Gül ÇAVUŞOĞLU, Menderes KABADAYI, Ali Kerim YILMAZ, Mehmet Yalçın TAŞMEKTEPLİGİL

Spor Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin İnsan Haklarına Yönelik Tutumları

Bu çalışmanın amacı spor bilimleri fakültesinde eğitim gören öğrencilerin sporda insan haklarına ilişkin tutumlarının incelenmesidir. Çalışmaya Ondokuz Mayıs Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi, 2017-2018 öğretim yılı antrenörlük, spor yöneticiliği ve beden eğitimi öğretmenliği bölümü öğrencileri katılmıştır. Araştırma, gönüllü katılım ile yapılmıştır. Birinci sınıftan 79, ikinci sınıf 86, üçüncü sınıftan 121, dördüncü sınıftan 214, toplam 500 öğrenci araştırmaya katılmıştır. Verilerin toplanması amacıyla Sadık (2014) tarafından geliştirilen, 3 alt boyut ve 29 maddeden oluşan ‘Sporda İnsan Hakları Tutum Ölçeği’ kullanılmıştır. Normal dağılım gösteren gruplar için ANOVA testi ve t testi, normal dağılım göstermeyen gruplar için ise Mann Whitney U ve Kruskall Wallis H testleri uygulanmıştır. Sporda insan hakları alt boyutları için alınan skorlar 1. ve 2. sınıflar için daha düşük olup 3 ve 4. sınıflar için daha yüksek çıkmıştır. Ayrıca yaş grubu arttıkça alınan skorların arttığı sonucuna varılmıştır. En düşük skora sahip yaş grubunun en düşük yaş aralığına sahip olan 18 ve 20 yaş arası grup olduğu görülmüştür. Sonuç olarak bu çalışmada sporcu üniversite örgencilerinin kişilik hakları, sosyal haklar ve dayanışma hakları alt boyutlarına yönelik tutumları saptanmıştır. Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin sosyal haklar alt boyutu ortalamasının kişisel haklar ve dayanışma hakları alt boyutu ortalamasına oranla daha yüksek olmasına rağmen sporda insan haklarına ilişkin genel tutumlarının düşük olduğu görülmüştür. Buna göre, insan hakları konusunda Türkiye’de yapılması gereken birçok sosyal ve eğitime yönelik düzenlemeye ihtiyaç olduğu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler:

İnsan hakları, Spor Bilimleri, Tutum

Attitudes of Sport Sciences Faculty Students about Human Rights

The purpose of this study is to examine the attitudes of students studying in the Faculty of Sport Sciences regarding human rights in sport. Students of the coaching education, sport management and physical education teaching departments participated in the study in 2017-2018 academic year. The research was carried out with voluntary participation. 79 students from the first grade, 86 from the second grade, 121 from the third grade, 214 from the fourth grade. A total of 500 students participated in the research. The “Human Rights Attitude Scale in Sports”, which was developed by Sadık (2014) and consists of 3 sub-dimensions and 29 items, was used to collect data. ANOVA test and t test were used for groups with normal distribution, while Mann Whitney U and Kruskall Wallis H tests were used for groups without normal distribution. In sports, scores for human rights sub-dimensions were lower for 1st and 2nd grades and higher for 3rd and 4th grades. In addition, it was concluded that as the age group increases, the scores obtained increase. The age group with the lowest score was found to be between the ages of 18 and 20, with the lowest age range. As a conclusion, athlete university students’ attitudes about the sub-dimensions of personal rights, social rights and solidarity rights were found in the present study. Although the students’ average social rights sub-dimension scores were higher when compared with the averages of personal rights and solidarity rights, general attitude about human rights in sport were low. According to these results, it has been found that a great number of social and educational regulations are needed in Turkey about human rights.

Keywords:

