Bazı Aspir (Carthamus Tinctorius L.) Çeşitlerinde Farklı Tuz Konsantrasyonlarının Çimlenme ve Çıkış Üzerine Etkisi

Bu çalışmada, önemli yağ bitkilerinden biri olan aspir (Carthamus tinctorius L.) çeşitlerinin çimlenme ve çıkış dönemlerinde tuz (NaCl) stresine karşı tepkilerini belirlemek amacıyla 2022 yılında Ahi Evran Üniversitesi laboratuvarında yürütülmüştür. Denemelerde Linas, Olas, Balcı çeşitleri materyal olarak kullanılmıştır. Araştırmada aspir tohumlarına çimlenme ve çıkış döneminde tuz stresini belirlemek için saf su (kontrol) ile 4 farklı tuz (50 mMol, 100 mMol, 150 mMol ve 200 mMol) konsantrasyonları uygulanmıştır. Deneme, tesadüf parselleri faktöriyel deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak laboratuvar koşullarında petri kaplarında yürütülmüştür. Çimlenme oranı (%), gövde uzunluğu (cm), kök uzunluğu (cm), yaş gövde ağırlığı (mg), yaş kök ağırlığı (mg), kuru gövde ağırlığı (mg) ve kuru kök ağırlığı (mg) incelenmiştir. Araştırmada elde edilen bulgulara göre; farklı tuz konsantrasyonlarında aspir çeşitlerinin çıkış oranı %54-96.50, gövde uzunluğu 2.775-8.383 cm, kök uzunluğu 0.55-5.817 cm, yaş gövde ağırlığı 122.72-315.67 mg, yaş kök ağırlığı 13.01-67.66 mg, kuru gövde ağırlığı 14.30-23.52 mg ve kuru kök ağırlığı 1.15-3.55 mg aralığında değişim gösterdiği tespit edilmiştir. Denemenin sonucunda; tuz oranlarının artmasıyla birlikte çıkış oranı (%), gövde uzunluğu (cm), kök uzunluğu (cm), yaş gövde ağırlığı (g) ve yaş kök ağırlığı (g) değerlerinde düşüş tespit edilmiştir. Ayrıca tuz konsantrasyonu artışında incelenen özellikler bakımından Linas çeşidinin daha iyi performans gösterdiği gözlenmiştir. Araştırmada elde edilen bulgulara göre; farklı tuz konsantrasyonlarında aspir çeşitlerinin çıkış oranı %54-96.50, gövde uzunluğu 2.775-8.383 mm, kök uzunluğu 0.55-5.817 mm, yaş gövde ağırlığı 122.72-315.67 mg, yaş kök ağırlığı 13.01-67.66 mg, kuru gövde ağırlığı 14.30-23.52 mg ve kuru kök ağırlığı 1.15-3.55 mg aralığında değişim gösterdiği tespit edilmiştir. Denemenin sonucunda; tuz oranlarının artmasıyla birlikte çıkış oranı (%), gövde uzunluğu (mm), kök uzunluğu (mm), yaş gövde ağırlığı (g) ve yaş kök ağırlığı (g) değerlerinde düşüş tespit edilmiştir. Ayrıca tuz konsantrasyonu artışında incelenen özellikler bakımından Linas çeşidinin daha iyi performans gösterdiği gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Aspir, Çimlenme, Çıkış, Tuz dozları

The Effect of Different Salt Concentrations on Germination and Emergence of some Safflower (Carthamus tinctorius L.) Cultivars

This study was carried out to determine the responses of safflower (Carthamus tinctorius L.) varieties, which is one of the important oil plants, to salt (NaCl) stress during germination and emergence in the laboratory of Ahi Evran University in 2022. Linas, Olas, Balcı cultivars were used as materials in the experiments. In the study, distilled water (control) and 4 different NaCl doses (50 mMol, 100 mMol, 150 mMol and 200 mMol) were applied to safflower seeds during germination and emergence for salt stress. The experiment was carried out in petri dishes according to the arrangement of factorial experiments in a random plot design with four replications. Germination rate (%), stem length (cm), root length (cm), fresh stem weight (mg), fresh root weight (mg), dry stem weight (mg), and dry root weight (mg) were investigated. According to the findings, the average values of cultivars under different salt doses changed between 54-96.50% for the emergence rate, 2.775-8.383 cm for stem length, 0.55-5.817 cm for root length, 122.72-315.67 mg for fresh stem weight, 13.01-67.66 mg for wet root weight, 14.30-23.52 mg for dry stem weight and 1.15-3.55 mg for dry root weight. As a result of the experiment, with the increase in salt concentrations, a decrease was observed in the emergence rate (%), stem length (cm), root length (cm), fresh stem weight (mg) and wet root weight (mg). In addition, it was observed that the Linas cultivar performed better in terms of the examined properties with increased salt concentrations. According to the findings; the average values of cultivars under different salt doses changed between 54-96.50% for the emergence rate, 2.775-8.383 mm for stem length, 0.55-5.817 mm for root length, 122.72-315.67 mg for fresh stem weight, 13.01-67.66 mg for wet root weight, 14.30-23.52 mg for dry stem weight and 1.15-3.55 mg for dry root weight. As a result of the experiment; With the increase in salt concentrations, a decrease was observed in the emergence rate (%), stem length (mm), root length (mm), fresh stem weight (g) and wet root weight (g). In addition, it was observed that Linas cultivar performed better in terms of the examined properties in the increased of salt concentrations.

