Cengiz DOĞRU

2715

KARLILIĞIN BELİRLEYİCİLERİ ANALİZİ: TEORİ VE ORTA ÖLÇEKLİ BİR BANKA UYGULAMASI

Bu çalışmanın başlıca amacı, Karlılığın Belirleyicileri Analizinin temel teorik alt yapısı çerçevesinde, örnek olarak seçilen orta ölçekli bir bankanın karlılığa dayalı performansının incelenmesi ve böylece, Banka’nın karını maksimize edebilmesi için izlemesi gereken stratejilere ışık tutmak ve değerlendirme yapmak amaçlanmaktadır. Çalışmada bankaların karlılık göstergeleri olan Net Faiz Marjı (NIM), Aktife Göre Getiri (ROA) ve Özkaynağa Göre Getiri (ROE)’nin, bankacılığa özgü 13 farklı değişken yardımı ile karlılık göstergeleri ekonometrik olarak açıklanmaya çalışılmaktadır. Belirtilen üç farklı karlılık göstergesinde de, personel harcamaları belirleyici bir özellik olarak görülmekte ve bağımlı değişkenler ile ilişkinin pozitif yönlü olması geçmiş ampirik çalışmalarda ise negatif yönlü olması dikkate aldığında, analize konu bankanın, sektörden farklı bir noktada olduğu görülmektedir. Banka’nın personel harcamaları ve faiz dışı giderler üzerindeki etkinliğinin karlılık üzerinde doğrudan ve yüksek bir etki yarattığı görülmektedir. Banka’nın aktifindeki büyüme karlılığını olumlu yönde etkilerken, kredilerindeki büyüme karlılığı ve yüksek faiz marjını desteklememektedir. Bir diğer dikkat çekici nokta ise FDGTA değişkeni ile ROA arasında negatif bir ilişki olmasıdır
Anahtar Kelimeler:

Bankacılık Teorisi, Karlılığın Belirleyicileri, Banka Performansı

KARLILIĞIN BELİRLEYİCİLERİ ANALİZİ: TEORİ VE ORTA ÖLÇEKLİ BİR BANKA UYGULAMASI

Keywords:

-,

PDF

___

  • Abreu, M. ve Mendes V. llCommercial Bank Interest Margins and Profitability: Evidence trom EU Countries”, Porto Çalışma Tebliği, Sayı: 122, 2002.
  • Baltensperger, E, Alternative Approaches To The Theow Of The Banking Firm, Journal ot Monetary Economics ö, North-Holland Publishing Company, Hei- delberg, 1980.
  • Demirgüç-Kunt, A. ve Huizinga, H. llDeterminants ot Commercial Bank Interest Margins and Profitability: Some International Evidence", World Bank Eco- nomic Review, XIII, 2, 379-408, Washington, I999. Eken, M.H., Banka Perlorrnansn Olçümüne Risk ve Karlılık Yaklaşımı: Türkiye’de Faal Ticari Bankalar Orneği, IMKB Dergisi Cilt: 8 Sayı: 29, IMKB Matbaası, Istanbul, I997. Erol,"H., Bankalarda Net Faiz Mariinin Belirleyicileri, Risk Duyarlılığı ve Politika Onerileri, T.C.Merkez Bankası, Ankara, 2007.
  • Kaya, Y.T., Türk Bankacılık Sektöründe Karlılığın Belirleyicileri: 1997-2000, Ban- kacıIık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Ankara, 2002.
  • Kaya, Y.T. I'Türk Bankacılık Sisteminde Net Faiz Mariının Modellenmesi", Banka- cıIık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Ankara, 2002.
  • KIein,M., A Theow of the Banking Firm, Journal of Money, Credit and Banking, Ohio State University Press, Ohio State, 1971.
  • Molyneux, P. ve Thornton, J. Determinants of European Bank Protitability, Journal of Banking and Finance, XVI, 1992.
  • Saunders, A. ve Schumacher, L. The Determinants ot Bank Interest Margins: An International Study, Journal of International Money and Finance, 19, 2000.
  • Tunay, K.B. ve Silpagar, A.M. I'Türk Ticari Bankacılık Sektöründe Karlılığa Dayalı Pertormans Analizi-I”, Türkiye Bankalar Birliği, Araştırma Tebliğleri Serisi, 01, Istanbul, 2006.
  • Tunay, K.B. ve Silpagar, A.M. I'Türk Ticari Bankacılık Sektöründe Karlılığa Dayalı Pertormans Analizi II", Türkiye Bankalar Birliği, Araştırma Tebliğleri Serisi, 02, Istanbul, 2006 W115 FİNANS YAZILARI
  • Ek ]: NIM için Çoklu Regresyon Analiz Sonuçları Analysis of'iuı'ariance Source DF Squares Square F Value Pr > F Model 2 0.01425 0.00913 9îı'îı'.69 <.0001 Error 60 0.000433—39 0.00000T29
  • Root MSE 0 . 002? 0 R-Square 0. 97‘02 Coeff'u'ar 10.20576 Durmu-Watson D 0 . 58 6 st Order Autocorrelation 0. 6'? 1
  • Variable Label DF Estimate Error tVaIue Pr>|t| Inşation Intercept Intercept 1 —0.01461 0.00164 —e.e9 (.0001 0 PERTA PERTA 1 2.20162 0.05310 43.00 «(.0001 1.00022
  • NFGETGE NFGETGE 1 0.04170 0.00447 9.33 <.0001 1.00022
  • Collinearity Diagnostics & Proportion of Variation Condition Number Eigenvalue Index Intercept PERTA NFGETGE 2.0106? 1.00000 0.00525 0.02532 0.00600 0.16526 4.12404 0.02921 0.92501 0.06255 0.0240? 10.00501 0.96555 0.0488? 0.93146 Seu/1: 9] Nisan 20] ] i
  • Ek 2: RCA için Çoklu Regresyon Analiz Sonuçları Anatysis of‘u'ariance Source DF Squares Square F Value Pr > F Model 3 0.00302 0.00127 234.07 4.0001 Error 59 0.00031970 0.00000542 &
