Sinan AKISKA, İ. Sönmez SAYILI, Taner ÜNLÜ

9543

İzmir-Ödemiş yöresindeki arsenopiritlerle ilişkili altın oluşumlarının maden jeolojisi

Bu çalýþma Ýzmir-Ödemiþ bölgesinin kuzeydoðusunda yer alan Elmacýgediði, Zeytinlik, Yýlanlýkale ve Kemer yörelerinde yüzeyleyen damar görünümlü altýn içeren arsenopirit oluþumlarýnýn ve onlarýn yakýn civarlarýnda izlenen mikaþist, amfibol þist ve amfibolitlerin mineralojik, petrografik ve jeokimyasal olarak incelemelerini kapsamaktadýr. Bölgede incelemeye konu olan tüm alanlar Menderes Masifi'nin Ödemiþ asmasifinde yer almakta olup, bu asmasifte esas olarak þistler, gnayslar ve amfibolitlerden oluþan birimler yüzeylemektedir. Bu birimler orta derecede metamorfizma geçirmiþlerdir. Çalýþma alanýnda genellikle biyotit ve/veya muskovitçe zengin, yer yer granat da içeren mikaþistler, granat-biyotit amfibolitler ve amfibol þistler yüzeylemektedir. Uzunluklarý birkaç yüz metreden fazla ve kalýnlýklarý birkaç on metre civarýnda olan mercek biçimli amfibolitler, içinde bulunduklarý þistlerin yapraklanmalarýna paralel olarak konumlanmýþlardýr. Sahadan seçilen 11 örnek üzerinde yapýlan jeokimyasal incelemeler sonucu ana oksit-SiO2 diyagramlarýnda cevher, mikaþist ve amfibollü kayaçlarýn farklý alanlara düþtüðünü görülmektedir. Zeytinlik bölgesinden alýnan 7 örnekte, eser elementlerden Au-Ag-Sb-Bi ve Se arasýnda çok yüksek pozitif korelasyon katsayýlarýnýn varlýðý saptanmýþtýr. Cevher mikroskobisi çalýþmalarý sonucunda cevher minerallerinde sinjenetik ve post metamorfik olmak üzere iki ayrý evre saptanmýþtýr. Cevherleþmelerin, sedimantasyon sýrasýnda önce havzaya gelen olasýlýkla bazik magmatik kayaçlarla iliþkili bazý element artýþlarý, daha sonrada asidik çözeltilerle iliþkili element zenginleþmelerine baðlý olarak geliþtiði söylenebilir. Bölgenin metamorfizmaya uðramasý sýrasýnda ve/veya sonrasýnda cevherleþmelerin bir kez daha hareketlendikleri düþünülmektedir.

PDF

___

  • Aqrabawi, M. 1993. Oysters (Bivalvia-Pteriomorphia) of the Upper Cretaceous rocks of Jordan. Palaeontology, Stratigraphy and Comparision with the Upper Cretaceous oysters of Northwest Eyrope. Mitteilungen aus dem Geologisch-Palaontologischen Institut der Universitat Hamburg, 75, 1-136.
  • Azzaroli, A. 1958. L'oligocene e il Miocene della Somalia. Stratigrafia, Tectonica, Paleontologica (Macroforaminiferi, Coralli, Molluschi). Palaeontographia Italica, 52 , 1-142.
  • Baldi, T. ve Steininger, F. 1975. Die Molluskenfauna des Egerien. Chronostratigraphie und Neostratotypen, Miozän OM, Egerien, 341-377pp.
  • Baydar, O. 1989. Berit-Kandil dağları (Kahramanmaraş) ve civarının jeolojisi. Doktora Tezi. (yayımlanmamış). İstanbul Üniversitesi, 248 s., İstanbul.
  • Baydar, O. ve Yergök, A.F. 1996. Güneydoğu Anadolu-kenar kıvrım kuşağı-Amanos dağları kuzeyi ve Doğu Toroslar'ın jeolojisi. MTA Rapor No. 9944 (yayımlanmamış).
