Şapkadan çıkan: Bir söylem analizi denemesi
Bu çalışmanın konusu, Mustafa Kemal’in ve inkılâp tarihinin “en cüretkâr hareketi” olarak tarih sayfasında yer alan şapka devrimidir. 1925 yılında çıkartılan yasayla, giyilmesi zorunlu hale getirilen şapka, Kemalist ve İslami söylem tarafından farklı şekilde anlamlandırılmıştır. Kemalist söylemin, medeniliğin göstergelerinden biri olarak anlamlandırdığı şapka, İslamcı söylem tarafından batı taklitçiliğinin ve “gavurlaşmanın” göstergesi olarak anlamlandırılmıştır. Çalışma, aynı nesnenin hegemonya mücadelesi içinde nasıl farklı anlamlar kazandığını Laclau ve Mouffe’un söylem kuramından yararlanarak anlamaya çalışmıştır.
Out of the hat: An example of discourse analysis
The subject of this paper is the hat reform known as Mustafa Kemal’s most daring move in the history of Turkish revolution. Wearing a hat became mandatory with the law dated 1925 and that was interpreted differently by the Kemalist and Islamic discourses. Kemalist discourse fixed the meaning of wearing hat as an indicator of being civilized whereas Islamic discourse saw it as the signifier of western forgery and infidelity. Adopting the perspective provided by the discourse theory of Laclau and Mouffe, the study attempts to show how the same object gains different meanings within a struggle for hegemony.
___
- Aktaş, Cihan (1991). Tanzimat’tan Günümüze Kılık Kıyafet ve İktidar. İstanbul: Nehir.
- Aybars, Ergün (tarihsiz). İstiklal Mahkemeleri Cilt 1-2/1920-1927. İstanbul: İleri. Aydemir, Şevket Süreyya (1992). Tek Adam. İstanbul: Remzi.
- Baydar, Mustafa (1973). Atatürk ve Devrimlerimiz. İstanbul: İş Bankası.
- Baytimur, Mehmet (1982). Atatürk’ün Kastamonu Gezisi ve Şapka Devrimi. Ankara : Topraksu Kartoğrafya Müdürlüğü.
- Bekiroğlu, Serdar “Atatürk’ün Şapka İnkılabı”. http://www.egitisim.gen.tr/ Serdar_Sapkaink.htm (Erişim tarihi 12.12.2009)
- Belge, Murat (2002). “Mustafa Kemal ve Kemalizm”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Tarihi Cilt 2: Kemalizm. Tanıl Bora ve Murat Gültekingil (der.) içinde. İstanbul: İletişim. 29-44.
- Bora, Tanıl (2004). “Milliyetçi Muhafazakar ve İslamcı Düşünüşte Negatif Batı İmgesi”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Tarihi Cilt 3: Modernleşme ve Batıcılık. Tanıl Bora ve Murat Gültekingil (der.) içinde. İstanbul: İletişim. 251-269.
- Çelik, Nur Betül (2002). “Kemalizm: Hegemonik Söylem”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Tarihi Cilt 2: Kemalizm. Tanıl Bora ve Murat Gültekingil (der.) içinde. İstanbul: İletişim. 75-91.
- Çelik, Nur Betül (1999). “Söylem Kuramları. Hegemonya Kavramı ve Kemalizm”. Doğu Batı (8). Ankara: Doğu Batı. 33-48.
- Deren, Seçil (2004). “Kültürel Batılılaşma”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Tarihi Cilt 3: Modernleşme ve Batıcılık. Tanıl Bora ve Murat Gültekingil. (der.) içinde. İstanbul: İletişim. 382-402.
- Dursun, Çiler (2004). “İslamcı Basında Kemalizm Karşıtlığının Kurulması”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 58 (4). 47-82.
- İmece, Mustafa Selim (1959). Atatürk’ün Şapka Devriminde Kastamonu ve İnebolu Seyahatleri 1925. Ankara: Tarih Kurumu.
- İskilipli Mehmet Atıf (1993). Frenk Mukallitliği ve Şapka. Mücahit Korkmaz (haz.) İstanbul: Zafer.
- Keyman, Fuat (1997). “Kemalizm, Modernizm. Gelenek”. Toplum Bilim Güz (72). İstanbul: Birikim. 84-101.
- Kılıç, Selami (1995). “Şapka Meselesi ve Kılık Kıyafet İnkılabı” Atatürk Yolu 4(16). 529-547.
- Laclau, E. ve Mouffe. C. (2008). Hegemonya ve Sosyalist Strateji: Radikal Demokratik Bir Politikaya Doğru. Çev., Ahmet Kardam. İstanbul: İletişim.
- Mardin, Şerif (1995). “II: Mahmud Dönemi ve Tanzimat’ın İlanı”. Türk Modernleşmesi. Makaleler 4. Mümtaz’er Türköne ve Tuncay Önder (der.) içinde. İstanbul: İletişim. 9-20.
- Mardin, Şerif (2003). “Atatürk Devrimlerini Hazırlayan Faktörler” Türkiye’de Toplum ve Siyaset. Makaleler 1. Mümtaz’er Türköne ve Tuncay Önder (der.) içinde. İstanbul: İletişim. 161-180.
- Mardin, Şerif (2003). “Yerleşme Dinamiğinin Temelleri ve Atatürk” Türkiye’de Toplum ve Siyaset. Makaleler 1. Mümtaz’er Türköne ve Tuncay Önder (der.) içinde. İstanbul: İletişim. 203-240.
- Mardin, Şerif (2004). “Türk Devriminde İdeoloji ve Din”. Türkiye’de Din ve Siyaset. Makaleler 3. Mümtaz’er Türköne ve Tuncay Önder (der.) içinde. İstanbul: İletişim. 145-168.
- Tekeli, İlhan (2004). “Siyasal Düşüncenin Gelişmesi Konusunda Bir Üst Anlatı”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Tarihi Cilt 3: Modernleşme ve Batıcılık. Tanıl Bora ve Murat Gültekingil (der.) içinde. İstanbul: İletişim. 19-45. Uluğ, Naşit Hakkı (1973). Üç Büyük Devrim. İstanbul: Ak.
- Ünder, Hasan (2002).“Atatürk İmgesinin Siyasal Yaşamdaki Rolü”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Tarihi Cilt 2: Kemalizm. Tanıl Bora ve Murat Gültekingil. (der.) içinde. İstanbul: İletişim. 138-155.
- Yazman, Aslan Tufan (1969). Atatürk’le Beraber, Devrimler, Olaylar, Anılar (1922-1928) İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
- Yeğen, Mesut (2007). “Kemalizm ve Hegemonya”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Tarihi Cilt 2: Kemalizm. Tanıl Bora ve Murat Gültekingil. (der.) içinde. İstanbul: İletişim. 56-75.
- Yılmaz, Mehmet Serhat (2005). “Atatürk’ün Kastamonu Gezisi ve Şapka İnkılabı”. Kastamonu Eğitim Dergisi 13(1). 223-232.
- ISSN: 1301-7241
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 1998
- Yayıncı: İmge Kitabevi Yayınları
Sayıdaki Diğer Makaleler
Şapkadan çıkan: Bir söylem analizi denemesi
1930’lardan 1970’lere Türkiye’nin gündelik hayatında yeni bir toplumsallaşma aracı olarak Radyo
Zamanın tekeline çomak sokmak: Osmanlı İmparatorluğu’nda toplumsal yanlılıklar ve matbaa