Pay Piyasası Getirilerini Etkileyen Makroekonomik Faktörler: Avrasya Ülkeleri Borsa Endeksleri Üzerine Bir Analiz

Pay senetleri önemli yatırım araçlarıdır. Aynı zamanda ülke ekonomileri için bir gösterge olarak kabul edilirler. Pay senedi getirileri ile makroekonomik değişkenler arasındaki dinamik ilişki, bu konuya yeni yaklaşımlar getirecek çalışmalar için oldukça uygundur. Ayrıca bu çalışma kapsamında incelenen Avrasya ülkeleri birçok ekonomik potansiyele sahiptir. Bu unsurlar çalışmanın literatüre katkısı için önemli noktalardır. Bu çalışmanın amacı, seçilmiş Avrasya ülkelerinin (Rusya, Türkiye, Kazakistan, Ukrayna) borsa endeks getirileri ile seçilmiş makroekonomik değişkenler arasındaki ilişkileri analiz etmektir. Bu kapsamda, Thomson Reuters veri tabanından Rusya, Türkiye, Kazakistan ve Ukrayna için borsa endeks verileri ve makroekonomik veriler elde edilmiştir. Analizde 2009-2021 dönemini kapsayan çeyreklik veriler kullanılmıştır. Ülkelerin borsa endeksleri ile GSYİH büyüme oranı, enflasyon, döviz kuru, ithalat, ihracat ve faiz oranı gibi seçilmiş makroekonomik değişkenler arasındaki ilişkiler belirlenen dönem içerisinde analiz edilmektedir. Bu analiz için panel regresyon modeli kullanılmıştır. Çalışmanın sonuçları, borsa endeks getirileri ile makroekonomik değişkenler arasındaki ilişkilerin farklı yön ve boyutlarda olduğunu göstermektedir. Bu kapsamda piyasaların değeri ve hacminin yanı sıra bu piyasaları etkileyen temel faktörlerin belirlenmesi de Avrasya ülkelerini yakından ilgilendirmektedir.

Macroeconomic Factors Affecting Stock Market Returns: An Analysis on the Stock Exchange Indices of the Eurasian Countries

Stocks are important investment tools. They are also considered as an indicator for the country's economies. The dynamic relationship between stock returns and macroeconomic variables is quite suitable for studies that will bring new approaches to this subject. In addition, the countries examined within the scope of this study have much economic potential. These factors are important points for the contribution of the study to the literature. The aim of this study is to analyze the relationships between the stock market index returns of selected Eurasian countries (Russia, Turkey, Kazakhstan, Ukraine) and selected macroeconomic variables. In this context, stock market index data and macroeconomic data for Russia, Turkey, Kazakhstan and Ukraine were obtained from Thomson Reuters database. The analysis covers the period 2009: Q3-2021: Q1. The relationships between the stock market indices of the countries and the selected macroeconomic variables such as GDP growth rate, inflation, exchange rate, import, export, and interest rate are analyzed within the specified period. Panel regression model was used for this analysis. The results of the study show that the relationships between stock market index returns and macroeconomic variables are in different directions and dimensions. In this context, as well as the value and volume of the markets, the determination of the main factors affecting these markets is closely related to the Eurasian countries.

