LEO STRAUSS'UN EFLATUN FELSEFESİ BAĞLAMINDA FÂRÂBÎ YORUMU VE GENEL AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Modern felsefeyi eleştiren düşünürlerden biri olan Leo Strauss, eleştirisinin temelini felsefenin aslî anlamını kaybetmesine bağlamaktadır. Aslî anlamın Antik Yunan ve devamında olan Orta Çağ İslam dünyasında olduğunu düşünen Strauss'un altını çizdiği en önemli hususlardan biri, filozofların, Sokrates'in trajedisi ve siyasî baskı sebebiyle hakikî öğretilerini gizlemek zorunda kaldıklarıdır. Strauss açısından, hocası Sokrates'ten farklı olarak Eflatun (Platon), öğretisini ezoterik bir tarzda vermiştir. Strauss'a göre Eflatun'un ezoterik öğretisini ilk olarak fark eden ve kendisi de ezoterik yazım tarzını benimseyen İslam filozofu Fârâbî'dir. Strauss açısından Fârâbî, Eflatun'u yalnızca aktarmamış ayrıca onu yorumlamıştır ki onun yorumlarını tespit edip bulmak Strauss'un Eflatun Felsefesi incelemesinin esas amacıdır. Strauss'un ezoterik okumayı öğrendiği Fârâbî, onun düşüncesindeki ezoterik-egzoterik öğreti ayrımı konusunda kritik bir öneme de sahiptir. Dolayısıyla bu yazıda, Strauss'un Eflatun Felsefesi eserini incelediği Farabi's Plato adlı yazısı takip edilerek Strauss'un Fârâbî'ye dair yorumları ortaya konulmaya çalışılacaktır. Son olarak ise Strauss'un ezoterizm temelli ve felsefe-toplum çatışmasına dayalı okumasının nasıl ele alındığına dair bazı tepkilere değinilerek yorumlanmaya çalışılacaktır.

LEO STRAUSS' INTERPRETATION OF FARABI IN THE CONTEXT OF PHILOSOPHY OF PLATO AND ITS EVALUATION FROM GENERAL POINT OF VIEW

As one of the critics of modern philosophy, Leo Strauss makes his foundation of criticism in relation to loss of original meaning of philosophy. He thinks the original meaning of philosophy is in Ancient Greek and Mediaeval Islamic period, and underlines most importantly philosophers, due to the tragedy of Socrates and political suppress, had to hide their true teachings. In Strauss's view, Plato differs from his teacher, Socrates, by giving his teaching in esoteric manner. According to Strauss, Islamic philosopher Farabi is the first one who noticed the esoteric teaching of Plato and he himself used the art of esoteric writing. Strauss thinks Farabi did not only report Plato's teaching but also commented on it and the identification of those comments from Farabi is the primary issue in Strauss's analysis in his work, Farabi's Plato. Strauss learned much about the art of esoteric writing from Farabi and Farabi has critical effect on his thought about the difference between esoteric and exoteric teachings. Thus, in this article, it will be tried to present Strauss's comments on Farabi by following Farabi's Plato in which Philosophy of Plato analyzed. And then it will be tried to state some of the reactions to Strauss's interpretation which is based on esoterism and philosophy-city conflict generally and it will tried to evaluate his approach critically.

PDF

___

Bagley, Paul J.; "On the Practice of Esoterism", Journal of the History of İdeas, c. 53, S. 2, 1992, s. 231-247.
Brague, Rémi; "Athens, Jerusalem, Mecca: Leo Strauss's "Muslim" Undersanding of Greek Philosophy", Poetics Today, c. 19, S. 2, 1998, s. 235-259.
Butterworth, Charles; "The Rhetorician and His Relationship to the Community: Three Accounts of Aristotle's Rhetoric", Islamic Theology and Philosophy: Studies in Honor of George F. Hourani, ed. Michael E. Marmura, Albany, New York, State University of New York Press, 1984, s. 111-136.
---; "How To Read Farabi", More Modoque, ed. Pál Fodor, Gyula Mayer, Martina Monostori, Kornél Szovák ve László Takács, Forschungszentrum für Humanwissenschaften der Ungarischen Akademie der Wissenschaften, Budapeşte, 2013, s. 333-341.
---; Averroes's Three Short Commentaries On Aristotle's 'Topics','Rhetoric', and 'Poetics', Albany, New York, State University of New York Press, 1977.
Colmo, Christopher; "Theory and Practice: Alfarabi's Plato Revisited", The American Political Science Review, c. 86, S. 4, 1992, s. 966-976.
Çelgin, Güler; Eski Yunanca-Türkçe Sözlük, Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 2011, 1. Basım.
Drury, Shadia B.; "Esoteric Philosophy and Ancient Wisdom", The Political Ideas of Leo Strauss, New York, Palgrave Macmillan, updated edition, 2005, s. 18-36.
Drury, Shadia B.; "The Esoteric Philosophy of Leo Strauss", Political Theory, c. 13, S. 3, 1985, s. 315-337.
Faivre, Antoine; Access to Western Esoterism, ed. David Appelbaum, Albany, State University of New York Press, 1994.
Fârâbî; Kitabü'l mille, nşr. Muhsin Mahdi, Beyrut, Dar El-Machreq Publishers, 1968.
---; "Tahsîlu's-Sa'ade", Farabi'nin Üç Eseri, çev. Hüseyin Atay, İstanbul, Morpa Kültür Yayınları, 2003, s. 19-70.