Keywords:

Safflower, Germination, Emergence, Salt doses,

PDF

___

Akhtar, P. ve Hussain, F. (2009). Growth performance of (Vicia sativa L.) under saline conditions. Pak. J. Bot. 41: 3075- 3080.
Anonim (2014). T.C. Gıda Tarım Hayvancılık Bakanlığı Karatay Yağ Bitkileri Paneli. pp. 4-54. Konya, Türkiye.
Arslan, Y., Katar, D., Güler, S., Subaşı, A., Bülbül, A. ve Subaşı, İ. (2012). Çimlenme ve erken fide gelişimi döneminde (Carthamus tinctorius L.) çeşitlerinin tuza toleransının belirlenmesi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi. 26(2): 6-11.
Ashraf, M. (1994). Organic substance responsible for salt tolerance in Eruca sativa. Biol Plant. 36:255-259.
Carpıcı, E., Celik, N. ve Bayram, G. (2009). Effects of salt stress on germination of some maize (Zea mays L.) cultivars. African Journal of Biotechnology, 8: 4918-4922.
Çaçan, E. ve Kökten, K. (2014). Bazı yonca (Medicago sativa L.) çeşitlerinin tuzluluğa toleransının belirlenmesi. Türkiye 5. Uluslararası Tohumculuk Kongresi, 19-23 Ekim, Diyarbakır.
Çulha, Ş., ve Çakırlar, H. (2011). Tuzluluğun bitkiler üzerine etkileri ve tuz tolerans mekanizmaları. AKÜ Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi. 11(2): 11-34.
Dajic, Z. (2006). Salt Stress. pp.345 Physiology and Molecular Biology of Stres Tolerance in Plants, ISBN-13 978- 1-4020-4224-9, Dordrecht, The Netherlands.
Day, S., Kaya, M. ve Kolsarıcı, Ö. (2008). Bazı çerezlik ayçiçeği (Helianthus annus L.) genotiplerinin çimlenmesi üzerine NaCl konsantrasyonlarının etkileri. Tarım Bilimleri Dergisi. 4: 230-236.
Demir, İ. ve Karaca, K. (2018). Kurak koşullarda farklı azot ve fosfor dozlarının aspirde (Carthamus tinctorious L.) verim ve verim öğelerine etkisi. Turkish Journal of Agriculture: Food Science and Technology. 6(8): 971-976.
Demir, İ. (2019). Farklı azot dozlarının aspirde (Carthamus tinctorius L.) verim ve kalite üzerine etkisi. 21. Yüzyılda Fen ve Teknik, 1(11), 7-16.
Elkoca, E., Kantar, F. ve Güvenç, I. (2003). Değişik NaCl konsantrasyonlarının kuru fasulye (Phaseolus vulgaris L.) genotiplerinin çimlenme ve fide gelişmesine etkileri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 34(1): 1-8
Er, C. (1981). Endüstri bitkilerinin nadas alanlarına sokulabilme olanakları. Kuru Tarım Alanlarından Yararlanma Sempozyumu, TÜBİTAK Yayınları No: 593, 289-297.
Er, C. ve Başalma, D. (2008). T.C. Anadolu Üniversitesi, Açık Öğretim Fakültesi Tarla Bitkileri m2 125(5): 198
Gülşen, O., Coşkun, G. ve Demirkaya, M. (2016). Çerezlik kabak tohumlarında bazı ön uygulamaların çimlenme üzerine etkileri. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 32(1):48-53.
Karimi, N., Soheilikhah, Z., Ghasmpour, HR. ve Zebarjadi A 2011. Effect of salinity stress on germination early seedling frowth of different Safflower (Carthamus tinctorius L.). Journal of Ecobiotechnology. 3(10): 7-13.
Kaya, MD., Ipek, A. ve Ozturk, A. (2003). Effects of different soil salinity levels on germination and seedling growth of safflower (Carthamus tinctorius L.). Turkish Journal of Agriculture and Forestry. 27: 221-227.
Kaya, MD., Okçu, G., Atak, M., Çıkılı, Y. ve Kolsarıcı, Ö. (2006). Seed treatments to overcome salt and drought strees during germination in sunflower (Helianthus annuus L.). European Journal of Agronomy. 24: 291-295.
Kolsarıcı, Ö., Gür, A., Başalma, D., Kaya, MD. ve İşler, N. (2006). Yağlı Tohumlu Bitkiler Üretimi. Tarım ve Mühendislik Dergisi, Sayı 78-79.
Munns, R. (2002). Salinity, Growth and Phytohormones, Salinity: Environment-Plants Molecules, Published by Kluwer Academic Publishers, Dordrecht, The Netherlands, 522p.
Öz, M. ve Karasu, A. (2007). Pamuğun çimlenmesi ve erken fide gelişimi üzerine tuz stresinin etkisi, Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 21, 9-21.
Saleh, B. (2012). Salt stress alters physiological indicators in cotton (Gossypium hirsutum L.). Soil & Environment. 31(2): 113-118.
Siddiqi, H., Ashraf, M. ve Arkam, A. (2007). Variation in seed germination and seedling growth in some diverse lines of safflower (Carthamus tinctorius L.) under salt stres, Pak. J. Bot. 39(6), 1937-1944.
Sivritepe, Ö. (2012). Tohum gücünün değerlendirilmesi. Alatarım Dergisi. 11 (2): 33-44.
Taiz, L., Zeiger, E. (2008). Bitki Fizyolojisi 3. Cilt, pp. 611-615. Çeviren editör İsmail Türkan Palme Yayıncılık, Ankara.
Yılmaz, M. ve Bayram, G. (2019). Bazı yonca çeşitlerinin farklı tuz konsantrasyonlarında çimlenme özelliklerinin belirlenmesi. Türk Tarım-Gıda ve Teknoloji Dergisi. 7(2): 169-176.
Zhang, W., Yang, X., Liu, F., Pei, Y., Yuan, J. ve Nie, J. (2015). Effects of saline alkali stress on seed germination of (Carthamus tinctorius L.). Medicinal Plant. 6(11-12): 1-6.