PDF

___

Albayrak, S. (2005). Çoklu Doğrusal Bağlantı Hali̇nde Enküçük Kareler Tekniğinin Alternatifi Yanlı Tahmin Teknikleri ve Bir Uygulama. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 106–125. Erişim adresi: https://www.acarindex.com/
Bal, H. ve Özdemir, P. (2017). Kurumlar ve Ekonomik Gelişme: Panel Veri Analizi ile Bir Değerlendirme. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(9), 80–104. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article- file/307851
Bhatti, R. ve Pak, O. (2013). Stock Return and Inflation in Kazakhstan, Russia and Ukraine. International Journal of Economcis and Finance Studies, 5(1), 258–267. Erişim adresi: https://www.sobiad.org/eJOURNALS/journal_IJEF/archieves/2013_1/Razzaque- Bhatti.pdf
Bhuiyan, E. M. ve Chowdhury, M. (2020). Macroeconomic Variables and Stock Market Indices: Asymmetric Dynamics in the US and Canada. Quarterly Review of Economics and Finance, 77(2), 62–74. https://doi.org/10.1016/j.qref.2019.10.005.
Chandrashekar, R., Sakthivel, P., Sampath, T. ve Chittedi, K. (2018). Macroeconomic Variables and Stock Prices in Emerging Economies: a Panel Analysis. Theoretical and Applied Economics, 15(3), 91–100. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/
Chang, B. H., Meo, M. S., Syed, Q. R. ve Abro, Z. (2019). Dynamic Analysis of the Relationship between Stock Prices and Macroeconomic Variables: an Empirical Study of Pakistan Stock Exchange. South Asian Journal of Business Studies, 8(3), 229–245. https://doi.org/10.1108/SAJBS-06-2018-0062.
Çemrek, F. ve Burhan, E. (2014). Petrol Tüketiminin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisinin Panel Veri Analizi İle İncelenmesi : Avrupa Birliği Ülkeleri Ve Türkiye Örneği. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 6(3), 47–58. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/201799
Debedek, E.ve Meriç, M. (2015). Avrupa Bi̇rli̇ği̇ Ülkeleri̇nde Savunma Harcamalarını Beli̇rleyen Ekonomi̇k ve Sosyal Faktörler: Panel Veri Anali̇zi̇. Sayıştay Dergisi, 97(6), 89–104. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/
Epaphra, M. ve Salema, E. (2018). the Impact of Macroeconomic Variables on Stock Prices in Tanzania. Journal of Economics Library, 5(1), 12–41. Erişim adresi: http://www.kspjournals.org/
Gay, R. (2008). Effect of Macroeconomic Variables on Stock Market Returns for Four Emerging Economies: Brazil, Russia, India, and China. International Business & Economics Research Journal, 7(3), 1–8. https://doi.org/10.1080/00036840600820663
Gnahe, F. (2020). Do Macroeconomic Variables Impact Stock Market Returns? Evidence from Kazakhstan. Global Journal of Business, Economics and Management: Current Issues, 11(3), 255–274. Erişim adresi: https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=968709
Gopinathan, R. ve Durai, S. R. S. (2019). Stock Market and Macroeconomic Variables: New Evidence from India. Financial Innovation, 5(1), 1–17. https://doi.org/10.1186/s40854-019-0145-1.
Gujarati, D. N. ve Porter, Da. C. (2012). Temel Ekonometri (1). Literatür Yayıncılık.
Iqmal, F. M. ve Putra, I. G. S. (2020). Macroeconomic Factors and Influence on Stock Return That Impact the Corporate Values. International Journal of Finance & Banking Studies, 9(1), 68–75. https://doi.org/10.20525/ijfbs.v9i1.667.
Jamaludin, N., Ismail, S. ve Manaf, S. A. (2017). Macroeconomic Variables and Stock Market Returns: Panel Analysis from Selected ASEAN Countries. International Journal of Economics and Financial Issues, 7(1), 37–45. Erişim adresi: https://econjournals.com/index.php
Karki, D. E. (2018). Stock Market Responses to Macroeconomic Dynamics: Testing for Long-Run Equilibrium in Nepal. Pravaha Journal, 24(1), 64–82. https://doi.org/10.3126/pravaha.v24i1.20227.
Khan, J. ve Khan, I. (2018). The Impact of Macroeconomic Variables on Stock Prices: A Case Study of Karachi Stock Exchange. Business and Economics Journal, 09(03), 2014–2015. https://doi.org/10.4172/2151- 6219.1000365.
Kocabıyık, T. ve Fattah, A. (2020). Makroekonomik Değişkenlerin Borsa Endeksleri Üzerine Etkisi: Türkiye ve ABD Karşılaştırması. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 12(22), 116–151. https://doi.org/10.14784/marufacd.691108
Lee, J. W. ve Brahmasrene, T. (2018). an Exploration of Dynamical Relationships between Macroeconomic Variables and Stock Prices in Korea. Journal of Asian Finance, Economics and Business, 5(3), 7–17. https://doi.org/10.13106/jafeb.2018.vol5.no3.7.
Ndlovu, B., Faisa, F., Resatoglu, G. ve Tursoy, T. (2018). The Impact of Macroeconomic Variables on Stock Returns: a Case of the Johannesburg Stock Exchange. Romanian Statistical Review, 6(2), 87–104. Erişim adresi: https://www.revistadestatistica.ro/
Nti, I. K., Adekoya, A. F. ve Weyori, B. A. (2019). Random Forest Based Feature Selection of Macroeconomic Variables for Stock Market Prediction. American Journal of Applied Sciences, 16(7), 200–212. https://doi.org/10.3844/ajassp.2019.200.212.
Oskenbayev, Y., Yılmaz, M. ve Chagirov, D. (2011). The Impact of Macroeconomic Indicators on Stock Exchange Performance in Kazakhstan. African Journal of Business Management, 5(7), 2985–2991. https://doi.org/10.5897/AJBM10.1480
Pesaran, M. H. (2015). Time Series and Panel Data Econometrics. Oxford University Press.
Setiawan, S. A. (2020). Does Macroeconomic Condition Matter for Stock Market ? Evidence of Indonesia Stock Market Performance for 21 Years. The Indonesian Journal of Development Planning, IV(1), 27–39. Erişim adresi: https://journal.bappenas.go.id/index.php/jpp
Syzdykova, A. (2018). Makroekonomik Değişkenler ve Hisse Senedi Piyasası İlişkisi : KASE Örneği. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(2), 331–354. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article- file/611946
Uzun, U. ve Güngör, B. (2017). Borsa Endeksleri ile Ülkelerin Seçilmiş Makroekonomik Göstergeleri Arasındaki İlişkinin Uluslararası Boyutta İncelenmesi̇. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 1– 28. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/533896
Ünal, S. ve Karaş, G. (2021). Borsa ve Makroekonomik Faktörler Arasındaki Etkileşim: BIST100 Örneği. Yönetim ve Ekonomi, 28(1), 169–185. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1259116
Vychytilová, J., Pavelková, D., Pham, H. ve Urbánek, T. (2019). Macroeconomic Factors Explaining Stock Volatility: Multi-country Empirical Evidence from the Auto Industry. Economic Research-Ekonomska Istrazivanja, 32(1), 3327–3341. https://doi.org/10.1080/1331677X.2019.1661003.