Semiha ŞAHİN, Fatma ÇEK, Nalan ZEYTİN

2717

Eğitim Müfettişlerinin Mesleki Memnuniyet ve Memnuniyetsizlikleri

Bu araştırmada eğitim müfettişlerinin mesleki memnuniyet ve memnuniyetsizliğine neden olan etmenler ve memnuniyetsizliklerinin hangi sonuçlara yol açtığı incelenmektedir. Araştırmanın çalışma grubunu 2008 yılında Kuşadası'nda hizmet-içi eğitim kursuna katılan 104 eğitim müfettişi oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri nitel araştırma yöntemiyle toplanmıştır. Veriler açık uçlu sorulardan oluşan “Eğitim Müfettişlerinin Mesleki Memnuniyetleri ve Memnuniyetsizlikleri Soru Formu” ile elde edilmiştir. İçerik çözümlemesi ile veriler sınıflanmış; oluşturulan temalar bulguları oluşturmuştur. Araştırmanın sonuçlarına göre, müfettişlerin mesleki ve kişisel bakımdan memnuniyetleri olmakla birlikte, üst yönetimden, görevin doğasından, çalışma koşullarından ve teftişte yaşanan sorunlardan kaynaklanan memnuniyetsizliklerinin oldukça fazla olduğu görülmektedir. Bunun yanında, müfettişlerin çoğunluğu ücret, statü ve MEB'deki hiyerarşik konumlarına ilişkin memnuniyetsizliklerini ifade etmişlerdir. Müfettişlerin bu memnuniyetsizlikleri en çok yorgunluk ve mesleki isteksizliğe neden olmaktadır.
Anahtar Kelimeler:

eğitim müfettişleri , müfettişlerin mesleki sorunları , mesleki memnuniyet , denetmen