  • Root MSE 0 . 00233 R-Square 0 . 922 7
  • Dependent Mean 0 . 0122 9 Adj R-Sq 0 . 910 B CoeŞVar 10.94714 Durum-Watson D 0 . 02 1 st Order Auto-correlation 0 . 54 0
  • Variable Label DF Estimate Error tVa'Iue Pr > |t| Inşation Intercept Intercept 1 0.00390 0.00256 1.56 0.1252 0 UZTA OZTA 1 0.14341 0.01454 9.06 (.0001 1.10636 PERTA PERTA 1 1.12401 0.04616 24.37 «1.0001 1.01615
  • KRTA KRTA 1 —0.0417‘i‘ 0.00624 —6.i‘0 {.0001 1.00046
  • Collinearity Diagnostics Proportion ofVag—iation Condition Number Eigenvaiue Index Intercept OZTA PERTA KRTA 3.79506 1.00000 0.000091'7‘9 0.0017‘9 0.01331 0.000510'7‘0 0.17542 4.65121 0.00479 0.01432 0.97405 0.00306 0.02460 12.42160 0.20431 0.631T‘4 0.01193 0.00960 0.00492 27.70001 0.79001 0.35215 0.00070793 0.90602
  • M4LIIE FİNANS YAZILARI Ek 3: ROE için Çoklu Regresyon Analiz Sonuçları Anaiysis ofVariance Corrected Total 0.22874 RootMSE 0.01370 R-Square 0.9540 CoeŞVar 13.4470? Damin-Watson D 1.2 66
  • Number of Observations 63 : Order Autocorrelation 0 .3 4 9 Parameter Estimates Parameter Standard Variance Variable Label DF Estimate Error tVaIue Pr> |t| Inşation Intercept Intercept 1 —0. 53530 0.20700 —2 . 59 0. 0123 0 LTA LTA 1 0.09061 0.04310 2.10 0.0400 1.27374 PERTA PERTA 1 8.87027 0.29091 30.49 (.0001 1.16551 KRD KRD 1 0.69233 0.23696 2.92 0.0050 270.48927 SKRTA SKRTA 1 5.30147 1.02338 5.18 <.0001 1.1636? KRTA KR'I‘A 1 —1.44489 0.39963 —3.62 0.0006 213.22438 MEVTA MEVTA 1 1.11461 0.34442 3.24 0.0020 51.09640
  • Ek 4: NIM için Regresyon Analizi ile Au’roregressive Errors MSE 7.0051212—6 RuotMSE 0.00266 SBC —555.79718 Alc 7564.36972
  • Regress R-Square 0.9715 Total R-Square % 0.5715
  • NormaiTest 1.2524 Pr>ChiSq 0.5346 Durbin-Watson 0. 5363 Approx
  • Variable DF Estimate Standard Error tValue Fr>|t| Variable Label Intercept 1 —0.0120 0.002272 —5.27 <.0001 PERTA 1 2.5575 0.1555 13.71 <.0001 PERT}: FDGTA 1 70.1644 0.0994 —1.65 0.1035 FDGTA
  • NFGETGE 1 0.0355 0.005776 6.15 (.0001 NFGETGE
  • Yule-Walker Estimates SSE 0.0002004? DFE 58 MSE 3.4563513—6 RootMSE 0.00106 SBC —597.29554 AIC —605.01431
  • RegressR-Square 0.9705 TotaiR-Square 0.9064 Durhin-Watson 1. 0 090 %— Approx
  • Variable DF Estimate StandardError tVaiue Pr>|t| VariahieLabel Intercept l f0.0109 0.002109 f5.18 (.0001 PERTA 1 2.6265 0.1605 15 59 (.0001 PERTA FDGTA 1 70.1921 0.0006 72.17 0.0343 FDGTA
  • NFGETGE 1 0.0320 0.005200 6.30 <.0001 NFGETGE
  • Estimates ofAutoregressive Parameters Lag CoefŞcient Standard Error tValue *Ü. 680357 JO.[İI97Üİ".'2 *T. 01 RESIDUAL 008 004 002 D m I'll I. DUA DDB D1 JANDA DCI DD DCI D1JANDE DD DCI DD D1JANÜEI UU UU UU T2rih_so rı D1JAN1D DCI DD DD D1JAN12 DD DD DCI
  • Ek 5: ROA için Regresyon Analizi İle Au’roregressive Errors SSE 0.0002005; DFE 56 MSE 5.153420—5 Root MSE 0.00227 SBC —566.71064 Aıc —ss1.71255
  • Regress R-Square 0. 9303 Tokai R-Square 0. 9303
  • Normal Test 2 . 4300 Pr> cmsu 0.2950 Durhin-Watson 1. 1260
