FASÎH’İN BEYİTLERİNDE SÖZ ANLAM İLİŞKİSİ BAKIMINDAN EDEBÎ SANATLAR

Divan şiiri şerhinde edebî sanatlar tartışmasız önemli bir yere sahiptir. Sözü etkili ve güzel şekilde söyleyebilmek adına şairler, beyitte bir veya birden fazla edebî sanat kullanmışlardır. Osmanlı Türkçesinin öz kaynakları ile bezenmiş olan şiirlere, şairlerin en güzeli en iyi şekliyle söyleyebilme çabası farklı lezzetler katmıştır. Bu vasıta ile de şiirin dünyası genişlemiş ve az sözle çok şey ifade edilebilmiştir. Elbette şairin beyitte anlatmak istediğini doğru yorumlayabilmek için okurun edebî sanatları bilmesi gerekir. Bu çalışmada 17. Yüzyıl Mevlevî şairlerinden Fasîh Ahmed Dede Divân’ında yer alan manzumelerde kullanılan edebî sanatlar genel hatlarıyla incelenerek ve yer yer beyit örnekleri verilerek edebî sanatların kullanım yönlerini belirlemek amaçlanmıştır. Edebî sanatlar üç ana başlık halinde incelenecek ve manzumelerde yer alan alt başlıklarla gruplanacaktır. Edebî sanatları tamamıyla incelemek ayrıca özverili bir çalışma gerektirdiğinden burada var olan her edebî sanat için bir veya birkaç örnek verilecek, Fasîh’in söz ve anlam dünyasında edebî sanatların yeri ve hünerleri ile ilgili bir kanaat oluşmasına yetecektir.

___

  • ÇIPAN, Mustafa, Fasih Divanı, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2003.
  • DİLÇİN, Cem, Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 2005.