B-M. Koltès’in Tabataba Oyununun Dramatik Yöntemle İletişimsel Açıdan İncelenmesi

Fransız tiyatro yazarı Bernard-Marie Koltès’in Tabataba adlı kısa oyununda, Roman Jakobson’un iletişim modelinden hareketle, “monolog-diyalog” etrafında, iki kişi arasında şekillenen dramatik söylemi iletişimsel olarak çözümlemeye çalıştık. Girişte çalışmamızın kapsamını belirttikten sonra, Roman Jakobson’un iletişim modelinin çerçevesi bölümünde, iletişim kavramını ele alıp, tanımladık. Kuram içinde yer alan, gönderen, gönderilen (alıcı), gönderge, mesaj, kanal ve kod kavramlarını açımladık. Aynı bölümde, dilin duygu, çağrı, gönderge, şiir/sanat, ilişki ve üstdil olarak adlandırılan işlevini ayrı ayrı betimledik. Dört bölümden oluşan incelememizde serim, düğüm ve çözüm bölümlerinde, abla ve kardeşin birbirlerinden şikâyetlerini, birbirlerinden beklentilerini ve iletişim açmazlarını oyundan alıntılarla dilin işlevleri açısından yorumladık. Söz konusu bu işlemleri yargılayıcı, denetleyici, planlı, umarsız, üstünlük belirten, kesin tutumların göstergesi savunucu iletişim ile onun karşıtı tanıtıcı, soruna yönelik, plansız, anlayışlı, eşitlikçi, denemeci tutumlar biçiminde kendini gösteren açık iletişimin abla ve kardeş arasındaki yansımalarını etkileşim bağlamında ele aldık. Dramatik derin yapının çözümlemesi bölümünde, elde ettiğimiz bulgulardan hareketle, kahramanların görünen isteklerinin arkasında bir de görünmeyen istekleri olduğunu ve birbirlerinden asıl istedikleri şeyleri sakladıklarını saptadık. Abla-kardeş arasındaki söz konusu bu iletişim sürecini, model doğrultusunda, açık iletişim ile sergilenen verilerin ışığı altında kapalı iletişimde ortaya çıkan alt metnin mesajlarını çözümledik. Sonuç olarak, iletişim modeli kuramından hareketle dramatik metni söylemsel çözümlemeyle uygulama boyutuna taşıyarak yorumladık.

Examination of B-M. Koltès’ Play Tabataba in Communicative Perspective Using Dramatic Method

We tried to analyse the dramatic discourse between two people formed by “monologue- dialogue” in French writer Bernard-Marie Koltès’s play Tabataba, and this analysis is based on the communication model of Roman Jakobson. We have explained the concepts of addresser, addressee, context, message, contact and code in this theory. Then we have described referential function, poetic function, emotive function, conative function, phatic function and metalingual function of the language one by one. In our four-part study we have interpreted the complaints of the siblings about each other and their expectations from each other in terms of the functions of the language. We have separated those interpretations as dramatic exposition, dramatic node, dramatic resolution and analysis of dramatic deep structure sections. We tackled said steps by reflecting defensive communication and open communication in the context of judgemental/introductory, supervisory/problem-oriented, planned/unplanned, unconcerned/understanding, superior/egalitarian and certain/empirical attitudes. In the analysis of the dramatic deep structure, based on the findings we have obtained, we found that the heroes have invisible wishes behind their apparent wishes and that they hide those wishes in their subconscious. We analysed this communication process between siblings in line with the model, then in the light of the data displayed with open communication, we analysed the messages of the subtext that emerged in closed communication. Therefore, based on the communication model theory, we moved the dramatic text to an implementation format using discursive analysis.

Keywords:

Bernard-Marie Koltès, Roman Jakobson, communication, functions of language attitude,

PDF

___

Başkan, Ö. (2003). Bildirişim, İnsan-Dili ve Ötesi. İstanbul: Multilingual

Baylon, C. Fabre, P. (1975). Initiation à la Linguistique. Paris: Editions Fernand Nathan

Collectif (2007). Bernard-Marie Koltès. Paris: Les Nouveaux Cahiers de la Comédie-Française

Cüceloğlu, D. (1997). Yeniden İnsan İnsana. İstanbul: Remzi Kitabevi

Er, A. (2006). Çağdaş bir Klasik: Bernard-Marie Koltès. Cumhuriyet Kitap, Sayı: 839, İstanbul

Er, A. (2003). Fransız Tiyatrosu’nun Ana Hatları (Orta Çağdan Günümüze). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları

Europe (1997). Bernard-Marie Koltès, Novembre-Décembre Fiske, J. (1996). İletişim Çalışmalarına Giriş. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları

Fromm, E. (1994). Sevgi ve Şiddetin Kaynağı ve Kökeni. İstanbul: Payel Yayınevi

Günay, D. (2013). Dil ve İletişim. İstanbul: Papatya Yayıncılık

Günay, D. (2013). Metin Bilgisi. İstanbul: Papatya Yayıncılık

Haleva, B. (2012). Çağdaş Bir Klasik Bernard-Marie Koltès. İstanbul: Mitos-Boyut

Huber, E. (2013). Dilbilime Giriş. İstanbul: Yabancıdil Yayınları

Jakobson, R. (1963). Essais de Linguistique Générale. Paris: Editions de Minuit

Kılıç, V. (2002).Dilin İşlevleri ve İletişim. İstanbul: Papatya Yayıncılık

Kıran, Z. ve A. (2006).Dilbilime Giriş.Ankara: Seçkin Yayıncılık

Koltès, B-M. (2003). Seçme Oyunlar (Roberto Zucco, Tabataba, Sallinger, Çöle Geri Dönüş). (A. Akarçay ve I. Ergüden, Çev.) Ankara: Dost Kitabevi

Koltès, B-M. (1990). Tabataba. Paris: Les Editions de Minuit

Koltès, B-M. (1999). Une Part de ma Vie (PdV). Paris: Les Editions de Minuit

Magazine Littéraire (Mag. Lit.) (2001). Bernard-Marie Koltès. No:395 Février

Mutlu, E. (1995). İletişim Sözlüğü. Ankara: Ark Yayınevi

Pavis, P. (2000). Gösterimlerin Çözümlemesi, Tiyatro, Dans, Mim, Sinema. (Ş. Aktaş. Çev.) Ankara:Dost Kitabevi Yayınları

Severin, J.W. ve Tankard, J.W. (1994). İletişim Kuramları-Kökenleri, Yöntemleri ve Kitle İletişim Araçlarında Kullanımları. (A. Atıfbir, S. Sever, Çev.) Eskişehir: Kibele Sanat Merkezi

Uçan, H. (2013). Dilbilim Göstergebilim ve Edebiyat. Ankara: Hece Yayınları

Ubersfeld, A. (1999). Bernard-Marie Koltès. Paris: Actes Sud-Papiers

Vardar, B. (1998). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. İstanbul: ABC Kitabevi Yayın ve Dağıtım A.Ş.

Vardar, B. (1998). Dilbilimin Temel Kuram ve İlkeleri. İstanbul: Multilingual