FLİNGER AYGIRLARDA SPERMA KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Çalışmanın amacı, üç Haflinger ırkı aygırdan alınan ejakülatların muayenesiyle, başlıca spermatolojik parametreleri, anormal spermatozoa tipleri ve yüzdelerini ortaya koyarak sperma kalitesini değerlendirmek ve bireylerarası farklılıkları saptamaktı. Araştırma süresince aygırlardan sperma çiftleşme mevsiminde (Şubat-Mart) haftada iki kez sun’i vajenle alındı. Üç Haflinger aygırdan elde edilen toplam 30 ejakülatta genel ortalama jelli ejakülat miktarı 21.50±5.10 ml, spermatozoa motilitesi % 68.16±4.23, spermatozoa yoğunluğu 192.22±51.0 X106 /ml, anormal spermatozoa oranı % 46.43±10.11, ölü spermatozoa oranı % 28.30±7.30 ve spermanın pH değeri 7.50±0.38 olarak kaydedildi. Değerlendirilen spermatolojik parametrelerin tümü için aygırlar arasında gözlenen farklılıklar istatistik açıdan önemli (P<0.001) bulundu. Başa bağlı bozukluklardan akrozom ve diğer anomaliler ile orta kısım (protoplazmik damlacıklı) ve kuyruğu kapsayan anormal spermatozoa tiplerinin genel ortalama değerleri sırasıyla % 13.03±3.34, % 3.23±2.00, % 46.43±10.11 ve % 3.50±0.74 olarak kaydedildi. Anormal spermatozoa tiplerinden tamamı protoplazmik damlacıklı orta kısım bozuklukları yönüyle bireyler arasında gözlenen farklılıklar önemli saptandı (P<0.001). Sonuç olarak, bu çalışmadan elde edilen bulgulara göre, Haflinger aygırlarda anormal spermatozoa oranları dışında spermatolojik parametrelerin normal sınırlar içinde olduğu ve yaşın sperma kalitesini etkilediği görülmüştür.

Evaluation of Semen Quality In Haflinger Stallions

The aim of research was to evaluate semen quality depens on age by displaying the principle spermatological parameters, abnormal sperm types and percentages and to determine differences among individuals by examination of semen collected from 3 Haflinger stallions. Throughout research, semen was collected from stallions by artificial vagina in breeding season (February-March) twice in a week. General average ejaculate volume with gel, sperm motility, sperm concentration, the percentage of abnormal sperm (%), the percentage of dead sperm (%) and sperm pH value were recorded as 21.50±5.10 ml, 68.16±4.23 %, 192.22±51.0 X106/ml, 46.43±10.11 %, 28.30±7.30 % and 7.50±0.38 in a total of 30 ejaculates from three Haflinger stallions respectively. Differences among stallions were found significant (P<0.001) for all of evaluated spermatological parameters. Generel average values of abnormal sperm types including acrosome, head, middle piece (with protoplasmic droplet) and tail were recorded as 13.03±3.34 %, 3.23±2.00 %, 46.43±10.11 % and 3.50±0.74 %. Differences observed among individuals were determined significant for middle piece with protoplasmic droplet all of them within abnormal sperm types (P<0.001). In conclusion, according to findings obtained from this study, it is observed that spermatological parameters exept for the percentages of abnormal sperm is within normal levels and age effects sperm quality in Haflinger stallions