Sosyolojik Kur'an Okumalarının İmkanı
Kur’an, öncelikle bir insan peygambere, önce yakınındakileri olmak üzere herkesi uyarmak, öğretmek, değiştirmek, en üst varlığa iradi ve akli olarak bağlamak üzere gönderilmiştir. Muhatabı birey ve toplum olmak üzere kendi değer skalasının gerçekliğini bizzat Peygamber aracılığıyla pratiğe dönüştürmüş ve takip edenlerini de benzeri bir yapı içinde tutmanın evrensel ilkelerini onlara Peygamberin derin tebliğ, açıklama, yaşama, açıklığa kavuşturma ve kısıtlamalarıyla birlikte miras bırakmıştır. Sosyoloji ise en temelde toplumu anlama, açıklama, toplumsal grup, kurum ve olayları sistematik incelemeyi konu ediniyor olması hasebiyle Kur’an ile hedef kitleler anlamında ortak konulara sahip görünmektedir. Elbette biri ilahi bir kitap, diğeri toplumu anlama amacında kendine has yöntemi olan bir ilim dalıdır. Bu ikisi her ne kadar kaynak, yöntem, amaç ve ilkeler bazında pek çok farklılıklar taşıyorsa da birbirlerine konular itibariyle kaynaklık teşkil etmesi de mümkündür. Zira sosyoloji, Müslüman toplumu anlamak için onun anlam haritasına ihtiyaç duyarken, Kur’an’ın sunduğu ilkeler, örnek olaylar ve kavramlara işe koşulabilmekte; Kur’an’ın toplumsal hedeflerini görmek, anlamak ve gerçekliğini test etmek için toplumsal yapı ve kurumlardaki sosyolojik araştırmalara ihtiyaç vardır. Son zamanlarda yapılan Kur’an sosyolojisi vb. adlardaki çalışmalar böyle bir ihtiyacın tipik örnekleridir. Bu bağlamda çalışmanın konusu sosyolojik Kur’an okumalarının imkanını ele almaktır. Amacı ise Kur’an ve sosyoloji ilişkisinin doğası, zorluğu ve yöntemsel unsurlarının neleri kapsaması gerektiğini anlayıcı bir tarzda ortaya koyma girişimi olarak ifade edilebilir.
Anahtar Kelimeler:
Sosyolojik, Kur'an çalışmaları, Din Bilimleri, Müslüman Toplum, Kur'ani yöntem
Possibilities Of Sociological Qur'anic Studies
First of all, the Qur'an has been sent to human prophet to warn everyone including those near him, to teach, to change, and to connect to Allah in a mighty and intelligent way. He transforms the reality of his own value scale, the individual and society, into practice through the Prophet himself. The Prophet inherited the universal values of the Qur'an along with his profound communication, explanation, living, clarification, and restrictions.Sociology, on the other hand, is about systematically understanding society, social groups, institutions and events. Therefore, they seem to have common issues in terms of the Qur'an and the target masses. Of course, one is a divine book, a knowledge which is its own method of understanding the other society. Although these two have a lot of differences in terms of source, method, purpose and principles, it is also possible that they constitute a source for each other. Because sociology needs its meaning map to understand Muslim society, principles, case studies and concepts from the Qur'an. On the other hand, there is a need for sociological research in social structures and institutions to see, understand, and test the Qur'an's social goals. Recent studies on Qur'anic sociology, Islamic Sociology, Religious Sociology, etc. are typical examples of such a need. The subject of studying in this context is to discuss the possibility of reading the sociological Qur'an. The aim is to explain what the nature, the difficulty and the methodical elements of the Qur'an and sociological relation should cover.
Keywords:
Sociology, Qur’anic Studies, Qur’anic Method, Muslim Society, Religious Sciences,
___
- Sarıbay, A. Y. (1994). İslami Sosyoloji: Postmodern Bir Sosyoloji mi? İslami Araştırmalar Dergisi. c. 7. s. 2., ss. 122-129.
