KARS İLİNDE ŞEKER PANCARI ÜRETİMİNİN BEŞERİ VE EKONOMİK ÖNEMİ, SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ

Türkiye’nin kuzeydoğusunda yer alan Kars İlinin büyük kısmı ortalama irtifası 2000 metre civarında bulunan ve volkanik malzemelerle örtülmüş plato sahasında yer almaktadır. İldeki genel morfolojik ve jeolojik özellikler nedeniyle kışları oldukça soğuk, karlı, yazları serin ve yağışlı sert karasal iklim görülmekte bu nedenle bitkisel üretim faaliyetleri yerine daha çok hayvancılık faaliyetleri yapılmaktadır. İlde şeker pancarı üretimi daha çok ilin kuzeyindeki Akyaka ve Arpaçay ilçelerindeki kırsal yerleşimlerde yapılmaktadır. İldeki tarımı, genel şeker politikaları ve ildeki doğal faktörlerdeki değişim nedeniyle istikrarsızlık gösteren şeker pancarının 2015- 2016 kampanya yılı itibariyle 24,700 ton üretimi yapılmış olup ilde doğrudan şeker pancarı tarımından 381 aile geçimini sürdürmektedir. İlde üretimi yapılan şeker pancarları Kars Şeker Fabrikasında değerlendirilmektedir. 2015-2016 üretim kampanya döneminde 19 gün faaliyet gösteren ve 400 civarında personelin istihdam edildiği fabrikada 3506 ton kristal şeker, 1176 ton melas, 10,394 ton yaş küspe üretilmiştir. İlde; şekerpancarı tarımı, nakliyesi ve şeker üretiminden ekonomik olarak 1028 ailedeki toplam 5017 kişi geçimini sağlamaktadır. Mevcut zorlu coğrafi koşullar nedeniyle şekerpancarı üretiminde yıllara göre meydana gelen istikrarsızlık nedeniyle ilde şeker üretiminin sürdürülebilirliği zayıf görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Şeker pancarı, tarım, şeker, şeker üretimi, Kars

Human Economic Importance and Sustainability of Sugar Beet Production in Kars

Most of the Kars Province, located in the north-east of Turkey, is located on a plateau covered with volcanic materials with an average altitude of about 2000 meters. Due to the general morphological and geological features of the area, the winter is quite cold, snowy, the summers are cool and rainy and there is a hard continental climate. Therefore, more animal husbandry activities are being done instead of plant agriculture activities. Sugar beet production is mostly made in the rural settlements in the districts of Akyaka and Arpaçay in the northern part of the province. Sugar beet shows instability due to current agriculture, general sugar policies and changes in underlying natural factors, 24,700 tons of production has been made by 2015-2016 campaign year, and 381 families are continuing directly from sugar beet farming. Sugar beet produced by the company is evaluated in Kars Sugar Factory. 3506 tons of crystal sugar, 1176 tons of molasses and 10,394 tons of wet pulp were produced at the plant where about 400 employees were employed for 19 days in 2015-2016 production campaign period. In the province, sugar beet cultivation, transportation and sugar production provides a livelihood to 5000 people from economic as 800 families in total. Due to the instability that has occurred in sugar beet production for many years due to the difficult geographical conditions present, the sustainability of the production of sugar on the ground seems weak.

Keywords:

Sugar beet, agriculture, sugar, sugar production, Kars,

PDF

___

Akpınar, D. & Karadeniz, V. (2015). Erzincan şeker fabrikasının kuruluşu, gelişimi ve geleceği. Journal of International Social Research, 8 (39).
Anonim (1981b). Yurt Ansiklopedisi, “Kars”, (Cilt VI). İstanbul: Anadolu Yayıncılık.
Anonim (1997a). Türkiye'de Seker ve Şekerpancarı Üretiminde Mevcut Durum Sorunlar ve Çözüm Önerileri. İstanbul: Ticaret Odası, Yayın No: 1997-12.
Atalay, İ. & Mortan, K. (2003). Türkiye Bölgeler Coğrafyası. (İkinci baskı). İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
Atalay, İ. (2008). Ekosistem Ekolojisi ve Coğrafyası. İzmir: Çevre ve Orman Bakanlığı Yayınları.
Avcı, S. (1993). Türkiye’de şeker pancarı ziraatının coğrafi esasları. Coğrafya Dergisi, (4).
Avcı, S. (1996). Türk şeker sanayiinin kuruluş ve gelişmesinde devletin etkisi. Coğrafya Dergisi, (4).
Bulut, İ. (2006). Genel Tarım Bilgileri ve Tarımın Coğrafi Esasları (Ziraat Coğrafyası). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
Demir, M. (2013). Kars kent coğrafyası. (Doktora Tezi (Basılmamış), Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum).
Demir, M. (2014). Kars İlinin arıcılık potansiyeli ve değerlendirme durumu. Doğu Coğrafya Dergisi, 19(32), 209-230.
Demir, M. (2015). Kars İlinin nüfus gelişimi ve başlıca demografik özellikleri. Doğu Coğrafya Dergisi, 20(34), 127-156.
Demir, M. (2016). Kars İlinde büyük ve küçükbaş hayvancılık. Doğu Coğrafya Dergisi, 39-62.
DMİGM (2016). Ankara: Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü.
Doğanay, H & Coşkun, O. (2012). Tarım Coğrafyası. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Er, C. (1988). Şekerpancarı, Tarım Bilgileri Dizisi. İstanbul: Garanti Bankası Yayınları.
FAO, Food and Agriculture Organization of the United Nations (2016). 2 Ocak 2017 tarihinde http://www.fao.org/faostat/en/?#data/QC adresinden edinilmiştir.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, (2012). Kars: İl Brifing Raporu.
Mater, B. (2004). Toprak Coğrafyası. İstanbul: Çantay Kitabevi.
MTA, (2008). Van: Kars İli Genel Jeolojisi, Doğu Anadolu Bölge Müdürlüğü.
TŞFAŞ, (2016a). Türk Şeker Fabrikaları 2 Ocak 2017 tarihinde http://www.turkseker.gov.tr/Tarihce.aspx adresinden edinilmiştir.
TŞFAŞ, (2016b). Türk Şeker Fabrikaları 2 Ocak 2017 tarihinde http:// www.turkseker.gov.tr/ PersonelSekersatis EkimUretim.aspx adresinden edinilmiştir.
TŞFAŞ, (2016c).Türk Şeker Fabrikaları Kars Şeker Fabrikası Bilgi Notu. Kars
TUİK, (2016). 2 Ocak 2017 tarihinde http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?alt_id=1003 adresinden edinilmiştir.
TUİK, (2016). 2 Ocak 2017 tarihinde http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?alt_id=1068 adresinden edinilmiştir.
Türk Şeker Fabrikaları (2016c).
Türkiye Gıda ve Şeker Sanayi İşçileri Sendikası, (2016). 11 Kasım 2016 tarihinde http://www.sekeris.org.tr/s174__kars_seker_fabrikasi.htm adresinden edinilmiştir.