“Bellek” ve “Zaman” Kavramları Işığında Modiano'nun En Uzağından Unutuşun Adlı Yapıtına Genel Bakış

Patrick Modiano’ya 2014 yılında Nobel Edebiyat Ödülünü veren İsveç Akademisi’nin daimi sekreteri Peter Englund “kendine has bellek tekniği ile, Nazi İşgali sırasında yaşanan en akıl almaz insan hikâyelerini anlattığı ve dönemin dünyasını ortaya çıkardığı için Nobel Edebiyat Ödülü’ne değer görüldü.” diyerek Modiano’nun usta bir bellek sanatı uygulayıcısı olduğunu ve bu yeteneği sayesinde ödüle layık görüldüğünü açıklamıştır.Bellek sanatını (L’art de la mémoire) sergilediği örnek yapıtlarından biri olan En Uzağından Unutuşun (Du plus loin de l'oubli) adlı romanı Modiano’nun gençliğinde yaşadığı tutkulu ve yarım kalmış bir aşk serüveninin öykülenmesi şeklinde okura sunulur. Aynı zamanda romanın anlatıcı kahramanı olan yazar mutsuz olduğu şimdiki zamandan, kısa da olsa, mutlu olduğu geçmiş zamana bellek yardımıyla sıçramalar gerçekleştirir. Bellek aracılığıyla yapılan bu zamansal geri sapımlar yalnızca yazara ilişkin geçmiş durumların anlatılmasını sağlamaz. Romanın egemen iki uzamı olan Londra ile Paris’in öykülenen dönemdeki genel görünümleri ve o döneme ait toplumsal özellikleri de bellek kullanımıyla okura ulaşır. Bu çalışmanın amacı Modiano’nun En Uzağından Unutuşun adlı romanının Fransız ruhbilimci ve kuramcı Henri-Louis Bergson’un madde ve bellek (matière et mémoire) kuramları ile Yapısalcı Eleştiri (Critique Structuraliste) yönteminde yer alan zaman ve süre (temps et durée) kavramları yardımıyla irdelenmesi ve sonuca ulaşılmasıdır.

Anahtar Kelimeler:

Modiano, bellek, zaman, süre, geçmiş

General Overwiev of Modiano’s Novel Out of The Dark in The Light of Concepts: “Memory” and “Time”

Peter Englund, the permanent secretary of the Swedish Academy, who gave the Nobel Prize in Literature to Patrick Modiano in 2014 explained that Modiano is an ingenious practitioner of the art of memory and he was granted the award “for the art of memory with which he has evoked the most ungraspable human destinies and uncovered the life-world of the occupation.”Out of the Dark (Du plus loin de l’oubli), which is one of the examples of his works where he displays the art of memory, is narrated to the readers as a passionate and unfinished love adventure that he had during his youth. The writer, who is also the narrator of the novel, leaps back to the time when he was happy, from the present time when he was unhappy with the help of memory technique.The aim of this study is to examine Modiano’s Out of the Dark by means of French Psychologist and Theoretician Henri-Louis Bergson’s theories of matter and memory (et mémoire) and the concepts of time and duration (temps et durée) in the method of Structuralist Criticism and to come to a literary conclusion.

Keywords:

Modiano Memory, Time, Duration, Past, Happiness,

PDF

___

Anouilh. J. (1942). Le Voyageur Sans Bagage. Paris: Calmann-Lévy.
Bal, M. (1977). Narratologie. Paris: Editions Klincksieck.
Bergson, H. (1947). Yaratıcı Tekâmül. (M. Ş. Tunç, Çev.). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Bergson, H. (1986). Düşünce ve Devingen. (M. Katırcıoğlu, Çev.). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Bergson, H. (1989). Zihin Kudreti. (Miraç. Katırcıoğlu, Çev.). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Bergson, H. (2015). Madde ve Bellek. (I. Ergüden, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
Deleuze, G. (2014). Bergsonculuk. (H. Yücefer, Çev.).İstanbul: Otonom Yayıncılık.
Ernaux, A. (1992). Yalın Tutku. (Y. Avunç, Çev.).İstanbul: Cem Yayınevi.
Genette, G. (1972). Figures III. Paris: Editions du Seuil.
Genette, G. (2011). Anlatının Söylemi: Yöntem Hakkında Bir Deneme. (F.B. Aydar, Çev.). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
Goldenstein,J.P. (1980) Pour Lire Le Roman. Paris: Editions J. Duculot.
Modiano, P.(2014). En Uzağından Unutuşun. (2. Bs). (T. Yücel, Çev.). İstanbul: Can Yayınları.
Proust, M. (2017). Kayıp Zamanın İzinde. (5. Bs). (R. Hakmen, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Raimond, M. (1988). Le Roman. Paris: Armand Colin.
Reuter, Y. (1991). Introduction A L'Analyse Du Roman. Paris: Bordas.
Valette, B. (1992). Le Roman, Paris: Nathan.
Yücel, T. (1995). Anlatı Yerlemleri/kişi/süre/uzam. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.