  • Berggren, W.A., Kent, D.V., Swisher, C.C. ve Aubry, M.P. 1995. A revised Cenozoic Geochronology and Chronostratigraphy. In: Berggren, W.A., Kent, D.V., Hardenbol, J (eds.). Geochronology Time Scales and Global Stratigraphic Correlation, SEPM Special Publication, 54, 129-170.
  • Beurlen, K. 1944. Beiträge zur stammesgeschichte der Muscheln. Bayerischen Akademie der Wissenschaften, 1-2, 133-145
  • Bieler, R. ve Mikkelsen, P.M. 2006. Bivalvia-a look at the Branches. Zoological Journal of the Linnean Society, 148, 223-235.
  • Blanckenhorn, M. 1890. Das Marine Miocan in Syrien, 32 p.
  • Cossmann, M. ve Peyrot, A. 1914. Conchiologie Neogenique de I'Aquitaine, t.3, Act. Soc. Linn., Bordeaux. Dermitzakis, M.D. 1969. Geological researches of the Neogene deposits of the Hierapetra province in Crete. Annales Geologiques des pays Helleniques, 21, 342-484.
  • Dollfuss, G.F. ve Dautzenberg, P.H. 1904. Conchyliologie du Miocene moyen du bassin de la Loire. Memoires de Societa Geologie France, 27 p.
  • El-Hedeny, M.M. 2005. Taphonomy and paleoecology of the Middle Miocene oysters from Wadi Sudr, Gulf of Suez. Revue de Paléobiologie, 24, 719-733.
  • Erünal-Erentöz, L. 1958, Mollusques du Neogene des Bassins de Karaman, Adana et Hatay (Turquie), Theses. A la Faculte des Sciences de l'Universite de Paris, Le Grade de Docteur es Sciences Naturelles, 232 s.
  • Ferussac A.E.J.P.J.F. 1822. Tableaux systématiques des animaux mollusques classés en familles naturelles, dans lesquels on a établi la concordance de tous les systèmes; suivis d'un prodrome générale pour tous les mollusques terrestres ou fluviatiles, vivants ou fossiles. Deuxième partie. (Première section.) Tableaux particuliers des mollusques terrestres et fluviatiles, présentant pour chaque famille les genres et espèces qui la composent. London.
  • Foighil, D.O., Gaffney, P.M., Wilbur, A.E. ve Hilbish, T.J. 1998. Mitochondrial cytochrome oxidase I gene sequences support an Asian origin fort he Portuguese oyster Crassostrea angulata. Marine Biology, 131, 497-503.
  • Foighil, D.O., ve Taylor, D.J. 2000. Evolution of parental care and ovalation behaviour in Oysters. Molecular Phylogenetics and Evolution, 15, 301-313.
  • Freneix, S., Karche, J.P. ve Salvat, B. 1971. Mollusques Pliocenes du Nord de Madagascar. Annales de Paléontologie, 57, 3-43.
  • Freneix, S., Carbonnel, G., Courme-Rault, M. D., Magne, J. ve Obert, D. 1974. Contribution a l'etude stratigraphique, structurale et saunistique (microfaunes et bivalves) du Bassin Miocene de Lalla Kouba, (Algerie). Annales de Paléontologie, 60, 4-55.
  • Gmelin, J.F. 1792. Caroli a Linne Systema naturae per regna tria naturae. 1, 3021-3910.
  • Görür, N., Okay, A.I., Şengör, A.M.C., Tüysüz, O., Sakınç, M., Yiğitbaş, E., Akkok, R., Barka, A., Oktay, F.Y., Sarıca, N., Yaltırak, C., Yılmaz, B., Ersoy, S., Elmas, A., Örçen, S., Ercan, T., Saroğlu, F. ve Akyürek, B. 1998. Triassic to Miocene palaeogeographic atlas of Turkey. MTA Yayınları, 43 s., Ankara.
  • Gözübol, A.M. ve Gürpınar, O. 1980. Kahramanmaraş kuzeyinin jeolojisi ve tektonik evrimi. Türkiye 5. Petrol Kongresi, 21-29, Ankara.
  • Harzhauser, M., Piller, W.E. ve Steininger, F.F. 2002. Circum-Mediterranean Oligo-Miocene biogeographic evolution-the gastropods point of view. Palaeogeography, Palaeoecology, 183, 103-133.
