Türkiye’de Bütçe Açığının Sürdürülebilirliği: 1982-2016 Dönemi

Bu çalışmada Türkiye ekonomisindeki bütçe açığının sürdürülebilirliğini tespit etmek amacıyla bütçe gelir ve harcama değişkenleri arasında uzun dönemli bir ilişkinin varlığı analiz edilmektedir. Dönemlerarası bütçe yaklaşımı altında, 24 Ocak 1980 kararları ile yapısal dönüşümün başladığı dönemden 2016 yılına kadar, değişkenlere ait yıllık veriler kullanılarak birim kök ve eşbütünleşme testleri ile bu ilişki sınanmıştır. Çalışmada ADF ve PP birim kök testlerinin yanı sıra tekli yapısal kırılmaya izin veren Zivot-Andrews birim kök testi ile Johansen eşbütünleşme testi ve tek kırılmalı Gregory-Hansen eşbütünleşme testi kullanılmıştır. Johansen testine göre gelir ve harcama arasında uzun dönemli bir ilişkinin olmadığı, bütçe açıklarının sürdürülemez olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bununla birlikte Gregory-Hansen testi ile sürdürülebilirliğin olduğu belirlenmiştir. OLS yöntemiyle tahmin edilen uzun dönem katsayısı zayıf formda bir sürdürülebilirliği göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Bütçe Açıkları, Kamu Harcamaları, Kamu Gelirleri, Türkiye Ekonomisi

The Sustainability of Budget Deficit in Turkey: 1982-2016 Period

In this study, the existence of a long-term relationship between budget income and expenditure variables is analyzed to determine the sustainability of the budget deficit in the Turkish economy. Under the intertemporal budget approach, this relationship was tested with unit root and cointegration tests, using annual data of the variables from the period when the structural transformation started with the decisions of January 24, 1980, to 2016. During the study, we used different tests like ADF and PP unit root tests, Zivot-Andrews unit root test, which allows single structural break, Johansen cointegration test, and Gregory-Hansen cointegration test with a single break. According to the Johansen test, we concluded that there is no long-term relationship between income and expenditure, and budget deficits are unsustainable. However, it was determined that there is sustainability through the Gregory-Hansen test. The long-term coefficient estimated by the OLS method shows a weak form of sustainability.

Keywords:

