Muhafazakar Düşünce ve Sosyal Değişim

Comte, Spencer, Durkheim ve belirli tipolojileri ile Weber’in de içinde olduğu klasik dönem sosyologlarının, çalışmaları esas olarak positivist ya da evrimci bir çizgide şekillenmiştir. Marks’ın öncüsü olduğu çatışmacı kuram da, evrimci ve dengeci yaklaşımlara bir tepki olarak ortaya çıkmış olsa da sınıfsız topluma geçişe, temelinde çatışma ve mücadelenin olduğu birbirini takip eden aşamalar sonucunda ulaşılacağını iddia etmiştir. Bu noktada, denilebilir ki modern toplumun model alındığı bu ilk dönem sosyolojik düşüncede değişim, daha basit ve ilkel olandan daha kompleks ve ileri olana doğru bir evrim olarak benimsenmiştir. Söz konusu bu positivist ve evrimci miras üzerinden, toplumun işleyişi problemine odaklanan döngüsel, yapısal işlevselci, yeni çatışmacı ve yeni evrimci gibi çağdaş kuram ve yaklaşımlarda da sosyal değişim önemli bir yeri işgal etmeye devam etmiştir. Sosyal değişim, moderniteye ve liberalizme bir tepki olarak ortaya çıkan ve Burke’den günümüze sosyolojik düşüncede hatırı sayılır bir yer edinen muhafazakâr düşüncede de önemli çalışma alanlarından birisi haline gelmiştir. Bu çalışmada, düşünceleri ile muhafazakârlar üzerinde etkileri olan Tocqueville, Durkheim ve Weber ile muhafazakâr geleneğin önde gelen isimlerinden Burke, Kirk ve Nisbet’in sosyal değişim hakkındaki düşünceleri incelenmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Burke, Durkheim, Kirk, Muhafazakâr düşünce, Nisbet, Sosyal değişim, Tocqueville, Weber.

Conservative Thought and Social Change

The studies of classical period sociologists, including Comte, Spencer, Durkheim, and Weber with some certain typologies, were mainly shaped in a positivist or evolutionist line. Conflict theory, which emerged as a reaction to evolutionist and equilibrium approaches, pioneered by Marx, claimed that the process of transition to a classless society would be reached as a result of successive stages, based on conflict and struggle. At this point, it can be said that in the first period of sociological thought, in which modern society was modeled, change was seized as an evolution from a simpler and more primitive one to a more complex and advanced one. The subject of social change has continued to occupy an important place in the contemporary theories and approaches such as cyclical, structural-functionalist, neo-conflict, and neo-evolutionist, which focus on the problem of the functioning of society, through this positivist and evolutionist heritage. Social change has also become one of the important fields of study in conservative thought, which emerged as a reaction to modernity and liberalism, and has taken a considerable place in sociological thought from Burke to the present. In this study, the thoughts and approaches of Tocqueville, Durkheim, and Weber, who are thought to have impacted the development of conservative thought, and Burke, Kirk, and Nisbet, who were the leading names of the conservative tradition, will be examined through the concept of social change.

Keywords:

Burke, Durkheim, Conservative thought, Kirk, Nisbet, Social change, Tocqueville, Weber,

