Gastronomi ve Mutfak Sanatları Kaynakçası: 1928-2018 Yılları Arasında Yayınlanmış Türkçe ve Türkçeye Çevrilmiş Kitaplar

Ülkemizde Gastronomi ve Mutfak Sanatları eğitimi lisans düzeyinde 2003 yılından itibaren başlamıştır. Lisans ve lisansüstü eğitimde yaşanan en büyük zorluk ise Gastronomi ve Mutfak Sanatları alanında yeterli kaynak olmamasıdır. Eğitim ve öğretimin ilk yıllarında kaynak ihtiyacı Gastronomi ve Mutfak Sanatları alanındaki ilk kitaplar olarak kabul edilen yemek kitapları ile giderilmeye çalışılmış fakat yeterli olmamıştır. Bu araştırma ile farklı disiplinleri bir arada barındıran bir yapıda olan Gastronomi ve Mutfak Sanatları alanında, ülkemizde Türkçe ve Türkçeye çevrilmiş kitapları literatür taraması yöntemi kullanarak tespit etmek ve tespit edilen kitapları dönemsel ve konu başlıkları anlamında bir değerlendirmesi yapılması amaçlanmıştır. Araştırmaya, bu alanda değerlendirme yapacak miktarda ve genellikle gazete eki olarak verilmesinden ötürü kütüphaneler tarafından kataloglama işlemleri yapılamadığı için süreli yayınlar dâhil edilmemiştir. Araştırmaya, 1 Kasım 1928 yılında kabul edilen “Harf Devrimi”yle birlikte başlanmış olup mevcut kitapların yoğunluğu göz önünde bulundurularak 1928-2018 yılları arasındaki 90 yıllık bir zaman dilimini esas alınmıştır. Bulunan kitaplar; yayınlandıkları yıllardaki yoğunluk dikkate alınarak 1928-1999, 2000-2009 ve 2010-2018 olmak üzere 3 zaman dilimine ve sınıflandırıldıkları konu başlıklarına göre değerlendirilmiş ve tabloya yansıtılmıştır. Kitapların yayınlandıkları yıl ve konu başlıkları üzerine değerlendirmeler yapılmış; özellikle 2000’li yıllardan sonra Gastronomi ve Mutfak sanatları alanında yayınlanan kitap sayısındaki yoğun artışın nedenleri irdelenmiştir. Gastronomi ve Mutfak Sanatları farklı disiplinleri bir arada bulunduran bir yapıda olmasından dolayı farklı konu başlıkları altında tasniflenmiş kitapları tespit etmek ve gerektiğinde içeriklerini kontrol etmek oldukça zor olmuştur. Bu araştırma ile Gastronomi ve Mutfak Sanatları alanında özellikle akademik yayınların ve yemek dışındaki konu başlıklarındaki yayınların az olması bir eksiklik olarak görülmüştür.

Bibliography of Gastronomy and Culınary Arts: Books in Turkish and Translated Into Turkish Between 1928 – 2018 in Turkey

In our country, Gastronomy and Culinary Arts education has started at the undergraduate level since 2003. The biggest difficulty experienced in undergraduate and graduate education is the lack of sufficient resources in the field of Gastronomy and Culinary Arts. In the first years of education and training, the need for resources was tried to be met with cookbooks, which are accepted as the first books in the field of Gastronomy and Culinary Arts, but it was not enough. With this research, it is aimed to determine the books that are in Turkish and translated into Turkish in the field of Gastronomy and Culinary Arts, which has a structure that combines different disciplines, by using the literature review method and to make an evaluation of the identified books in terms of periodical and subject headings. Periodicals were not included in the research, since they are generally given as newspaper supplements in an amount to make evaluations in this field, and because cataloging processes cannot be done by the libraries. The research started with the "Letter Revolution", which was accepted on November 1, 1928, and considering the density of existing books, a 90-year period between 1928-2018 was taken as a basis. Taking into account the density in the years they were published, the books found were evaluated according to the 3 time periods 1928-1999, 2000-2009 and 2010-2018, and reflected in the table according to the titles they were classified. The year the books were published and their titles were evaluated, and the reasons for the intense increase in the number of books published in the field of Gastronomy and Culinary Arts, especially after the 2000s, were examined. Due to the fact that Gastronomy and Culinary Arts have a structure that combines different disciplines, it has been very difficult to identify the books classified under other subject headings and to control their contents when necessary. With this research, it has been seen as a deficiency that there are few academic publications in the field of Gastronomy and Culinary Arts, and publications on topics other than food.

___

  • Brillat-Savarin, J. A. (1949). The Physiology of Taste: Meditations on Transcendental Gastronomy. South Australia: The University of Adelaide. Tarihinde adresinden erişildi https://ebooks.adelaide.edu.au/b/brillat/savarin/b85p/part8.html
  • Çoğaltılmış Fikir ve Sanat Eserlerini Derleme Kanunu (2012, 29 Şubat). (2012). Resmi Gazete (28219), 1–9. Tarihinde adresinden erişildi https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/02/20120229-1.htm
  • Gaziantep Üniversitesi Kütüphanesi s19.2. (y.y.). Tarihinde 16 Ocak 2023, adresinden erişildi http://yordam.bim.gantep.edu.tr/yordam/
  • Gürsoy, D. (2004). Tarih süzgecinde mutfak kültürümüz. İstanbul: Oğlak Yayıncılık.
  • Gürsoy, D. (2013). Yiyelim içelim, tarihini bilelim dünden bugüne gastronomi. İstanbul: Oğlak Yayıncılık.
  • Gürsoy, D. (2018). Deniz Gürsoy’un gastronomi tarihi (3. baskı). Oğlak Yayıncılık.
  • Güven, E. Ö. (2009). Hedonik tüketim: Kavramsal bir inceleme. Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu Dergisi, 51(13), 65–72. Tarihinde adresinden erişildi https://dergipark.org.tr/en/pub/abmyoder/issue/46435/583392
  • Kabacalı, A. (1998). Cumhuriyet Öncesi ve Sonrası Matbaa ve Basın Sanayii. İstanbul: Cem Ofset.
  • Notaker, H. (2017). A History of Cookbooks: From Kitchen to Page over Seven Centuries. University of California Press. Berkeley: University of California Press.
  • OPAC. (y.y.). Tarihinde 16 Ocak 2023, adresinden erişildi https://kasif.mkutup.gov.tr/OpacArama.aspx?Ara=&DtSrc=0&fld=-1&NvBar=0
  • Teuteberg, H. J. (2007). Modern tüketim çağının doğuşu: 1800’den sonra yemek yenilikleri. Içinde P. Freedman (Ed.), Yemek, damak tadının tarihi (ss. 233–262). İstanbul: Oğlak Yayıncılık.
  • Türk Dil Kurumu Sözlükleri. (y.y.). Tarihinde 18 Kasım 2019, adresinden erişildi https://sozluk.gov.tr/
  • Ulusal Toplu Katalog - Tarama. (2012). Tarihinde 16 Ocak 2023, adresinden erişildi https://www.toplukatalog.gov.tr/
  • Yurdadoğ, B. U. (1974). Kitaplıkbilim terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.