Âşık Mesiyollah ve Sanatı

Bu makalede 2016’da hayata veda eden Âşık Mesiyollah Rezaeî’nin hayatı, sanatı ve hikâyeciliği incelenmiştir. Avaj şehrine bağlı Parisbana Köyü’nde dünyaya gelen Rezaeî, Güney Azerbaycan coğrafyasında tanınmış ve incelediğimiz özellikleri itibariyle profesyonel bir âşıktır. Coğrafyadaki birçok âşık tarafından usta olarak kabul görmüş olan Rezaeî çok değerli âşıkların yetişmesine tecrübeleriyle katkıda bulunmuştur. Bunda da kendisinin birçok usta âşıktan beslenmesi etkili olmuştur. Âşık hakkında bugüne değin herhangi bir ilmî çalışma yapılmamıştır ve kendisi hakkında ilmî camiada herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. Seksen yıllık ömrü boyunca Türk kültürü ve dili için hizmet eden âşık, bu yönleri itibariyle çalışmamızın ortaya konmasını zaruri kılmıştır. Çalışmamızda adını zikredeceğimiz birçok âşığın bilinmemesi bölgedeki âşıklık geleneği üzerine yapılan çalışmaların eksikliğini göstermesi bakımından da önemlidir. Çalışmamızın amacı usta âşığı muhtelif cihetlerden tanıtarak coğrafyamızda da bilinmesini sağlayıp bölgede satılan kaset, cd’leri aracılığıyla hakkında daha fazla araştırmanın yapılmasına vesile olmaktır.

Anahtar Kelimeler:

Âşık Mesiyollah, Âşıklık Geleneği, Âşık, İran, Güney Azerbaycan

Ashik Mesiyollah and His Art

This paper presents the life, art and story-telling of Ashik Mesiyollah Rezaî, who died in 2016. Born in the village of Avaj in Parisbana Village, he is a widely known professional minstrel in South Azerbaijan geography. He was regarded as a master by many minstrels of the geography and contributed to the training of many estimable ones. This is due to the many sources he employed to collect data. No scientific studies have been conducted about the minstrels so far and there is no information in the scientific community about him. We felt compelled to make a study about Ashik Mesiyollah, serving for Turkish culture and language in his eighty-year life. The fact about many unknown minstrels we mention in this study also reveal the lack of studies on the tradition of minstrels in the region. We aim to make Ashik Mesiyollah widely known in our region, too, by means of various ways and conduce to more studies about him through CDs and cassette tapes sold in the region.

Keywords:

Ashik Mesiyollah, Minstrel Tradition, Ashik, Iran, South Azerbaijan,

PDF

___

Artun, E. (2008). Âşıklık Geleneği ve Âşık Edebiyatı. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
Atıcı, A. (2016). Rıza Baharlı Divanı. Ankara: Eğitim Yayınevi.
Atıcı, A. (2017). İran Esedabad’ı: Alan Araştırmasına Dayalı Etnik Durum. Türük Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 11, 77-102.
Davoodi, H. (16.12.2011). Âşık Mesiyollah ve Âşık Sadri Tanıtımı. http://www.qaraguney.blogfa.com/post-61.aspx,
Gökdağ, B. A. & Heyet, M. R. (2004). İran Türklerinde Kimlik Meselesi. Bilig, 30, 51-84.
Gün, F. (2016). Hemendalı Âşık Heyder ve Hikâye Repertuvarı Üzerine Bir İnceleme (Yüksek Lisans Tezi). Kırklareli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırklareli.
Günay, U. (1990). Halk Şiirinde “Ayak” Konusundaki Düşünceler. Millî Folklor Dergisi, 8, 32-34.
Günay, U. (2011). Türkiye’de Âşık Tarzı Şiir Geleneği ve Rüya Motifi. Ankara: Akçağ Yayınları.
Hasanlı, C. (2005). Soğuk Savaşın İlk Çatışması İran Azerbaycanı. (Çev.: Ekber N. Necef), İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
ISNA (Iranian Students’ News Agency). (2016). Mesiyollah 125 Tümenle Hayatını İdame Eder. http://www.ghatreh.com/news/nn31308736/125هزار-تومان-حقوق-برای-عاشیق
Kafkasyalı, A. (2009). İran Türkleri Âşık Muhitleri. Erzurum: Salkımsöğüt Yayınları.
Köprülü, M. F. (1976). Türk Edebiyatından İlk Mutasavvıflar. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
Köprülü, M. F. (1981). Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Köprülü, M. F. (2004). Edebiyat Araştırmaları 1. Ankara: Akçağ Yayınları.
Metin, B. (2012). Türk-İran İlişkilerinde Güney Azerbaycan Meselesi (1918-1938). Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2, 157-187.
Özarslan, M. (1995). Erzurum ve Çevresinde Âşıklık Geleneğinin Bugünkü Durumu (Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Pehlivan, G. (2011). Hemedan Bölgesi Bahar Ağzı (Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Roux, J. P. (1994). Türklerin ve Moğolların Eski Dini. İstanbul: İşaret Yayınları.
Sakaoğlu, S. (1986). Ozan, Âşık Saz Şairi ve Halk Şiiri Kuramları Üzerine. III. Milletlerarası Türk Folklor Kongresi Bildirileri, C. I, Ankara.
Salahi, A. & Raad, M. R. (2016). Türk Ata Baba Sözleri ve Demeleri. Tebriz: Nebati Yayınları.
Sarıkaya, Y. (2008). Tarihi ve Jeopolitik Boyutlarıyla İran’da Milliyetçilik. İstanbul: Ötüken Yayınları.
Sohrabiabad, H. (2016). Hemedan (İran) Türk Dönemi Yapılarındaki İnşa, Usta ve Onarım Kitabeleri. Ankara: Gece Kitaplığı.
Yılmaz, A. (2013). Ortaçağ Boyunca Güney Azerbaycan’ın Tarihi Coğrafyası. (Yüksek Lisans Tezi). Kafkas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kars.
Yücel, T. (1976). Güney Azerbaycan ve İran’da Türkler. Türk Dünyası El Kitabı, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
Wikipedia. (2016). Parsbanaj. https://en.wikipedia.org/wiki/Parsbanaj.