A Comparative Analysis of Educational Reforms in Ottoman and British Empires: Schooling and Curricular Issues (1870-1908)
19. yüzyıldaki ilköğretim reformlarının, her ne kadar hedeflerine ulaşıp ulaşmadıkları noktasında ciddi soru işaretleri bulunsa da, gerek Türkiye'nin gerekse İngiltere'nin tarihsel ve kültürel analizlerinde anlamlı bir yeri vardır. Bu makalede, imparatorluktaki merkez teşkilatlarının hangi düzeyde ve etkinlikte ilköğretim sistemini etkilediği ve bu etkinin kimi tarih kitaplarına yansıması araştırılmıştır. Osmanlı ve İngiliz arşivlerindeki belgelerden yararlanılan ve doküman analizi metoduyla kaleme alınan bu makalede kullanılan karşılaştırmalı analiz, ilköğretimdeki yenileşme sürecinin farklı siyasal sistem ve coğrafyalarda birbirlerine benzerliklerini gösterme olanağı sağlamıştır. Söz konusu yaklaşım, 19. yüzyılda İngiltere ve Türkiye'deki ilköğretim reformlarının, yalnızca kendi ulusal-kültürel bağlamlarında değil, fakat dünyadaki modernleşme ve merkezileşme akımlarında görülen genel eğilimin bir parçası olarak algılanması gerektiğini ortaya koymuştur.
Osmanlı İmparatorluğu ve İngiliz İmparatorluğu'ndaki İlköğretim Reformlarının Karşılaştırmalı Bir Analizi: Okullaşma ve Ders Programları (1870-1908)
Apart from the concern with the issue of whether it succeeded or failed, the schools were important in making a sense in this periods' historical and cultural contexts. This paper focuses on two aspects of elementary education in Ottoman and British Empires: the use of education by a state tool for achieving certain goals, and the reorganization of textbooks and schooling. The comparative analysis that was used in this study with the methodology of document analysis allows us to see the simultaneity of the educational experience across unexpectedly wide swaths of geography. This paper was written with several materials provided from Public Record Office and Ottoman Archaive. The paper presents the educational reforms in the Ottoman and British Empires were an integral part of a global phenomenon with their distinctive features and within the context of the centralising and modernising spirit. This article emphasize that the nineteenth century educational reforms should not only be considered in their different cultural context, these reforms should also be considered as an integral part of a global phenomenon.
___
- Primary Sources PRO
- Minutes, P.P. 1845 [22]I, pp. 3-4.
- Report, P.P. 1873 [C. -812] 25.
- Hansard's Parliamentary Debates, 3rd & 4th Series. BOA
- Babıâli Defterleri
- Ayniyat Defterleri
- Babıâli Belgeleri
- Maârif Nezâreti Evrak Odası (MF.VRK.)
- Yıldız Mütenevvi Maruzat Evrakı (YMTV) Secondary Sources
- A. Sıdıka (1313/1895). Usûl-ı Talim ve Terbiye, İstanbul.
- Ahmet Cevdet Paşa (1891). Târîh-i Cevdet, V. 10, İstanbul.
- Aksoy, Ö. (1968). Osmanlı Devri İstanbul Sıbyân Mektebleri Üzerine Bir İnceleme, İstanbul.
- Akyıldız, A. (1993). Tanzimat Dönemi Osmanlı Merkez Teşkilâtında Reform (1836-1856), İstanbul.
- Akyüz, Y. (1994). Türk Eğitim Tarihi (Başlangıçtan 1993'e), İstanbul.
- Alexander, W.P. (1954). Education in England. The National System and How It Works, New York.
- Anderson, M. (1971). Family Structure in Nineteenth Century Lancashire, Lancashire.
- Berker, A. (1945). Türkiye'de İlk Öğrenim 1:1839 -1908, Ankara.
- Berkes, N. (1978). Türkiye'de Çağdaşlaşma, İstanbul.
- Bilgin, B. (1991). İslam ve Çocuk, Ankara.