Budget Deficits, Government Expenditures, Government Revenues, Turkish Economy,

PDF

___

Afonso, A. (2005). Fiscal sustainability: The unpleasant European case. Finanzarchiv, 61(1), 19-44.
Akar, S. (2014). Türkiye’de bütçe gelir ve harcamalarının ampirik analizi. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar, 8(1), 141-159.
Akkuş, Ö. ve Durmaz, A. (2019). Türkiye’de bütçe açığının sürdürülebilirliği: Saklı eşbütünleşme ilişkisi. Maliye Dergisi, 176, 52-71, Erişim Adresi: https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2019/09/176-03.pdf.
Altun, N. (2017). Türkiye’de bütçe açıklarının sürdürülebilirliğinin ampirik olarak analizi: 1950-2015 dönemi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(1), 13-22.
Aslan, A. (2009). Bütçe Açığı Sürdürülebilirliğinin Dinamik Analizi: Türkiye Örneği. Maliye Dergisi, 157, 227-234.
Bravo A. B. S. ve Silvestre, A. L. (2002). Intertemporal sustainability of fiscal policies: Some tests for European countries. European Journal of Political Economy, 18(3), 517-528. doi:10.1016/S0176- 2680(02)00103-9
Bohn, H. (2005). The Sustainability of Fiscal Policy in the United States. Cesifo Working Paper, 1446.
Bohn, H. (1998). The behavior of U. S. public debt and deficits. The Quarterly Journal Of Economics, 113(3), 949-963.
BUMKO (2017). Bütçe büyüklükleri ve bütçe gerçekleşmeleri. Erişim Adresi: https://www.hmb.gov.tr/bumko-butce-buyuklukleri-ve-butce-gerceklesmeleri.
Castro, F. D. ve Cos, P.H. (2002). On the sustainability of the Spanish public budget performance. Revista De Economía Pública, 160, 9-27.
Dalgıç, B., İyidoğan, P. V. ve Balıkçıoğlu, E. (2014). Sustainability of fiscal policy: An empirical examination for Turkish economy. Journal of Business, Economics & Finance 3(2), 133-137.
Ehrhart, C. ve Llorca, M. (2008). The sustainability of fiscal policy: Evidence from a panel of six south Mediterranean countries. Applied Economic Letters, 15(10), 797-803. DOI:10.1080/13504850600749156.
Fève, P. ve Henin, P. (2000). Assessing effective sustainability of fiscal policy within the G7. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 62(2), 175-195. doi:10.1111/1468-0084.00167.
Fukuda, S. ve Teruyama, H. (1994). The sustainability of budget deficits in Japan. Hitotsubashi Journal of Economics, 35(2), 109-119.
Göktaş Ö. (2008). Türkiye ekonomisinde bütçe açığının sürdürülebilirliğinin Analizi. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 8, 45-64.
Gregory, A. W. ve Hansen, B. E. (1996). Residual-based tests for cointegration in models with regime shifts. Journal of Econometrics, 70(1), 99-126.
Günaydın, E. (2003).Analysing The sustainability of fiscal deficits in Turkey. Hazine Dergisi, 16, 1-14.
Hakkio, C. ve Rush, M. (1991). Is the budget deficit "too large? Economic Inquiry, 29(3), 429-45.
Hamilton, J. D. ve Flavin, M. A. (1986). On the limitations of government borrowing: A framework for empirical testing. American Economic Review, 76(4), 808-819.
Hazine Müsteşarlığı Kamu Finansman Genel Müdürlüğü (2003). Cumhuriyet döneminde iç borçlanma alanındaki gelişmeler. Hazine Dergisi, Cumhuriyetin 80. Yılı Özel Sayısı: 43-55.
Jha, R. ve Sharma, A. (2004). Structural breaks, unit roots, and Cointegration: A further test of the sustainability of the Indian fiscal deficit. Public Finance Review, 32(2), 196-219. doi:10.1177/1091142103260858.
Kalyoncu, H. (2005). Bütçe açıklarının sürdürülebilirliği: Avrupa Birliği üyesi ülkeler ve Türkiye üzerine bir uygulama. (Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Kasal, S. (2019). Zamanlararası bütçe kısıtı ve Türkiye’de bütçe açıklarının sürdürülebilirliği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(4), 207-220. DOI: 10.18037/ausbd.668645.
Kesik, A. (2003). Bütçe yönetimi ile borç yönetiminin ayrılmasının konsolide bütçeye yansımaları. Maliye Dergisi, 143, 1-13.
Kuştepeli, Y. ve Önel, G. (2005). Fiscal deficit sustainability with a structural break: An application to Turkey. Eastern Mediterranean University Review of Social, Economic and Business Studies, 5(6), 189-208.
Makrydakis, S., Tzavalis, E. ve Balfoussias A. (1999). Policy regime changes and the long-run sustainability of fiscal policy: An application to Greece. Economic Modelling, 16, 71-86.
Martin, G. M. (2000) US deficit sustainability: A new approach based 0n multiple endogenous breaks. Journal of Applied Econometrics, 15, 83-105.
Neaime, S. (2015) Sustainability of budget deficits and public debts in selected European Union countries. The Journal of Economic Asymmetries, 12(1), 1-21. DOI: 10.1016/j.jeca.2014.10.002.
OECD (2018). General government deficit (Indicator). Erişim Adresi: https://Data.Oecd.Org/Gga/General-Government-Deficit.Htm,.
Papadopoulus, A. P. ve Sidiropoulos, M. G. (1999). The sustainability of fiscal policies in the European Union. IAER, 5(3), 289-307.
Payne, J. E. (1997). International evidence on the sustainability of budget deficits. Applied Economic Letters, 4, 775-779
Payne, J. E., Mohammadi, H. ve Cak, M. (2008). Turkish budget deficit sustainability and the revenue-expenditure nexus. Applied Economics, 40, 823–830.
Peker, O. ve Göçer, İ. (2012). Bütçe açıklarının ampirik analizi. Yönetim ve Ekonomi, 19(1), 163-178.
Perron, P. (1989). The Great crash, the oil price shock, and the unit root hypothesis. Econometrica, 57(6), 1361-1401
Perron. P. (1990). Testing for a unit root in a time series with a changing mean. Journal of Business and Economic Statistics, 8, 153-162.
Phillips, P. ve Perron, P. (1988). Testing for a unit root in time series regression. Biometrika, 75(2), 335-346.
Quintos, C.E. (1995). Sustainability of the deficit process with structural shifts. Journal of Business and Economic Statistics, 13(4), 409-417.
Schick A. (2005). Sustainable budget policy: Concepts and approaches. OECD Journal on Budgeting, 5(1), 107-126.
Şen, H., Sağbaş, İ. ve Keskin A. (2010). Türkiye’de mali sürdürülebilirliğin analizi: 1975-2007. Maliye Dergisi, 158, 103-123.
Trehan, B. ve Walsh, C. (1988). Common trends, the government budget constraint, and revenue smoothing. Journal of Economic Dynamics and Control, 12, 425-444.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası-TCMB (2001). Türkiye’nin Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı. Erişim Adresi: https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/26640b7b-9641-4c35-99ec- cd10a9d4e51b/program.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-26640b7b-9641-4c35-99ec-cd10a9d4e51b-m3fB7oF.
Tüğen, K. ve Güngör, G. (2013). Türkiye’de 1982-2011 döneminde bütçe açıkları ve açıkların finansmanında vergilerin rolü. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, 50(575), 19-30.
Yavuz, N, Ç. (2014). Finansal ekonometri. İstanbul: Der Yayınları.
Yıldırım K. ve Özcan S. (2011). Bütçe açıklarının sürdürülebilirliği: 1970-2005 Türkiye örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30, 39-50.