  • Variable DF Estimate Standard Error tValue Pr > |t| Variable Label SKRTA 1 1.6849 0.1883 8.95 <.0001 SKR'I‘A FERTA 1 1.9040 0.1052 10.20 <.0001 FERTA FDGTA 1 70.2224 0.0530 72.37 0.0212 FDGTA
  • FDGETA 1 70.2912 0.0649 —4.49 <.0001 FDGETA MEVTA 1 0.0243 0.008318 2.92 0.0050 ME‘fTA KRTA 1 70.0352 0.007021 75.02 <.0001 KRTA
  • Yule-Walker Estimates SSE 0.00022605 DFE 55 MSE 4.1246112—5 RooıMSE 0.00203 SEC —577.55067 AIC —594.69574
  • Regress R-Square 0 . 9177 Tatal R-Square 0. 94 52 Bumin-Watson 1. 7356 Approx
  • Variable DF Estimate Standard Error t Value Fr > |t| Variable Label Intercept 1 70.001706 0.006054 70.20 0.7792 SKRTA 1 1.5165 0.2552 5.05 <.0001 SKRTA FERTA 1 1.6981 0.2004 0.47 <.0001 PERTA FDGTA 1 —0 1967 0.1031 —1.91 0.0615 FDGTA
  • FDGETA 1 —0 . 1755 0.0010 72 17 0. 0345 FDGETA MEVTA ı 0.0220 0.000690 2.62 0.0112 MEVTA KRTA 1 —0.0257 0.007091 73 26 0.0019 KRTA
  • Estimates of Autoregressive Parameters Lag CoefŞcient Standard Error tValue —G.4073?8 0.123144 —3.31 DDE î |||.ı | ||| " || I‘l ÜÜ2 0 DDE —Ü.ÜÜEİ I ı ı ı JAN04 00 00 00 JAN08 00 00 00 01JAN10 00:00:00 01JAN12:00:00 00 ı D1JANDE 00 00 00
  • Ek 6: ROE için Regresyon Analizi İle Au’roregressive Errors MSE 0.0002091 ROOEMSE 0.01446 SEC 7336.42949 AIC —349.2883
  • Regress R-Square 0. 9479- Total R-Square 0. 9479 Durb'm-Watson 1. 0652
  • Variable DF Estimate Standard Error tValue Pr > M Variable Label LTA 1 0.1340 0.0480 2.79 0.0071 LTA SKRTA 1 7.5935 1.5263 4.97 (.0001 SKRTA FERTA 1 8.8368 0.3077 28.72 <.0001 FERTA
  • KRTA 1 —0.2185 0.0386 —5 66 <.0001 KR‘I‘A AKTIF_LDG 1 —0.0300 0 0123 —2 44 0.0176
  • Yule-Walker Estimates SSE 0.00918235 DFE 56 MSE 0.0001640 RootMSE 0.01201 SEC 7343 . 5026 Alc 7363 . 504 54
  • Regress R-Square 0. 9402 Total R-Square 0. 9599 Durbin-Watson 1.8019 Approx
  • Variable DF Estimate Standard Error t Value Pr > N Variable Label Intercept 1 0.5254 0.2026 2.59 0.0121 LTA 1 0.0903 0.0529 1.71 0.0933 LTA SKRTA 1 7.0209 1 9053 3 68 0.0005 SKRTA FERTA 1 8.6487 0.3122 27.70 <.0001 FERTA KRTA 1 70.2225 0.0449 —=1.9.5 <.0001 KRTA AKTIF_LOG 1 70.0205 0.0145 —1.99 0.0515 Lag
  • CoefŞcient Standard Error tValue —Ü.449969 119338 —3.77 0 Lu i cı Lu N I: & I F’ 0 uv i U1 JAN04.UU.UU.UU U1JANUB.UU.UU.UU I U1JANUS.UU.UU.UU JAN‘I U.UU.UU.UU U1JAN1 2.UU:UU:UU
Maliye ve Finans Yazıları-Cover
  • ISSN: 1308-6014
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 2008
  • Yayıncı: Maliye ve Finans Yazıları Yayıncılık Ltd. Şti.
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

HUKUKİ BİR OLAYA HUKUK TEKNİĞİ DIŞINDA BAKIŞ

Talat SARAL

TÜRKİYE’DE ENFLASYON HEDEFLEMESİ STRATEJİSİ VE PARA POLİTİKASININ GÖRÜNÜMÜ

Fikret KARTAL

DALGALI KUR REJİMİNİN MERKEZ BANKASI’NIN DÖVİZ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİNE ETKİSİ: 2002-2010

Alper YAKUPOĞLU

KARLILIĞIN BELİRLEYİCİLERİ ANALİZİ: TEORİ VE ORTA ÖLÇEKLİ BİR BANKA UYGULAMASI

Cengiz DOĞRU