Cuma AKBAY

7214

Türkiye’de Hanehalklarının Beslenme Alışkanlıkları ve Gıda Tüketimi

Gıda tüketimi ve beslenme kalitesi hem gelir hem de fiyat ile diğer birçok faktörler tarafından belirlenir. Hanehalklarının demografik yapısındaki değişiklikler, kadının işgücüne katılımı, sağlık-ve beslenme arasındaki ilişkiler hakkındaki yeni endişeler ve tarım ürünleri piyasalarındaki gelişmeler, tüketilen gıdaların türlerini ve miktarlarını etkileyebilmektedir. Bu çalışmanın temel amacı, sosyoekonomik ve demografik faktörlerin hanehalklarının beslenme talebi ve tüketim davranışı üzerindeki etkilerini analiz etmektir. Çalışmada bu hedeflere ulaşmak için, Türkiye’de kentsel ve kırsal alanlarda yaşayan hanelerden elde edilen gıda tüketimi anket verileri kullanılmıştır. Bu çalışma aynı zamanda Türkiye'deki kırsal ve kentsel alanlarda ikamet eden farklı sosyoekonomik ve demografik grupların beslenme tüketimini araştırmıştır. Model sonuçlarına göre, yağ gelir esnekliği 0.57 gibi oldukça yüksektir. Hanehalklarının protein, kalori ve karbonhidratlar tüketimi gelir esneklikleri ise sırasıyla 0.47, 0.43 ve 0.38'dir. Sonuçlar hanehalkı harcamalarındaki belirli bir artışın hanehalklarının protein ve yağ tüketimini karbonhidrat ve toplam kalori tüketimine kıyasla daha fazla arttıracağını göstermektedir.

Household Nutrition Habits and Food Consumption in Turkey

Food consumption and the accompanying nutritional quality of thediet are determined both by income and price as well as by a broadrange of the other factors. Changing demographics and householdcomposition, woman’s labor force participation, new concerns abouthealth-diet links as well as changes in the food markets can all affectthe types and amounts of food consumed. Specifically, the majorobjective of this study is to develop methodologies and to analyze theeffects of socioeconomic and demographic factors on nutrition demandand consumption behavior of households. To accomplish theseobjectives in this study, the food consumption survey data collectedfrom the national representatives of Turkish households, who live inurban and rural areas. This study also investigated nutritionconsumption for socioeconomic and demographic groups in both ruraland urban areas in Turkey. According to results of the model, fatincome elasticity is considerably higher at 0.57, while those forprotein-calorie and carbohydrates are 0.47, 0.43 and 0.38. Thus agiven increase in household expenditure will lead to a much largerproportionate rise in consumption of protein and fat than it will forcarbohydrate and total calorie intake.
PDF

