Covid-19 Döneminde BIST Metal Eşya ve Makine Endeksindeki Şirketlerin İnsan Kaynakları Uygulamaları

Bu çalışma, halka açık üretim şirketlerinin, Covid-19 döneminde, insan kaynakları uygulamalarını araştırmaktadır. Bu kapsamda Borsa İstanbul Metal Eşya ve Makina Endeksinde yer alan 30 firmanın 2020 yılına ait faaliyet raporlarında yer alan açıklamalar içerik analizi yöntemi ile incelenmiştir. İnsan kaynakları ilkeleri ve fonksiyonları çerçevesinde kavramsal çerçeve oluşturularak, çalışanlara yönelik uygulamalar; gelişim ve kariyer, mali haklar, mali olmayan haklar, güvenli işyeri, kurallara uyum ve eşitlik başlıkları altında kategorize edilmiştir. Bu kategoriler altındaki kavramlar Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) kurumsal yönetim ilkeleri ve sürdürülebilirlik raporlaması standartları (GRI) çerçevesinde belirlenmiştir. Analiz sonuçlarına göre şirketlerin faaliyet raporlarında çalışanlarla ilgili en çok değinilen unsurlar eğitim-öğretim, ücret, Covid-19 ve etik kurallardır. Fazla mesai, çalışan yan hakları ve ücretsiz izin unsurlarına ise faaliyet raporlarında hiç yer verilmemiştir.

Anahtar Kelimeler:

Kurumsal Yönetim, İnsan Kaynakları Uygulamaları, Covid-19 Salgını, Üretim Firmaları

Companies Human Resources Applications in the BIST Metal Goods and Machinery Index during Covid-19

This study investigates the human resources practices of publicly traded manufacturing companies during the Covid-19 period. In this context, the explanations disclosed in the 2020 annual reports of 30 companies in Borsa Istanbul Metal Goods and Machinery Index were examined by content analysis method. Employee applications are classified by developing a conceptual framework within the framework of human resource principles and functions; development and career, financial rights, non-financial rights, workplace safety, rule compliance, and equality. The concepts under these categories are determined within the framework of the Capital Market Board (CMB) corporate governance principles and sustainability reporting standards (GRI). According to the results of the analysis, the most frequently mentioned issues related to employees in the annual reports of companies are education, wages, Covid-19 and ethical rules. The annual reports make no mention of overtime work, employee benefits, or unpaid leave.

Keywords:

Corporate Governance, Human Resources Applications, Covid-19 Pandemic, Manufacturing Companies,

