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, Ġstanbul
KIRIMLI, Hakan (2006), “Kırım’dan Türkiye’ye Kırım Tatar Göçleri”, Uluslararası Göç Sempozyumu Bildiriler, Zeytinburnu Belediyesi, Ġstanbul, s. 147– 152
McCARTHY Justin (1998), Ölüm ve Sürgün, Çev. Bilge Umar, Ġnkılâp Kitabevi, Ġstanbul
NAGATA, Yuzo (1997), Tarihte Ayanlar Karaosmanoğulları Üzerinde Bir İnceleme, Ankara
ÖRENÇ, Ali Fuat (2008), Balkanlarda İlk Dram, Unuttuğumuz Mora Türkleri ve Eyaletten Bağımsızlığa Yunanistan, Ġstanbul
ÖZ, Mehmet (2000), “Tahrir Defterlerindeki Sayısal Veriler”, Osmanlı Devleti’nde Bilgi ve İstatistik, Ed. Halil Ġnalcık- ġevket Pamuk, DĠE Yayınları, Ankara, s. 15–32
SAYDAM, Abdullah (1997), Kırım ve Kafkas Göçleri (1856–1876), Ankara
ġEN, Ömer (1997), “Osmanlı Devleti’nde Kafkas Göçmenleri Sorunu (1834–1870)”, Dünü ve Bugünüyle Toplum Ve Ekonomi, S. 10, s. 125–133
TEMĠZKAN, Abdullah (2007), “Kafkasya Muhacirlerinin Denizli’de Ġskânı”, Uluslararası Denizli ve Çevresi Tarih ve Kültür Sempozyumu Bildirileri, Pamukkale Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü, Denizli, s. 285–289
TEPEKAYA, Muzaffer (2006), “19. Yüzyılın Ġkinci Yarısında Kırım ve Kafkasya’dan Göç Hareketleri ve Saruhan (Manisa) Sancağı’na Göçler”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, C.VI. S. 2, s. 463–480
ULUÇAY, M. Çağatay (1955), 18. ve 19. Yüzyıllarda Saruhan’da Eşkıyalık ve Halk Hareketleri, Ġstanbul
ULUDEMĠR, Mehmet (1987), “EskiĢehir Kırım Göçmenlerinin ġeramazan Geleneğinin Anadolu’daki Benzerleri”, III. Milletlerarası Türk Folklor Kongresi Bildirileri, C. IV. s. 413–422, Ankara
YILMAZ, Mehmet (1996), Konya Vilayetinde Muhacir Yerleşmeleri (1854-1914), Selçuk Üniversitesi SBE YayınlanmamıĢ Doktora Tezi, Konya