  • Aqrabawi, M. 1993. Oysters (Bivalvia-Pteriomorphia) of the Upper Cretaceous rocks of Jordan. Palaeontology, Stratigraphy and Comparision with the Upper Cretaceous oysters of Northwest Eyrope. Mitteilungen aus dem Geologisch-Palaontologischen Institut der Universitat Hamburg, 75, 1-136.
  • Azzaroli, A. 1958. L'oligocene e il Miocene della Somalia. Stratigrafia, Tectonica, Paleontologica (Macroforaminiferi, Coralli, Molluschi). Palaeontographia Italica, 52 , 1-142.
  • Baldi, T. ve Steininger, F. 1975. Die Molluskenfauna des Egerien. Chronostratigraphie und Neostratotypen, Miozän OM, Egerien, 341-377pp.
  • Baydar, O. 1989. Berit-Kandil dağları (Kahramanmaraş) ve civarının jeolojisi. Doktora Tezi. (yayımlanmamış). İstanbul Üniversitesi, 248 s., İstanbul.
  • Baydar, O. ve Yergök, A.F. 1996. Güneydoğu Anadolu-kenar kıvrım kuşağı-Amanos dağları kuzeyi ve Doğu Toroslar'ın jeolojisi. MTA Rapor No. 9944 (yayımlanmamış).
  • Berggren, W.A., Kent, D.V., Swisher, C.C. ve Aubry, M.P. 1995. A revised Cenozoic Geochronology and Chronostratigraphy. In: Berggren, W.A., Kent, D.V., Hardenbol, J (eds.). Geochronology Time Scales and Global Stratigraphic Correlation, SEPM Special Publication, 54, 129-170.
  • Beurlen, K. 1944. Beiträge zur stammesgeschichte der Muscheln. Bayerischen Akademie der Wissenschaften, 1-2, 133-145
  • Bieler, R. ve Mikkelsen, P.M. 2006. Bivalvia-a look at the Branches. Zoological Journal of the Linnean Society, 148, 223-235.
  • Blanckenhorn, M. 1890. Das Marine Miocan in Syrien, 32 p.
  • Cossmann, M. ve Peyrot, A. 1914. Conchiologie Neogenique de I'Aquitaine, t.3, Act. Soc. Linn., Bordeaux. Dermitzakis, M.D. 1969. Geological researches of the Neogene deposits of the Hierapetra province in Crete. Annales Geologiques des pays Helleniques, 21, 342-484.
  • Dollfuss, G.F. ve Dautzenberg, P.H. 1904. Conchyliologie du Miocene moyen du bassin de la Loire. Memoires de Societa Geologie France, 27 p.
  • El-Hedeny, M.M. 2005. Taphonomy and paleoecology of the Middle Miocene oysters from Wadi Sudr, Gulf of Suez. Revue de Paléobiologie, 24, 719-733.
  • Erünal-Erentöz, L. 1958, Mollusques du Neogene des Bassins de Karaman, Adana et Hatay (Turquie), Theses. A la Faculte des Sciences de l'Universite de Paris, Le Grade de Docteur es Sciences Naturelles, 232 s.
  • Ferussac A.E.J.P.J.F. 1822. Tableaux systématiques des animaux mollusques classés en familles naturelles, dans lesquels on a établi la concordance de tous les systèmes; suivis d'un prodrome générale pour tous les mollusques terrestres ou fluviatiles, vivants ou fossiles. Deuxième partie. (Première section.) Tableaux particuliers des mollusques terrestres et fluviatiles, présentant pour chaque famille les genres et espèces qui la composent. London.
  • Foighil, D.O., Gaffney, P.M., Wilbur, A.E. ve Hilbish, T.J. 1998. Mitochondrial cytochrome oxidase I gene sequences support an Asian origin fort he Portuguese oyster Crassostrea angulata. Marine Biology, 131, 497-503.
  • Foighil, D.O., ve Taylor, D.J. 2000. Evolution of parental care and ovalation behaviour in Oysters. Molecular Phylogenetics and Evolution, 15, 301-313.