Professional Contentment and Discontentment of the Education Supervisors

Background. Supervision process covers processes such as instructional programs, implementation of programs and guidance for teachers to improve effectiveness of learning processes (Aydın, 1993; Beach, & Reinhartz, 2000; Calabrese, & Zepeda, 1997; Hoy, & Forsyth, 1986; Sullivan, & Glanz, 2009; Zepeda, 2006). Supervision process also involves the assessment of teacher performance as well as weaknesses and strengths of the schools and management processes according to pre-specified criteria by relevant legislation (Millî Eğitim Bakanlığı [MEB], 2001). Increased workload of supervisor makes difficult for supervisor to collaborate with teacher, to observe and evaluate objectively (Can, 2004). Studies consistently show that supervision system is in a real crisis (Açıkgöz, 1990; Akbaba, & Memişoğlu, 2010; Karagözoğlu, 1977; Kayıkçı 2004; Söbü, 2005; Şahin, Çek, & Zeytin-Akyürek, 2009b; Taşar, 2000). Increased work load and persistent problems of the supervision system provides a sound rationale for examining contentment or discontentment levels of education supervisors to explore causes and effects of their contentment or discontentment. Purpose: The purpose of this study is to determine the contentment and discontentment levels of education supervisors, the causes and effects of their contentment or discontentment. Research questions sought responses are as follows: (1) What are the sources of professional contentment and discontentment of education supervisors? (2) Are education supervisors' contentment and discontentment varies by; (a) income, (b) status, (c) the hierarchical position in the Ministry and (d) working in various institutions? (3) What are the consequences of their discontentment and the issues that they face? Method. Data were obtained through qualitative research method. The study group is composed of 104 supervisors who attended the 4th session of the In-Service Training Course in Aydın, Kuşadası in June 2008. Semi-structured “The Primary Education Supervisors' Professional Contentment and Discontentment Form” was developed and it is composed of six open-ended questions. During the data analysis, two expert researchers were informed on the issue and they were trained on how to follow the procedures. Data were interpreted and evaluated through content analysis. It was conducted following the general framework of qualitative analysis and was analyzed in three parts: Data reduction reasoning with phenomenon presentation and verification, the processes of coding, finding themes, re-arrangement of data according to codes and themes, and interpretation of findings (Miles & Huberman, 1994; Yıldırım & Şimşek, 2008). Researchers carried out data analysis by following the processes of coding, composing and clarifying themes and presenting validity and reliability. Up to determining the validity and reliability, all responses to questions were read and evaluated independently by two researchers. Data obtained by the two researchers were compared with the participation of the third researcher and “coherence” and “consistency” of the data were analyzed. Three researchers worked in coordination and collaboration. Cohesiveness of two researchers' themes was analyzed by taking into account the principle arguing that qualitative data increases reliability (Yıldırım & Şimşek, 2008); the numbers of agreements and disagreements were determined and internal reliability of research was determined by using ”reliability agreement/agreement + disagreement formula” (Miles & Huberman, 1994). As a result of reliability calculation, the item agreement percentage of the scale was determined as 0.86. Findings and conclusions. The result of this research revealed that the supervisors are gratified in terms of the nature of the job and their personal contentment. This results mainly from “being able to interact with various people and feeling efficacious”. On the other hand, the supervisors are not gratified with the issues regarding senior management, form of the job, job standards and process of supervision. Whereas the supervisors are not gratified with the salary, status and their hierarchical position in the Ministry of National Education, they get contentment from working in different institutions. Among the major causes of professional discontentment are exhaustion and professional reluctance. The research shows that education supervisors' contentment level is rather low. They stress that they feel the upper management's pressure on them regarding supervision and evaluation, and that the heads of education supervisors discriminate among them. Task variety and work load affect their job contentment negatively. According to education supervisors, their salary and status are not satisfactory in comparison with the salary of teachers, principals and Ministry supervisors. Such perceptions affect their job contentment negatively, and lead to exhaustion and reluctance. It is important that the relevant Ministry units address these issues and take necessary actions. Some improvements that led to contentment on the part of supervisors (such as adjustment of supervisors' personal rights) were made. However, these took place after the present research had been conducted. Yet more improvements should be made to increase the supervisors' self-confidence within the system. It is recommended that in-service training programs that will make supervisors feel more valued while using their expertise should be provided. The work groups should be equally divided, the belief that there is discrimination by the top management should be eliminated, assignments should be well-coordinated, and top management's intervention in investigations should be prevented. Supervisors' salaries should be increased so that they earn more than the staff they supervise and their salaries should be made equal to those who undertake similar duties. The consequences of supervisors' professional discontentment such as exhaustion and professional reluctance could be further analyzed in depth.
Keywords:

education supervisor , supervisor’ professional issues , professional contentment , supervisor,