PDF

___

Aksan, G. (2016). Max Weber ve Değerler Sosyolojisi: Bir Metodolojik İkilemin Düşündürdükleri. SEFAD, 427-466. doi: dx.doi.org/10.21497/sefad.35126
Alexander, J. ve Smith, P. (2008). The Cambridge Companion to Durkheim. Cambridge: Ambridge University Press.
Alver, K. (2010). Emile Durkheim ve Kültür Sosyolojisi. Sosyoloji Dergisi, 21,199-210. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4106
Arslantürk, Z. ve Amman, T. (2013). Sosyoloji. İstanbul: Çamlıca Yayınları.
Beylur, S. (2019). Sosyal Değişim Sürecinde Kazakistan'da Din-devlet İlişkileri (Üniversite Öğrencileri Örneği) (Doktora Tezi). Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Chernilo, D. (2015). Progress and Social Change in the Sociology of Robert Nisbet. Society, 52, 1-21. doi: 10.1007/s12115-015-9908-0
Coser, L. A. (2008). Sosyolojik Düşüncenin Ustaları. (Çev: S. T. Himmet Hülür). Ankara: De Ki Basım Yayın.
Durkheim, E. (1960). The Division of Labour in Society. New York: Macmillan Company.
Feulner, E. J. (2019, 10 16). The Roots of Modern Conservative Thought from Burke to Kirk. Kirkcenter. Erişim adresi:http://www.heritage.org/research/reports/2008/07/the-roots-of-modern-conservative-thought-from-burke-to-kirk
Gencer, B. (2006). Gelenekselciliğin Pınarları: Edmund Burke ve Ahmed Cevdet. Muhafazakâr Düşünce, 153-188. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1195719
Gerth, H. ve Mills, C. (1996). Max Weber, Sosyoloji Yazıları. İstanbul: İletişim.
Günaydın, İ. ve Gülsoy, N. (2010/21). Durkheim Sosyolojisinde Dinin Tarihsel ve Güncel Olanakları. Sosyoloji Dergisi, 1-15. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4094
Harris, I. (2012). Burke and Religion. D. Dwan ve C. Insole (Edt.), Edmund Burke (ss. 92-03). Cambridge: Cambdrige University Press.
Hoffman, J. (2006). Conservatism. B. Turner (Edt.), Cambridge Dictionary of Sociology (s. 86). Cambridge: Cambridge University Press.
Kirk, R. (1982). Conservatism: A Succinct Description. Kirkcenter. Erişim adresi: https://kirkcenter.org/kirk-essays/conservatism-a-succinct-description/
Kirk, R. (1989). Permanence and Change From Prospects for Conservatives. Kirkcenter. Erişim adresi: https://kirkcenter.org/kirk-essays/kirk-essay-permanence-and-change/
Miller, W. (2003). Durkheim, Morals and Modernity. London: Routledge.
Muller, J. (1997). Conservatism - An Anthology of Social and Political Thought from David Hume to the Present. Princeton: Princeton University Press.
N. Soffer, R. (2009). History, Historian and Conservatism in Britain and America, From the Great War to Thatcher and Reagan. Oxford: Oxford University Press.
Nisbet, R. (1969). Social Change and History - Aspects of the Western Theory of Development. New York: Oxfor University Press.
Nisbet, R. (1973). The Social Philosophers, Community and Conflict in Western Thought. New York: Thomas Y. Crowell Company.
Nisbet, R. (2011). Muhafazakârlık; Düş ve Gerçek. (Çev: Kudret Bülbül). Ankara: Kadim, 2011.
Özipek, B. (2000). Muhafazakâr Düşünce Geleneğinde Akıl, Toplum ve Siyaset (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Öztürk, A. ve Mollaer, F. (2006). Muhafazakâr İdeoloji ve Rasonalite. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 35, 54-56. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/5352
Özyurt, C. (2007). Durkheim Sosyolojisinde Ahlaki Kontrol Sorunu. Journal of ValuesEducation, 13, 95-121.Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/302531
Özyurt, C. (2013). Said Halim Paşa Düşüncesinde Değişim ve Süreklilik: Muhafazakâr-Reformcu İslamcılığın Oluşumu. Muhafazakâr Düşünce, 37, 68-74. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/993049
P.Appelbaum, R. (1970). Toplumsal Değişim Kuramları. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Ritzer, G. (2011). Sociological Theory. New York: McGraw.
Suvanto, P. (1997). Conservatism from French Revolution to the 1990s Ipswich, England. London: Macmillan Press.
Tocqueville, A. (2012). Democracy in America. (Çev: H. Reeve) Pennsylvania: The Pennsylvania State University.
Wach, J. (1987). Din Sosyolojisine Giriş. (Çev: B. İnandı) Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınevi.
Weber, M. (2005). The Protestant Ethic and the Spirit of Capitalism. New York: Routledge.
Weber, M. (2012). Ekonomi ve Toplum. Ankara: Yarın Yayınları.