___

  • Abdulai A, Auber D 2004. A Cross-Sectional Analysis of Household Demand for Food and Nutrients in Tanzania. Agricultural Economics. 31: 67-79.
  • Adelaja AO, Nayga RM, Lauderbach TC, 1997. Income and Racial Differentials in Selected Nutrition Intakes. Amer. J. Agr. Econ., 79(5): 1452-1460.
  • Adrian J, Daniel R 1976. Impact of Socioeconomic Factors on Consumption of Selected Foods Nutrients in the United States. American Journal of Agricultural Economics. 78: 21-29.
  • Akbay C, Chern W, Boz I 2007. Household Food Consumption in Turkey. European Review of Agricultural Economics. 34(2): 209-231.
  • Anonim 1981. Türkiye’de Gıda Maddeleri Üretimi ve Beslenme. Türkiye Gelişme ve Araştırma Vakfı. Yayın No: 3. Ankara.
  • Davis C 1982. Linkages between Socioeconomic Characteristics. Food Expenditure Patterns. and Nutritional Status of Low Income Households: A Critical Review. American Journal of Agricultural Economics. 68: 1017-1025.
  • Dölekoğlu ÖC, Yurdakul O 2004. Adana İlinde Hanehalkının Beslenme Düzeyleri ve Etkili Faktörlerin Logit Analizi ile Belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi İİBF Dergisi. 8: 62-86.
  • DPT 2003. Ulusal Gıda ve Beslenme Stratejisi Çalışma Grubu Raporu. İktisadi Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü. Tayın No: DPT: 2670. ISBN 975–19–3340-0. Ankara.
  • FAO 2001. Nutrition Country Profile of Turkey. Food and Nutrition Division. Rome.
  • FAO/WHO. 1992. World Declaration and Plan of Action for Nutrition. International Conference on Nutrition. Rome. (ICN/92/2).
  • FAO 2003. FAOSTAT Citation Database Results. FAO. (www.fao.org).
  • FAO 2005. FAOSTAT Citation Database Results. FAO. (www.fao.org).
  • FAO 2008. Statistical Database. FAOSTAT Web page. Roma.
  • FAO 2009. Statistical Database. FAOSTAT Web page. Roma.
  • Huang KS.1998. How Economic Factors Influence the Nutrition Content of Diets. American Agricultural Economics Association Annual Meeting in Salt Lake City. Utah.
  • Huang K.S, Lin BH 2000. Estimation of Food Demand and Nutrient Elasticities from Household Survey Data. USDA Economic Research Service Technical Bulletin No. 1887.
  • Kasnakoğlu H 1998. Food Security Issues in Turkey. World Agricultural Trade. p. 225-253.
  • Katipoğlu YY 1995. Türkiye Coğrafi Bölgelerinde Yaşayan Hanehalklarının Tüketim Harcama Kalıplarının Belirlenmesi. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. İşletme ABD, Yüksek Lisans Tezi. 99 s
  • Köksal O 1977. Türkiye'de Beslenme. Türkiye 1974 Beslenme. Sağlık ve Gıda Tüketim Araştırma Raporu. Aydın Matbaası. Ankara.
  • Lee JY, Brown MG 1998. Incorporating Nutrients in Food Demand Analysis. American Agricultural Economics Association Annual Meeting in Salt Lake City. Utah.
  • Leung P, Miklius W, 1997. Demand for Nutrition vs. Demand for Tastes. Applied Economics Letters. 4: 291-295.
  • Murphy SP 1998. Evaluating Dietary Quality among Low-Income Groups in the United States. Poverty and Food in Welfare Societies. Heausgegeben vom. Wissenschaffszentrum Berlin für Sozialforschung.
  • Nayga RM 1994. Effects of Socioeconomics and Demographic Factors on Consumption of Seleceted Food NutrientsAgr. Res. Econ. Rev. 23: 171-182.
  • Özcan KM, Tan S, Dellal İ 2001. Basic Food Consumption in Turkey: Effects of Income. Price and Family Size in Urban Areas. 71st EAAE Seminear. The Food Consumer In the Early 21st Century. Zaragoza. Spain.
  • Özmucur S 1991. Tüketim Kalıpları 1987. Boğaziçi Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Araştırma Raporu No: ISS/EC 91-07.
  • Park JL, Holcomb RB, Raper KC 1996. A Demand System Analysis of Food Commodities by U.S. Households Segmented by Income. American Journal of Agricultural Economics. 78: 290-300.
  • Pekcan G 1998. Türkiye'de Beslenme Durumu. 5. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi Bildiri Özetleri. Ankara. 5-7 Kasım 1998.s. 51-53.
  • Pekcan G 2001a. Türkiye'de Beslenme Sorunları ve Boyutları. Besin ve Beslenme Politikalarının Önemi. Türkiye'de Beslenme Yetersizliği Sorunları. Besin ve Beslenme Politikaları (Soydal F. Haznedaroğlu D. Çelik . Ekşi A). III. Uluslararası Beslenme ve Diyetetik Kongresi. 12-15 Nisan 2000. Beslenme ve Diyet Dergisi. 30: 1:45-57.
  • Pekcan G 2001b. Vitamin ve Mineral Yetersizliklerinin Önlenmesinde Besin Desteği. I Ulusal Ana-Çocuk Sağlığı Kongresi. 29-31 Mart 2001. Ankara.
  • Pekcan G, Karaagaoglu N 2000a. State of Nutrition in Turkey. Nutrition and Health. 14: 41-54.
  • Pekcan G, Karaağaoğlu N 2000b. Ulusal Gıda ve Beslenme Stratejisi Çalışma Grubu Raporu. DPT. Ankara. (www.dpt.gov.tr/DocObjects/Download/31 39/strateji.pdf).
  • Rae A 1999. Food Consumption Patterns and Nutrition in Urban Java Households: The Discriminatory Power of Some Socio-economic Variables. Australian Journal of Agricultural and Resource Economics. 43(3): 359-383.
  • Ramazani CA 1995. Determinants of Nutrient Demand: A Nonparametric Analysis. Journal of Agricultural and Resource Economics. 20(1): 165- 177.
  • Spoon MD, Benedict J, Leontos C, Zepponi NK 1998. Increasing Fruit and Vegetable Consumption among Middle School Students: Implementing the 5-A-Day Program. Journal of Extension. 36(4):
  • Şengül S, Tuncer İ 2005. Poverty Levels and Food Demand of the Poor in Turkey. Agribusiness. 21(3): 289-311.
  • Tansel A 1986. An Engel Curve Analysis of Household Expenditure in Turkey 1978-1979. METU Studies in Development 13 (3-4): 239-257.
  • TKB 2000 Strategy for National Agricultural Development. Republic of Turkey Ministry of Agriculture and Rural Affairs. Ankara.
  • Tönük B, Gültürk H, Güneyli U, Arıkan R, Kayim H, Bozkurt Ö 1987. Gıda Tüketimi ve Beslenme. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı/Unicef. Koruma Kontrol Genel Müdürlüğü. Ankara.
  • TÜİK 1994. Hanehalkı Bütçe Anketi. Türkiye İstatistik Kurumu. Ankara.
  • TÜİK 2003. Hanehalkı Bütçe Anketi. Türkiye İstatistik Kurumu. Ankara.
KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi-Cover
  • ISSN: 2619-9149
  • Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
  • Başlangıç: 2018
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Kahramanmaraş İlinde Geri Dönüşüm ve Ekonomik Katkısı

Emine İKİKAT TÜMER, Sarah AKBAY, Esra PALABIYIK

Türkiye’de Hanehalklarının Beslenme Alışkanlıkları ve Gıda Tüketimi

Cuma AKBAY