PDF

___

  • Açıkgöz, K. (1990). Malatya, Mardin, Diyarbakır illerinde görevli ilköğretim müfettişlerinin çağdaş denetim etkinliklerini uygulama dereceleri ve denetim sürecinde karşılaşılan güçlükler. Malatya: İnönü Üniversitesi Araştırma Raporu.
  • Akbaba-Altun, S., & Memişoğlu, S. P. (2008). Performans değerlendirmesine ilişkin öğretmen, yönetici ve müfettiş görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi [Educational Administration: Theory and Practice], 53, 7-24.
  • Akbaba-Altun, S., & Memişoğlu, S. P. (2010). İlköğretim müfettişlerinin denetimin yeniden yapılandırılmasına ilişkin görüşleri. İlköğretim Online Dergisi, 9(2), 643-657.
  • Akbaba-Altun. S. (2009). İlköğretim ve bakanlık müfettişlerinin denetimin birleştirilmesine yönelik görüşleri. IV. Eğitim Yönetimi Kongresi, 14-15 Mayıs 2009. Denizli: Pamukkale Üniversitesi (sözlü bildiri).
  • Anonim (2010). Millî Eğitim Bakanlığı’nın kanun ile devlet memurları kanununda değişiklik yapılmasına ilişkin kanun. http://www.turkegitimsen.org.tr/ haber_goster.php?haber_id=12824, 24/07/2010 tarihinde alındı.
  • Anonim (2011). Büyük Türkçe sözlük, Türk Dil Kurumu, http://www.tdkterim.gov.tr/bts, 31/01/2011 tarihinde alındı.
  • Atay, K. (1996). İlköğretim müfettişlerinin yeterlilikleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi [Educational Administration: Theory and Practice], 2(1), 25-38.
  • Aydın, M. (1993). Çağdaş eğitim denetimi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
  • Balay, R., & Engin, A. (2007). GAP Bölgesinde görev yapan ilköğretim müfettişlerinin tükenmişlik düzeyi üzerine bir araştırma. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 40(2), 205-232.
  • Başar, H. (1998). Eğitim denetçisi: Rolleri, yeterlilikleri, seçilmesi, yetiştirilmesi. Ankara; Pegem Yayınları.
  • Başaran, İ. E. (2000). Eğitim yönetimi, nitelikli okul. Ankara: Feryal Matbaası.
  • Beach, D. M., & Reinhartz, J. (2000). Supervisory leadership: Focus on instruction. Massachusetts: Allyn and Bacon.
  • Beycioğlu, K., & Dönmez, B. (2009). Rethinking educational supervision. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 71-93.
  • Bilgin, N. (2000). İçerik çözümlemesi. İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayını.
  • Bilgin-Aksu, M., & Mulla, E. (2009). İlköğretim denetmenlerinin insan ilişkileri yeterlikleri: Antalya ili örneği. 1. Uluslararası Katılımlı Eğitim Denetimi Kongresi,23-23 Haziran 2009, 387-395. Ankara: TEM-SEN.
  • Burgaz, B. (1992). Türk eğitim sisteminde denetmenlerin başarılarını etkileyen nedenler/ Ankara ili örneği. Yayımlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Bursalıoğlu, Z. (1982). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Pegem Yayınları.
  • Calabrese, R. L., & Zepeda, S. J. (1997). The reflective supervisior: A practical guide for educators. New York: Eye on Education.
  • Can, N. (2007). İlköğretim öğretmenlerinin denetimi ve sorunları. Millî Eğitim Dergisi, 31(161), 112-122.
  • Cerit, Y. (1996). İlköğretim müfettişlerinin eğitim öğretim faaliyetlerini geliştirme etkinlikleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
  • Engin, A. (2006). Millî Eğitim Bakanlığı ilköğretim müfettişlerinin tükenmişlik düzeyleri üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Harran Üniversitesi, Şanlıurfa, Türkiye.
  • Garubo, R. C., & Rothstein, S. W. (1998). Supportive supervision in schools. London: Greenwood Pres.
  • Glickman, C., Gordon, S. P. & Ross-Gordon, J. M. (2005). The basic guide to supervision and teaching leadership. Boston: Allyn-Bacon.
  • Gökyer, N. (1997). İlköğretim okulları II: kademe öğretmenlerinin ilköğretim müfettişlerinin yeterlik alanlarına ilişkin algıları (İstanbul örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Hoy, W. K., & Forsyth, P. B. (1986). Effective supervision: Theory into practice. New York: Random House.