- Binark, İ. (1996,Ocak-Şubat). "Maarif Tarihimize Ait Bir Rapor", Yeni Türkiye. Özel Eğitim Sayısı 2-7, s. 477-493.
- Çıkar, M. (2001). Von Der Osmanischen Dynastie Zur Türkischen Nation. Politische Gemeinschaften in osmanisch-türkischen Schulbüchern der Jahre 1876 -1938, Stuttgart.
- Davison, R.H. (1961, Summer). "Westernized Education in Ottoman Empire", The Middle East Journal, pp. 289-301.
- Deringil, S. (1998). The Well - Protected Domains: Ideology and Legitimation of Power in the Ottoman Empire 1876 - 1909, London.
- Ellis, A. (1971). Books In Victorian Elementary Schools, London.
- Ergin, O. (1977). Istanbul Mektebleri ve İlim, Terbiye ve San'at Müesseseleri Dolayısiyle Türkiye Maarif Tarihi, V. 1 - 2, İstanbul.
- Giladi, A. (1992). Children of Islam: Concepts of Childhood in Medieval Muslim Society, London.
- Hamburger, J.-Hamburger, L. (1985). Troubled Lives: John and Sarah Austin, Toronto.
- Hurt, J. (1979). Elementary schooling and the working classes, 1860 - 1918, London.
- İ. Hakkı (1308/1891). Küçük Osmanlı Tarihi, İstanbul.
- Jordan, T. (1993). The Degeneracy Crisis and Victorian Youth, New York.
- Kodaman, B. (1988). Abdülhamid Devri Eğitim Sistemi, Ankara.
- M. Cevâd ibnü'ş-Şeyh Nâfi (1338/1920). Maârif-i Umûmiye Nezâreti. Târihce-i Teşkilât ve İcrââtı, İstanbul.
- McClelland, V.A. (1975). "The "free schools" issue and the general election of 1885: a denominational response", History of Education, 5, pp. 141-154.
- Mülahhas Tarih-i Osmani (1315/1897). İstanbul.
- Nurdoğan, A.M. (2005). "Osmanlı Modernleşme Sürecinde İlköğretim (1869 - 1922)", Unpublished Ph. D. Thesis, The Marmara University, İstanbul. (2006). "Osmanlı Modernleşme Sürecinde İlköğretim: Türkiye ve İngiltere Üzerine Bir Karşılaştırmalı Araştırma", Unpublished Project Paper, The Marmara University, İstanbul.
- Rich, E.E. (1970). The Education Act 1870, Londra.
- Rose, L. (1991). The Erosion of Childhood. Child oppression in Britain 1860 -1918, London.
- Sakaoğlu, N. (2003). Osmanlı'dan Günümüze Eğitim Tarihi, İstanbul.
- Sanderson, M. (1963). "Social change and elementary education in industrial Lancashire", Northern History, 3, pp. 131 - 154.
- Sharpless, I. (1992). English Education In The Elementary And Secondary Schools, Pennsylvania.
- Shuttleworth-Kay, J. (1862). Four Periods of Public Education as Reviewed in 1832-1839-1846-1862, London.
- Shuttleworth, S. (2004). "Victorian Childhood", Journal of Victorian Culture, 9:1, pp. 107-113.
- Silver, H. (1977). The Concept of popular education: A Study of Ideas and Social Movements in the Early Nineteenth Century, Oxford.
- Snell, K. (1999). "The Sunday-School Movement in England and Galler: child labour, denominational control and working-class culture", Past and Present, 164, pp.122-168.
- Somel, S.A. (2001). The Modernization of Public Education In The Ottoman Empire, 1839 - 1908. Islamization, Autocracy and Discipline, Leiden.
- Stone, L. (1979). The Family, Sex and Marriage In England 1500 - 1800, London.
- Sutherland, G. (1973). Policy Making in Elementary Education 1870 - 1895, Oxford.
- Ulich, R. (1961). The Education of Nations. A Comparison in Historical Perspective, Cambridge. Usul-i Kıraat (1314/1896). Istanbul.
- ISSN: 1300-4832
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Başlangıç: 1995
- Yayıncı: Pegem Akademi Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.