AHMED FERÎD’İN MANZÛME-İ SE ZEBÂN-I AKÂİD-İ ADÛDÎ ADLI ESERİ (EDİSYON KRİTİK VE ÇEVİRİ)

Klasik Türk edebiyatı içerisinde tevhid, mevlid, siyer, miraç, naat, akaid, fıkıh gibi dinî konulubirçok manzum eser yazılmıştır. 19. yüzyılda yaşadığı bilinen ancak hayatı hakkında pek bilgibulunmayan Ahmed Ferîd’in üç dilde yazdığı mesnevisi de dini konuludur. Ahmed Ferîd,Adudüddin el-Îcî’nin “el-Akâidü’l-Adudiyye” isimli eserini manzum formata soktuktan sonraFarsça ve Türkçeye manzum formatta tercüme etmiştir. Şair, Adudî’nin eseri haricindeCelâlüddîn Muhammed ed-Devvânî’nin “Şerhu’l-Akaidi’l-Adudiyye”si ile Mehmet FevziEfendi’nin “el-Cemâlü’d-Deyyânî ale’l-Celâli’d-Devvânî” isimli eserlerinden de faydalanmıştır.Eser dönemin Şeyhülislamı Sadeddin Efendi’ye ithaf edilmiştir. Eserin üç dilde yazılmışolması, klasik dönem edebiyatı açısından son derece önemlidir. Ahmed Ferîd, Adudî’ninakaidini 76’şar beyitlik Arapça, Farsça ve Türkçe beyitlerle anlatmıştır. Eserin sonuna 25beyitten oluşan Türkçe-Farsça sözlük eklemiştir. Akaid eseri yazan her şair gibi bu geleneğidevam ettiren Ahmed Ferîd de, eserini sanat kaygısında uzak tamamen didaktik bir amaçlayazmıştır.Bu makale, Ahmed Ferîd adına Çorum İl Halk Kütüphanesi 19 Hk 1084/2 arşiv numarada kayıtlıbir akaid manzumesinin incelemesidir. Çalışmaya öncelikle, akaid ilmi ve klasik Türk edebiyatıdöneminde yazılmış manzum akaid eserleri hakkında bilgi verilerek başlanmıştır. Sonrasındasırasıyla; eserin tercüme edildiği kaynak ve müellifi, incelenen eserin müellifi, eserinnüshaları, eserin yazılış tarihi ve sebebi, eserin şekil özellikleri ve muhtevası gibi konularadeğinilmiştir. İncelemeden sonra eser, Latin harflerine aktarılmıştır. 

___

  • Akçay, Ali İhsan (2011). Türk Edebiyatında Manzum Akâidnâmeler: İnceleme-Metin. Doktora Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi.
  • Anay, Harun (1994). “Devvânî”. İslam Ansiklopedisi. C. 9. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. 257-262.
  • Devellioğlu, Ferit (2005). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi.
  • Erdoğan, Mustafa (2013). Fıkıh ve Hukuk Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Ensar Yayınları.
  • Erdoğan, Mehtap (2014). “Ferdî, Ahmed Ferîd Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ferdi-ahmed-ferid-efendi. [erişim tarihi: 21.11.2020]
  • Görgün, Tahsin (2000). “Îcî, Adudüddin”. İslam Ansiklopedisi.. C. 21. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. 410-414.
  • Kılavuz, Ahmet Saim (1989). “Akaid”. İslam Ansiklopedisi. C. 2. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. 212-216.
  • Koca, Muhammet Ali (2016). “el-Akâ’idü’n-Nesefiyye ve el-Akâ’idü’l-Adudiyye Örneğinde Osmanlı’da Akaid Risaleleri: Problemler, Özellikler ve Literatür”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi 14(28): 41-97.
  • Mecek, Süleyman (2010). Reyyî’nin Kitâb-ı Rûşenî isimli Manzum Ferâizi (İnceleme-Metin). Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi
  • Uzun, Mustafa İsmet (1995). “Fevzi Efendi Edirne Müftüsü”. İslam Ansiklopedisi. C. 12. 506-509). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. 506-509.
  • Yavuz, Yusuf Şevki (1989). “el-Akâidü’l-Adudiyye”. İslam Ansiklopedisi. C. 2. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. 2016.
  • Çorum İl Halk Kütüphanesi, 19 Hk 1084/2 arşiv numara, s. 2-19.