  • İstanbul Millî Eğitim Müdürlüğü. (2002). 2002 Yılı takım raporu. Etkili teftiş ve rehberlik. İstanbul: İMEM.
  • Karagözoğlu G. (1977). İlköğretimde teftiş uygulamaları. Yayımlanmamış araştırma, Ankara.
  • Kaya, Y. K. (1993). Eğitim yönetimi, Ankara: Set Ofset.
  • Karakuş, A. (1999). Etkili eğitim denetimi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
  • Kayıkçı, K. (2004). Millî Eğitim Bakanlığı denetmenlerinin denetim alt sisteminin yapısal sorunlarına ilişkin algıları ve iş doyum düzeyleri. Yayınlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
  • Kayıkçı, K. (2010). Bakanlık ve ilköğretim müfettişlerinin iş doyumları açısından karşılaştırılması. 2. Uluslararası Katılımlı Eğitim Denetimi Kongresi, 23-25 Haziran 2010, 278-287. Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi.
  • Kayıkçı, K., & Şarlak, Ş. (2009). İlköğretimde denetimin etkili işleyişini zorlaştıran ve zayıflatan örgütsel engeller. 1. Uluslararası Katılımlı Eğitim Denetimi Kongresi, 23-23 Haziran 2009, 127-135. Ankara: TEM-SEN.
  • Korkmaz, M., & Özdoğan, O. (2005). İlköğretim müfettişlerinin rehberlik görevlerini gerçekleştirme düzeyleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(4), 431-443.
  • Millî Eğitim Bakanlığı [MEB] (2001). İlköğretim müfettişliği başkanlıkları rehberlik ve teftiş yönergesi. Tebliğler Dergisi http://mevzuat.meb.gov.tr/html/54.html, 20/04/2010 tarihinde alındı.
  • Millî Eğitim Bakanlığı [MEB] (1999). İlköğretim müfettişleri başkanlıkları yönetmeliği. Resmi Gazete (19.08.1999 tarih ve 23785 sayılı).
  • Memduhoğlu, H. B., Aydın, İ. Yılmaz K., Güngör, S. ve Oğuz E. (2007). The process of supervision in the Turkish educational system: Purpose, structure, operation. Asia Pacific Education Review, 8(1), 56-70.
  • Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expande sourcebook (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
  • Özdemir, A. (1990). Orta öğretim kurumlarında denetim. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
  • Pajak, E. (2010). The history and future of instructional supervision in the United States. 2. Uluslararası Katılımlı Eğitim Denetimi Kongresi, 23-25 Haziran 2010, 1-19. Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi.
  • Polat, S., & Uğurlu, C. T. (2009a). İlköğretim müfettişlerinin örgütsel bağlılık, mesleki tükenmişlik ve işten ayrılma niyetleri arasındaki ilişki. 1. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi, 01-03 Mayıs 2009, sayı: 293, 15-20. Çanakkale: Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
  • Polat, S., & Uğurlu, C. T. (2009b). İlköğretim müfettişlerinin mesleki tükenmişlik düzeyleri. 1. Uluslararası Katılımlı Eğitim Denetimi Kongresi, 23-23 Haziran 2009, 101-109. Ankara: TEM-SEN.
  • Sabuncuoğlu, Z., & Tüz, M. (1998). Örgütsel psikoloji. Bursa: Alfa/Aktuel Kitapevleri.
  • Sarpkaya, R. (2004). İlköğretim denetmenlerinin denetim süresince karşılaştıkları sorunlar. Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(8), 114-129.
  • Sergiovanni, T. J., & Starrat, R. J. (1993). Supervision a redefinition. New York: McGrow Hill.
  • Söbü A. (2005). İlköğretim müfettişlerinin sorunları (IV. Hizmet Bölgesi Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
  • Sullivan, S., & Glanz, J. (2009). Supervision that improves teaching and learning: Strategies and techniques. CA:Corwin A Sage Company.
  • Süngü, H. (2005). Fransa, İngiltere ve Almanya eğitim denetimi sisteminin yapı ve işleyişi, Millî Eğitim Dergisi, 167, 394-415.
  • Şahin, S., Aydoğdu, B., & Yoldaş, C. (2009a). İlköğretim müfettişlerinin duygusal zekâ ve iş doyumu düzeyleri, IV Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi, 14-15 Mayıs 2009, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Denizli.