Human Rights, Sport Sciences, Attitude,

PDF

___

Anın, A.C. (1991). Türkiye'de Cumhuriyet Devrinde Beden Eğitimi Öğretmeni Yetiştirme Çalışmaları ve Aşamaları, Spor ve Bilim Dergisi, 1.
Atalay, A. (2016). Türkiye’de Üniversitelerde Eğitim Gören Öğrenci-Sporcuların Ahlaki Karar Alma Tutumları. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4, (31) :53-66.
Atasoy, A. (1997). İlköğretim İkinci Kademede Demokrasi Eğitimi ve İlköğretim İkinci Kademe Öğretmen ve Öğrencilerin Demokratik Tutum ile Davranışlarının Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Aycan, N. (2002). Sağlık Yüksekokulları İçin Sağlık Sosyolojisi, Manisa: Manisa Celal Bayar Üniversitesi Yüksek Öğrenim Vakfı.
Berktay, F. (2004). Kadınların İnsan Haklarının Gelişimi ve Türkiye, Sivil Toplum ve Demokrasi Konferans Yazıları, İstanbul Bilgi Üniversitesi Sivil Toplum Kuruluşları Eğitim ve Araştırma Birimi, 7.
Çarıkçı, S. ve Er, K.O. (2010). Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi’nde Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının İnsan Hakları Eğitimine Yönelik Tutumları, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(24):54- 69.
Dağ, N. (2013). Sınıf Öğretmeni Adaylarının İnsan Haklarına İlişkin Tutumlarını Etkileyen Faktörler, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Gömleksiz, M. N. ve Çetintaş S. (2011). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1-14).
Gözütok, D. (1995). Öğretmenlerin Demokratik Tutumları, Türk Demokrasi Vakfı Yayınları, Ankara.
Gül, F. (2013). Bir Değer Olarak İnsan Hakları ve İnsan Hakları Bilincinin Gelişiminde Demokrasinin Rolü, Muhafazakâr Düşünce, 9 (36):67-75.
Karagözoğlu, N. (2017). İnsan Hakları Eğitiminde Gazetelerden Yararlanma, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, KEFAD. 18(3).
Karaman, Kepenekçi Y. (1999). İnsan Hakları Eğitiminde Okul ve Sınıf Havasının Rolü, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 19: 353–361.
Karatekin, K., Merey, Z., Sönmez, Ö.F., ve Kus, Z. (2012). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının İnsan Haklarına Yönelik Tutumları, Ankara: International Periodical For The Languages, 7(4): 2193-2207.
Kepenekçi, Y. (2000). Türkiye’de Genel Ortaöğretim Kurumlarında İnsan Hakları Eğitimi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kuçuradi, İ. (2007). İnsan Hakları Kavram ve Sorunları, Ankara:TFK Yayınları.
Memduhoğlu, H.B. (2008). Örgütsel Sosyalleşme ve Türk Eğitim Sisteminde Örgütsel Sosyalleşme Süreci, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (2), 137-153.
Meşeci, F. (2008). Öğretmenin Sosyalleştirici Rolü ve İstenmeyen Davranışlarla Başa Çıkma, Hasan Ali Yücel Eğittin Fakültesi Dergisi, 1: 115-125.
Özbudun, E. (2007). Democratization Reforms in Turkey, 1993–2004. Turkish Studies, 8(2): 179-196.
Sadık, R. (2014). Sporcuların Sporda İnsan Haklarına İlişkin Tutumlarının İncelenmesi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Spor Yöneticiliği Anabilim Dalı. Doktora Tezi.
Şahin, A.Ç. (1995). İlköğretim Okullarında Yönetimin Demokrasi ve Otokrasi Boyutları Arasındaki Yeri. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Şahin, İ. (2009). Demokrasi ve İnsan Hakları Eğitimi, e-Journal of New World Sciences Academy Education Sciences, 4 (4): 1341- 1354. Tanrıverdi, H. (2012). Spor Ahlakı ve Şiddet, The Journal Of Academic Social Science Studies. 5 (8): 1071-1093.
Tepe, H. (2009). Sosyal Haklar ve İnsan Hakları: Sosyal Ve Ekonomik Haklar Olmadan İnsan Hakları Korunabilir Mi?, http://www.sosyalhaklar.net/2009/bildiri/tepe.pdf (28/04/2017).
Topsakal, C. (2017). Ödev Kavramı Açısından Yaşam Hakkı, TURAN: Stratejik Araştırmalar Merkezi, 9(36): 401-408.Türkbay, R.A. (2005). Üniversite Öğrencilerinin Demokratik Tutum ve Değerleri Üzerine Bir Araştırma. Yüksek lisans tezi, Denizli: Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.Ünal, Ş. (1994). İnsan Haklarının Tarihi, Felsefi ve Hukuki Temelleri, Ankara Barosu Dergisi, 1, 41-74.
Yeşil, R. (2004). İnsan Hakları ve Demokrasi 'Eğitiminde Yöntem, Gazi Üniversitesi, Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1).
Yıldırım, M. (2017). Üniversitelerde Okul ve Kulüp Takımlarında Oynayan Sporcuların Sporda Fair-Play Anlayışlarının Belirlenmesi (Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Örneği). İnönü Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi (İÜBESBD), 4(1),01-15.
Yiğittir, S. (2013). Temel İnsan Hak ve Özgürlükleri. İsmail Acun vd. (Ed.), İnsan Hakları, Demokrasi ve Vatandaşlık Eğitimi içinde, 1-14, Ankara: PegemA.Yüksel, M. (2007). İnsan Haklarının Sosyo-Tarihsel Temelleri, İnsan Hakları Yıllığı, 25, 1-19.