Ali Kuşçu'nun el-Muhammediyye fi el-Hisab'ının 'Çift Yanlış' ile 'Tahlil' Hesabı Bölümü

Bu çalışmada ünlü Türk bilgini Ali Kuşçu'nun hayatı ve eserleri ile ilmî-felsefi katkılarının genel bir dökümü çıkartıldıktan sonra, el-Muhammediyyefi el-hisabı'ının 'hisâb el-hataeyn' kısmının Arapça aslı verilmiş, Türkçe tercümesi yapılmış ve 'çift yanlış hesabı'nın Mısır ve Çin'e dayanan tarihî arkaplanı ele alınarak, özellikle klasik İslâmî dönem ile Osmanlı matematiğindeki konuyla ilgili literatür yazma ve basma kaynaklardan hareketle belirlenmiş; ayrıca konunun teknik matematik yapısı modern matematik diliyle izah edilmiş; ve son olarak çift yanlış hesabının Batı Avrupa'ya aktarımı kısaca gözden geçirilmiştir. Ayrıca aynı bölümde söz konusu edilen 'tahlîl yöntemi'nin teknik yapısı incelenmiş ve konuyla ilgili İslâm ve Osmanlı dönemindeki yazma literatür verilmiştir.

The Chapters on "Rule of Double False Position" and "Analysis" in Ali Kusci's Book el-Muhammediyye fî el-Hisâb

In this study, firstly, a general panorama of the life of famous Turkish scholar Ali Kusci, his works, and his scholarly-philosophical contributions are given. Secondly, the part of 'hisâb el-hataeyn' from el-Muhammediyye fi el-hisab is given both in original Arabic text and in Turkish translation. Then, by tracing back the historical background of the 'rule of double false position' to Egypt and China, the literature concerning mathematics, especially in the period of Islamic and Ottoman age has been determined from handwritten and printed books. The technical mathematical structure of the subject is also explained in modern mathematical language. Finally, the transmission of the 'rule of double false position' to west Europe is shortly reviewed.

___