  • Şahin, S., Çek, F., & Zeytin-Akyürek, N. (2009b). İlköğretim müfettişlerinin denetim sistemi ve mesleki gelişmelerine ilişkin görüş ve önerileri, XVIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 1-3 Eylül 2009, Ege Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Kuşadası, Aydın.
  • Şenyüz, H. (2006). İlköğretim müfettişlerinin görevleri ile ilgili hizmetlerinin yürütülmesinde karşılaştıkları sorunlar. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
  • Şimşek, H. (2004). Eğitim yöneticilerinin yetiştirilmesi: Karşılaştırmalı örnekler ve Türkiye için öneriler. Çağdaş Eğitim Dergisi, 29(307), 13-21.
  • Taşar, H. H. (2000). İlköğretim müfettişlerinin rehberlik görevlerine ilişkin sorunlar (Gaziantep ve Adıyaman illeri örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep, Türkiye.
  • Taymaz, H. (1995). Teftişte karşılaşılan sorunlar ve öneriler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi [Educational Administration: Theory and Practice], 1, 109-112.
  • Taymaz, H. (1997). Eğitim sisteminde teftiş, kavramlar, ilkeler, yöntemler. Ankara: TAKAV Matbaası.
  • Tekışık, H. (1996). İlköğretim müfettişliği ve sorunları. Çağdaş Eğitim Dergisi, 1(227), 1-3.
  • Terzi, A. R. (1996). İlköğretim müfettişlerinin eğitim sorunları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
  • Tok, N. T. (2004). İlköğretim müfettişlerinin iş doyumu ve örgütsel bağlılıkları. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
  • Toker-Gökçe, A., & Ertan-Kantos, Z. (2010). İlköğretim öğrencilerinin algılarına göre müfettişler. 2. Uluslararası Katılımlı Eğitim Denetimi Kongresi, 23-25 Haziran 2010, 79-84. Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi.
  • Tükel, H. (1997). İlköğretim müfettişlerinin iş doyumu. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
  • Uygur, N. (2006). İlköğretim müfettişlerinin kariyer gelişimi üzerine empirik bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
  • Waite, D. (1995). Rethinking instructional supervision: Notes its language and culture. Bristol: The Falmer Press.
  • Yavuz, Y. (1995). Öğretmenlerin denetim etkinliklerini klinik denetim ilkeleri açısından değerlendirmeleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir, Türkiye.
  • Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (7. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.
  • Yılmaz, S. (1994). İlköğretim ve ortaöğretimde denetim uygulamaları. Çağdaş Eğitim Dergisi, 19(205), 44-45.
  • Yüksel, M. (1995). İlköğretim müfettişlerinin kadro ve ek gösterge sorunu. Çağdaş Eğitim Dergisi, 20(216), 38-40.
  • Zepeda, S. J. (2001). At odds: Can supervision and evaluation co-exist? The Journal of Cases in Educational Leadership: University Council of Educational Administration, 4(1), 1-13.
  • Zepeda, S. J. (2006). High stakes supervision: We must do more. The International Journal of Leadership in Education, 9(1), 61-73.
Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi-Cover
  • ISSN: 1300-4832
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 1995
  • Yayıncı: Pegem Akademi Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Eğitim Müfettişlerinin Mesleki Memnuniyet ve Memnuniyetsizlikleri

Semiha ŞAHİN, Fatma ÇEK, Nalan ZEYTİN

Akademisyenlerin Gözünden Türkiye’de Eğitim Yönetiminin Akademik Durumu: Nitel Bir Analiz

Deniz ÖRÜCÜ, Hasan ŞİMŞEK

İlköğretim Okul Yöneticilerinin Liderlik Davranış Düzeyleri ile Öğretmenlerin İş Doyumu İlişkisi

ALİ YILMAZ, Çiğdem BOĞA CEYLAN

İlköğretim Müfettişlerinin Öğretim Yılı Sonu Raporlarına Göre Konya İli Eğitim Sorunlarının Değerlendirilmesi

ALİ ÜNAL, Mustafa YAVUZ, Ercan KÜÇÜKLER

Eğitim Yöneticileri Teknoloji Liderliği Öz-Yeterlik Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

ÖZGE HACIFAZLIOĞLU, Şirin KARADENİZ, Gülay DALGIÇ

Sınıf Yönetimine İlişkin Öğretmen Görüşleri

Günay PALİÇ, ESRA KELEŞ