  • Freneix, S., Karche, J.P. ve Salvat, B. 1971. Mollusques Pliocenes du Nord de Madagascar. Annales de Paléontologie, 57, 3-43.
  • Freneix, S., Carbonnel, G., Courme-Rault, M. D., Magne, J. ve Obert, D. 1974. Contribution a l'etude stratigraphique, structurale et saunistique (microfaunes et bivalves) du Bassin Miocene de Lalla Kouba, (Algerie). Annales de Paléontologie, 60, 4-55.
  • Gmelin, J.F. 1792. Caroli a Linne Systema naturae per regna tria naturae. 1, 3021-3910.
  • Görür, N., Okay, A.I., Şengör, A.M.C., Tüysüz, O., Sakınç, M., Yiğitbaş, E., Akkok, R., Barka, A., Oktay, F.Y., Sarıca, N., Yaltırak, C., Yılmaz, B., Ersoy, S., Elmas, A., Örçen, S., Ercan, T., Saroğlu, F. ve Akyürek, B. 1998. Triassic to Miocene palaeogeographic atlas of Turkey. MTA Yayınları, 43 s., Ankara.
  • Gözübol, A.M. ve Gürpınar, O. 1980. Kahramanmaraş kuzeyinin jeolojisi ve tektonik evrimi. Türkiye 5. Petrol Kongresi, 21-29, Ankara.
  • Harzhauser, M., Mandic, O. ve Zuschin, M. 2003. Changes in Paratethyan marine molluscs at the Early/ Middle Miocene transition: diversity, palaeogeography and palaeoclimate. Acta Geologica Polonica, 53, 323-339.
  • Hoernes, M. 1870. Die fosilsen mollusken des Tertiaren becken von Wien. Abhandulgen der Kgl. Geologischen Reichsanst, 2, Bivalven, Wien.
  • Hoffmann, A., Pisera, A. ve Studencki, W. 1978. Reconstruction of a Miocene kelp-associated macrobenthic ecosystem. Acta Geologica Polonica, 28, 377-387.
  • Iliescu, O., Hinculov, A. ve Hinculov, L. 1968. Bazinul Mehadia Studiul Geologic şi Paleontologic. Institutul Geologic, 2, 197 p.
  • İslamoğlu, Y. ve Atabey, E. 1999. Mut Havzası (Orta Toroslar) karbonat çökellerinde saptanan Mollusk faunasýnýn paleoekolojik ve paleoortamsal özellikleri. 52. Türkiye Jeoloji Kurultayı, 334-341.
  • İslamoğlu, Y. ve Taner, G. 2003. Antalya Miyosen Havzasının Bivalvia faunası(Batı-Orta Toroslar, GB Türkiye). MTA Dergisi, 127, 1-27.
  • İslamoğlu, Y., Atay, G., Gedik, F., Aydın, A., Hakyemez, A., Babayiğit, S. ve Sarıkaya, H. 2005. Batı Toroslardaki denizel Oligo-Miyosen çökellerinin biyostratigrafisi (Denizli). MTA Rapor No. 10763, (yayımlanmamış).
  • Kirby, M.X. 2000. Paleoecological differences between Tertiary and Quaternary Crassostrea oysters, as revealed by stable isotope sclerochronology. Palaios, 15, 132-141.
  • Kora, M. ve Abdel-Fattah, Z. 2000. Pliocene and Plio- Pleistocene macrofauna from the Red Sea coastal plain (Egypt): Biostratigraphy and biogeography. Geologica et Palaeontologica, 34, 219-235.
  • Korobkov, I.A. 1954. Spravoçnik i metododoçeþkoe rukovodstvo tretiçnim molluskam, Leningard, GNTI, 444 p.
  • Lamarck, J.B. 1819. Histoire naturelle des animaux sans vertebres, 6, 1-343.
  • Laurain, M. 1980. Crassostrea gryphoides et C. gingensis (Schlotheim, 1813) deux expressions morphologiques d'une meme espece (Miocene, Bivalvia). Geobios, 13, 21-43.
  • Laurain, M., 1984. La fauna du facies Marnes Bleues Burdigalien du bassin de faucon-Mollans- Malaucene (Sud-est de la France), Bivalves Ostreides. Nouvelles Archives du Museum D'Histoire Naturelle de Lyon, 22, 51-123.