PDF

___

Ararat, M., Black, B. S. ve Yurtoglu, B. B. (2017). The effect of corporate governance on firm value and profitability: Time-series evidence from Turkey. Emerging Markets Review, 30, 113-132. doi:10.1016/j.ememar.2016.10.001
Barney, J. (1991). Firm resources and the theory of competitive advantage. Journal of Management, 17, 99-120
Büte, M. (2011). Etik iklim, örgütsel güven ve bireysel perfromans arasındaki ilişki. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 25, Sayı: 1
Demirkan, S. ve Esendemirli, E. (2013). Kurumsal yönetim anlayışının finansal raporlamaya etkileri: Halka açık şirketlerin derecelendirme raporlarının analizi. XXXII. Türkiye Muhasebe Eğitimi Sempozyumu, 24–28.
Dereköy, F. (2015). Kurumsal yönetim ve temel dinamikleri. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4 (1), 31-51. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/eyad/issue/57419/813857.
Dinçer, B. (2013). Kurumsal yönetimin farklı teoriler yoluyla değerlendirilmesi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (36). Erişim adresi: https:// dergipark.org.tr/en/download/article-file/55855.
Doğan, M. (2018). Kurumsal yönetimin teorik temelleri. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 1 (1), 84-96. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/mana/issue/36781/408618.
Esendemirli, E. ve Demirkan, S. (2013). Kurumsal yönetim anlayışının finansal raporlamaya etkileri halka açık şirketlerin derecelendirme raporlarının analizi. XXXII. Türkiye Muhasebe Eğitimi Sempozyumu, 24-28. Antalya.
Genç, Ç. (2016). Kurum kültürü ve değerlerine yönelik çalışan farkındalığı: Özel bir eğitim kurumunda uygulama örneği. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademisi Dergisi, 9(2), 116–137. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/josc/issue/19032/201190.
GRI. (2021). Consolidated Set of the GRI Standards. Erişim adresi: https://www. https://www.globalreporting.org/how-to-use-the-gri-standards/gri-standards-english-language/
Hoştut, D. S. (2016). İtibarlı şirketlerin işgücü ve insana yakışır iş uygulamaları. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Volume: 16 Special Issue, 81-96. doi: 10.18037/ausbd.417434
İrmiş, A. ve Bayrak, S. (2001). İnsan kaynaklari yönetimi açisindan kariyer yönetimi. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 1(1–2), 177–186. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/susead/issue/28441/302972
İŞKUR (2021). Kısa Çalışma Ödeneği Genel Bilgiler, Ankara: iskur.gov.tr/isveren/kisa-calisma-odenegi/genel- bilgiler/. (Erişim tarihi: 16.06.2021).
KAP (2020). https://www.kap.org.tr/tr/Endeksler.
Krippendorff, K. (2004). Content Analysis: An Introduction to its Methodology. Sage, Thousand Oaks, CA.
Naeem, A., Mirza, N. H., Ayyub, R. M. ve Lodhi, R. N. (2019), HRM practices and faculty's knowledge sharing behavior: mediation of affective commitment and affect-based trust. Studies in Higher Education, 44(3), 499-512.
Ngo, H. Y., Lau, C. M. ve Foley, S. (2008), Strategic Human Resource Management, Firm Performance, and Employee Relatıons Climate in China. Human Resource Management, 47(1), 73-90
OECD. (2004). The OECD principles of corporate governance. Erişim adresi: http://www.oecd.org/corporate/corporateaffairs/corporategovernanceprinciples/31557724.pdf.
Özdemir, S. S. ve Tamer, E. (2019). Kurumsal yönetim ilkeleri ışığında anonim şirketlerde genel kurula ilişkin ilkelerin değerlendirilmesi. Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 14, 329-373. doi: 10.18771/mdergi.657984.
Pamukçu, F. (2011). Finansal raporlama ile kamuyu aydınlatma ve şeffaflıkta kurumsal yönetimin önemi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (50), 133-148. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/mufad/issue/35629/396045
Pogorzelski, S. ve Harriot, J. (2010). Yetenekleri Bulmak. (Çev: Ümit Şensoy). İstanbul: Monster Yayın
Saygılı, A. T., Saygılı, E. ve Taran, A. (2021). The effects of corporate governance practices on firm-level financial performance: Evidence from Borsa Istanbul XKURY companies. Journal of Business Economics and Management, 22(4), 884-904. doi: 10.3846/jbem.2021.14440
SPK (2014). SPK Kurumsal Yönetim Tebliği. www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/01/20140103-3.htm.
Şengür, E. D. ve Püskül, S. Ö. (2015). İMKB kurumsal yönetim endeksindeki şirketlerin yönetim kurulu yapısı ve işletme performansının değerlendirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (31). Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/dpusbe/issue/4773/65701.
Toros, F. (2021a). Stratejik insan kaynakları yönetimi bağlamında yetenek yönetimi ile psikolojik sözleşmenin kariyer gelişimindeki rolü: Bir model önerisi (Doktora Tezi). Yaşar Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İzmir.
Toros, F. ve Çetmeli, Y. O. (2021b). Bireysel, örgütsel ve çevresel faktörlerin kariyer gelişimi üzerindeki etkisine yönelik görgül bir araştırma. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Dergisi, (49), 232-248
Tuğray, K., Adal, Z. ve Ataay, İ. (1998). İnsan Kaynakları Yönetimi. İstanbul: Dönence Basım.
Tuna, A. A. ve Türkmendağ, Z. (2020). Covid-19 pandemi döneminde uzaktan çalışma uygulamaları ve çalışma motivasyonunu etkileyen faktörler. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(3) 3246-3260. https://doi.org/10.20491/isarder.2020.1037
Uysal, Ş. (2015). Performans yönetimi sisteminin tanımı, tarihçesi, amaç ve temel unsurlarina genel bir bakış. Ejovoc (Electronic Journal of Vocational Colleges), 5(2), 32-39. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ejovoc/issue/45168/565504
Yıldız, E. (2013). İnsan kaynakları yöneti̇mi̇nde davraniş boyutu ve bi̇r örnek olay. Öneri Dergisi, 10(40), 103. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/maruoneri/issue/17901/187825
Yüksel, Y. (2015). İçerik çözümlemesi. Erişim adresi: https://www. academia. edu/24209083/% C4% B0% C3% 87ER% C4% B0K_% C, 3(87), C3.
Yurdasever, E. ve Yurdasever, K. A. (2021). Yetenek yönetiminin değişimi: Komb ve Covid-19 pandemisi bağlamında bir değerlendirme. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(1), 113-135. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/asbi/issue/62028/929099