- Rahman, F. (1999). Ana Konularıyla Kur’ân, çev. Alparslan Açıkgenç, Ankara: Ankara Okulu Yayınları.
- Kılıç, S. (1995). İslam’da Sembolik Dil. İstanbul: İnsan Yayınları.
- Kılıç,M. E. (2017). Müslüman Biblicalistler. https://www.yenisafak.com/yazarlar/mahmuderolkilic/musluman-biblicalistler-2041685 (25.12.2017)
- Karslı, İ. H. (2005). Tefsirin Sosyolojik Boyutu ve Sosyolojik Okunması. İslâmî Araştırmalar, cilt: XVIII, sayı: 2, ss. 145-157
- Haşşab, S. M. (2010). İslam Sosyolojisi. (Çev: Ali Coşkun-Nebile Özmen). İstanbul: Çamlıca
- Güngör, Ö. (2007). Kur’an’da Sosyal Bütünleşme. Diyanet İlmi Dergi. 43 (2), ss. 173-190
- Furseth, I.-Repstad, P. (2006). An Introduction to the Sociology of Religion. England: Ashgate.
- Deri, M. (2014). Kur’an’ın Tarih Algımızı İnşasında Sünnetullahın ve Kıssaların Rolü. http://kuranihayat.com/kuranin-tarih-algimizi-insasinda-sunnetullahin-ve-kissalarin-rolu_d800.html
- Davudoğlu, A. (2000). Müzakereler. Kur’ân ve Tefsir Araştırmaları I, İstanbul: İSAV Ensar Neşriyat.
- Daryal, A. M. (2000). Vahyin Takip Ettiği Psikolojik Süreç. Kur’ân ve Tefsir Araştırmaları I, İstanbul: İSAV Yayınları.
- Coşkun, A. (2013). İslâm Sosyolojisinde Yöntem Arayışları, Tartışmalı İlmî İhtisas Toplantıları Dizisi, İstanbul: İslâmî İlimler Araştırma Vakfı Yayın.
- Cebeci, L. (1987). Kur’an Sosyolojisi Üzerine Bir Deneme. İslâmî Araştırmalar, 1987, I, (3), ss. 5-38
- Canatan, K. (2012). Bir Yöntem Arayışı Olarak İslam Sosyolojisi. Milel ve Nihal, 9 (3), 33-48.
- Bilgiseven, A. K. (2000). Kur’ân ve Sosyoloji İlişkisi ve Bu İlişki Açısından Batı Sosyolojisi Karşısındaki Durumumuz. Kur’ân ve Tefsir Araştırmaları I, İstanbul: İSAV Ensar Neşriyat.
- Bayyiğit, M. (2003). Sosyolojinin Dini Serüveni ve İslam (Kur'an) Sosyolojisi. Ed. Mehmet Bayyiğit. Kur'an Sosyolojisi Üzerine Denemeler. Konya: Yediveren.
- Aydın, M. (2001). İslam’ın Tarih Sosyolojisi. İstanbul: Pınar yayınları.
- Sezen, Y. (2000). İslâm’ın Sosyolojik Yorumu. İstanbul: Birleşik Yayıncılık.
- Tekin, M. (2003) Kur’ân-ı Kerîm’de Sosyal Gruplara Giriş, Kur’ân Sosyolojisi Üzerine Denemeler. Ed. Bayyiğit, Mehmet, Konya: Yediveren Yayınları.
- Toker, İ. (2009). İslam Sosyolojisi Kavramı ve Ali Şeriati Üzerine Kritik bir Yaklaşım. Bilimname c. 16. S. 1, ss. 91-105.
- Yazır, E. M. H. (ty). Hak Dini Kur’an Dili, c.8, Basım Y. Yok: Eser Neşriyat ve Dağıtım.
- Yiğit, İ. (2009). Sıffin Savaşı. DİA, C.37. ss.107-8
- Zuhayli V. (1991). Tefsiru’l-Münir, c.1, Beyrut: Daru’l-Fikr’il-Mu’âsır.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2017
- Yayıncı: Maarif Mektepleri