  • Lecointre, G. 1952. Recherches sur le Neogene et Le Quoternaire Marins de la cote Atlantique du Maroc. Paleontology, 1-2, 171 p.
  • Linne, C. 1758. Systema Naturae per tria regna naturae. 1, 1-823.
  • Malatesta, A. ve Zarlenga, F. 1986. Northern Guests in the Pleistocene Mediterranean sea. Geologica Romana, 25, 91-154.
  • Malchus, N. 1995. Larval shells of Tertiary Cubiostrea Sacco, 1897, with a review of larval shell characters in the subfamilies Ostreinae and Crassostreinae (Ostreoidea, Bivalvia). Bulletin de l'Institut Royal des Sciences Naturelles de Belgique, Sciences de la Terre, 65, 187-239.
  • Meriç, E. 1965. Etude geologique et paleontologique de la region entre Kahta et Nemrutdað. Revue de la Faculte des Sciences de L'Universite D'İstanbul, 30, 55-107.
  • Merklin, R.L. ve Nevesskaja, L.A. 1955. Bestimmungstabella zweiklappiger Mollusken des Miozäns Turkmeniens und West-Kasachstans. Akademie der Wiessenschaften SSSR, Moskova.
  • Moisescu, V. 1985. Fauna de Moluşte a depozitelor aquitaniene din regiunea Baru-Ruseþti (Deresiunea Hateg). Dari de Seama ale Şedintelor, 69, 29-46.
  • Nevesskaja, L.A. 1993, Opredelitel Miotenovih dvustvorçatıyh molluskov yugozapadnoy Evrasii, Russkaya Akademia Nauk, Trudy Paleontologiçeskovo Instituta, 247, 412 p.
  • Newell, N.D. 1965. Classification of the Bivalvia. American Museums Novaitates, 2206, 1-25.
  • Pauca, M. 1933. Le Bassin Neogene de Beiuþ. Anuarul Institutului Geologic al Romaniei, 27, 133-223.
  • Perinçek, D. ve Kozlu, H. 1983. Stratigraphy and structural relations of the units in the Afþin-Elbistan- Doðanþehir region (Eastern Taurus). In: O, Tekeli. and M. C. Göncüoğlu, (eds.), Geology of the Taurus Belt, 182-198.
  • Pfister, T. ve Wegmüller, U. 1998. Bivalven aus der oberen Meeresmolasse bei Bern. Beschreibung, Vergleich und Verbreitung der Bivalven- Arten aue den Belpbergschichten (Obere Meeresmolasse, mittleres Burdigalien) in der Umgebung von Bern, Schweiz. 2. Teil: Ostracea, Heterodonta properte (Lucinacea, Chamacea, Carditacea und Cardiacea). Eclogae Geologicae Helvetiae, 91, 457-491.
  • Rafinesque, C.S. 1815. Analyse de la nature, ou tableau de l'universe et les corps organises. Palermo, p. 224.
  • Ranson, G. 1951. Observations morphologiques, biologiques, biogeographiques, geologiques et systematiques sur une espece d'huitre de Madagascar et d'Afrique du Sud: Gryphaea margaritacea (Lamarck). Bulletin of Institute Oceanographique, 983, 1-19.
  • Rögl, F. 1998. Palaeogeographic considerations for Mediterranean and Paratethys seaways (Oligocene to Miocene). Annalen des Naturhistorischen Museums in Wien, 99, 279-310.
  • Rögl, F., 1999. Mediterranean and Paratethys. Facts and Hypotheses of an Oligocene to Miocene Paleogeography (Short overview). Geologica Carpathica, 50, 339-349.
  • Sacco, F. 1897. I molluschi dei terreni terziari dei Piedmonte e della Liguria. Memorie Royal Accademie Science Torino, 3-24.
  • Scarlato, O.A. ve Starobogatov, Y.L. 1979. Osnovny cherty evoliutsii i sistema klassa Bivalvia. In: Ya. L. Starobogatov (ed.), Morfologiia, sistematika i filogeniia molliuskov, Akademiya NAUK SSSR , Trudy zoologicheskogo Instituta, Leningrad, 80: 5-38.
  • Schaffer, F. 1910. Das Miocän von Eggenburg. Die fauna der ersten Tetisstufe des Wiener Beckens und die geologischen verhaltnisse der umgebung des Manhartsbergers in Niederösterreich. Abhandlungen der königlichen Geologischen Reichsanstalt, 22, 126 p.
  • Schlotheim, E.F. 1813. Beitrage zur Naturgeschichte der Versteinerungen in geognotischer Hinsicht. Leonhard's Jahrbuch für Mineralogie, 7, 1-100. Staesche, V.U. 1972. Die Geologie des Neogen Beckens von/Elbistan Türkei und seiner Umrandung. Geologische Rundschau, 4, 3-52.
  • Stchepinsky, V. 1939. Faune Miocene du vilayet de Sivas (Turquie), MTA. Monografi Seri. C, No: 1, 63 p.
  • Stchepinsky, V., 1946. Fossiles characteristiques de Turquie, MTA. Monografi Seri. D, No: 9, 151 p.
  • Steininger, F., Senes, J., Kleemann, K. ve Rögl, F. 1985. Neogene of the Mediterranean Tethys and Paratethys. Stratigraphic Correlation Tables and Sediment Distribution Maps, Vol. 1. Institute of Paleontology, University of Vienna. Vienna
  • Stenzel, H.B. 1971. Oysters. N953-N1224. In: R.C, Moore, (ed.). Treatise on Invertebrate Paleontology. Part N. Mollusca 6, Bivalvia 3. Geological Society of America, Boulder, and University of Kansas Pres, Lawrence, 271 p.
  • Tanar, Ü. 1985. Körlü (Tarsus-Mersin) Bölgesi Karaisalı, Kuzgun, Memişli formasyonlarının Molluska Faunası. Jeoloji Mühendisliği, 24, 17-29.
  • Tarhan, N. 1982. Göksun-Afşin-Elbistan jeolojisi. MTA Rapor No. 7296. (yayımlanmamış).
  • Tarhan, N., 1984. Göksun-Afşin-Elbistan dolayının jeolojisi. Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 19, 3-9.
  • Venzo, S. ve Pelosio, G. 1963. La Malacofauna Tortoniana del Colle di Vigoleno. Palaeontographia Italica, 58, 43-213.
  • Videt, B. ve Neraudeau, D. 2002. Distribution paleoenvironnementale des huitres dans le Messinien du bassin de Sorbas (Anadalousie, SE Espagne). Annales de Paléontologie, 88, 147-166.
  • Wesselingh, F.P., Cadee, G.C. ve Renema, W. 1999. Flying high: on the airborne dispersal of aquatic organisms as illustrated by the distribution histories of the gastropod genera Tryonia and Planorbarius. Geologie en Mijnbouw, 78, 165-174.
  • Yılmaz, A., Bedi, Y., Uysal, Ş., Yusufoğlu, H., Atabey, E. ve Aydın, N. 1992. Doğu Toroslar'da Uzunyayla ile Berit Dağı arasının jeolojisi. MTA. Derleme Rapor No: 9543, 115 s. (yayımlanmamış).
  • Yılmaz, A., Bedi, Y., Uysal, Ş. ve Aydın, N. 1997. 1/100 000 ölçekli açınsama nitelikli Türkiye Jeoloji Haritaları Serisi, Elbistan-İ23 paftası. MTA Yayını, 18s.
  • Yiğitbaş, E. 1989. Engizek Dağı (K. Maraş) dolayındaki tektonik birliklerin petrolojik incelenmesi. Doktora tezi (yayımlanmamış). İstanbul Üniversitesi, 347s., İstanbul.
Maden Tetkik ve Arama Dergisi-Cover
  • ISSN: 0026-4563
  • Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
  • Başlangıç: 1950
  • Yayıncı: Cahit DÖNMEZ
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

İzmir-Ödemiş yöresindeki arsenopiritlerle ilişkili altın oluşumlarının maden jeolojisi

Sinan AKISKA, İ. Sönmez SAYILI, Taner ÜNLÜ