Nevzat ASLAN, Nilgün KALKANCI, Tuğba ŞİMŞEK, Gökhan BÜYÜK

Tarım Topraklarının Verimlilik Durumlarının Tematik Düzeyde Haritalanarak Sürdürülebilir Yönetiminin Sağlanması: Osmaniye Örneği

Bu araştırma, Osmaniye’de tarım topraklarının verimlilik durumlarını belirlemek ve tematik olarak haritalandırılması amacı ile yürütülmüştür. Toprak analiz sonuçları; örneklerin bünyesi kumlu tınlı ile siltli killi bünye arasında değişmekte olup %33’ü kaba bünyeli ayrıca %67’si killi bünyeye sahiptir. Toprak örneklerinin pH’sı ağırlıklı olarak orta alkali, örneklerin yarısının EC’si hafif tuzlu sınıfta yer almıştır. Örneklerin tamamına yakını kireçli ve ağırlıklı olarak organik maddece noksanlık göstermektedir. Topraklarda değişebilir fosforun (P) %50’si yetersiz, %50’si değişebilir yeterli düzeyde bulunmaktadır. Değişebilir magnezyum (Mg) yeterli düzeyde (%8'lik hariç); değişebilir kalsiyum (Ca) yüksek düzeyde; değişebilir sodyum (Na) toprakların %5’inde yüksek düzeyde bulunmuştur. Örneklerin tamamında değişebilir çinko (Zn) düşük; örneklerin tamamına yakınında değişebilir demir (Fe) yetersiz; mangan (Mn) ve bakır (Cu) düzeyleri tamamına yakınında yeterli olarak bulunmuştur. Değişebilir bor (B) toprakların %12’sinde yetersiz düzeyde bulunmuştur. Besin elementi kapsamı ile toprak özellikleri arasında önemli ilişkiler belirlenmiştir. Toprak özelliklerine ait haritalar coğrafi bilgi sistemleri kullanılarak yapılarak özelliklerin alan üzerindeki dağılımları çıkarılmıştır. Fe, Zn ve P gübrelemesi yapılırken mutlaka toprak analizi sonçlarına göre yapılmalıdır. EC değeri yüksek olan toprakların tuz seviyesini arttırmamak için sulama, gübreleme gibi uygulamaların EC düzeyi dikkate alınarak yapılmalıdır.

Providing Sustainable Management by Mapping the Productivity Status of Agricultural Soils at Thematic Level: Case of Osmaniye

This research was conducted to determining the fertility of the agricultural lands and mapping thematically in Osmaniye. Soil texture of the samples ranges from sandy loam to silty clay, with 33% coarse and 67% clay. The pH of the soil samples was predominantly medium alkaline, and the half of the samples’ EC were in the light salty class. Almost all of the samples were calcareous and mostly lack in organic matter. Overall, 50% of soil samples sustained insufficient and 50% possessed sufficient level of available phosphorus (P). Available magnesium (Mg) content was sufficient (except 8%); available calcium (Ca) was at high levels; available sodium (Na) levels were found in 5% of the soils. Available zinc (Zn) was low in all samples; nearly all samples were insufficient iron (Fe) available; Manganese (Mn) and copper (Cu) levels were found sufficient in almost all of samples. Available boron (B) was found at insufficient level in 12% of the soils. Important relationships have been determined between nutrient content and soil properties. Maps of soil properties were made by using geographic information systems and the distribution of the features over the area has been determined. Fe, Zn and P soil fertilization should be done according to soil analysis results. In order not to increase the salt level in soils with high EC levels, applications such as irrigation and fertilization should followed accordingly.

PDF

___

Akça MO, Türkmen F, Taşkın MB, Soba MR, & Öztürk HS 2015. Ankara üniversitesi kalecik araştırma ve uygulama çiftliği topraklarının verimlilik durumlarının incelenmesi. Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi, 3(2): 54-63.
Aktas M 1994. Bitki Besleme ve Toprak Verimliligi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayinlari: 1361, Ankara, 344 s.
Anonim. 1988. Türkiye gübreler ve gübreleme rehberi. T.C.T.O.K.B. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Genel Yayın No:151.
Anonim 2020. Osmaniye tarım ve hayvancılık. https://www.dogaka.gov.tr/doguakdeniz/ osmaniye/tarim-ve-hayvancilik. (Alınma Tarihi: 20.09.2020).
Başar H 2001. Bursa ili topraklarının verimlilik durumlarının toprak analizleri ile incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 15: 69-83.
Başaran M, Okant M, 2005. Bazı toprak özelliklerinin eldivan yöresinde yetiştirilen kirazların beslenme durumu üzerine etkisi. Tarım Bilimleri Dergisi 11(2): 115-119.
Balcı M, Taşkın MB, Kaya EC, Soba MR, Özer P, Kabaoğlu A, Turan MA, Taban S, 2016. Doğu Karadeniz Bölgesi’nde çay tarımı yapılan toprakların ve çay bitkisinin demir, bakır, çinko ve mangan durumları. Toprak Su Dergisi, 5(2): 65- 74.
Bayram CA, Büyük G, Kaya A 2021. Effects of Farm Manure, Vermicompost and Plant Growth Regulators on Yield and Fruit Quality in Watermelon. KSU J. Agric. Nat. 24 (in press).
Bozgeyik T, Çimrin KM 2020. Gaziantep İli Nizip İlçesi Antepfıstığı Ağaçlarının Yaprak ve Toprak Örnekleri ile Beslenme Durumunun Belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniv. Tarım ve Doğa Dergisi, 23(3):722-732.
Bouyoucos GJ 1951. A Calibration of the hydrometer method for making mechanical analysis of soil. Agronomy Journal 43: 434-438.
Canözer Ö, Çakır M, Püskülcü G, Dikmelik Ü, 1984. Ege bölgesi önemli kiraz çeşitlerinin bitki besin element durumları ve toprak – bitki ilişkileri. Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığı. Zeytincilik Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, İzmir
Çimrin KM, Boysan S 2006. Van yöresi tarım topraklarının besin elementi durumları ve bunların bazı toprak özellikleriyle ilişkileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 16: 105-111.
Çolakoğlu H 2008. Sera Yetiştiriciliğinde Gübreleme. http://www.toros.com.tr/resim/Sera%20Yetiştiricili ğnde%20Gübreleme.pdf.
Demirekin H, Erdal İ 2015. Hakkari-Çukurca Yöresi Topraklarının Verimlilik Durumlarının Belirlenmesi. YYÜ Tarım Bilimleri Dergisi, 25(2): 140-147.
Dölarslan M, Gul E 2012. Toprak bitki ilişkileri açısından tuzluluk. Turkish Journal of Scientific Reviews, 5(2): 56-59.
Esençayı MK, Korkmaz K 2019. Ordu topraklarının potasyum durumu ve potasyum fiksasyonunun belirlenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 6(4): 878-886.
FAO 1990. Micronutrient, assesment at the country level: An intemational study. FAO Soils Bulletin, 63. Rome
Follet RH, 1969. Zn. Fe. Mn and Cu in Colorado Soils. PhD. Dissertation. Colo. State Univ. Güneş A, Aktaş M, İnal A, Alpaslan M, 1996. Konya kapalı havzası topraklarının fiziksel ve kimyasal özellikleri. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları. Yayın No: 1453.
Güneş A, Aktaş M, İnal A, Alpaslan M 1996. Konya kapalı havzası topraklarının fiziksel ve kimyasal özellikleri. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları. Yayın No: 1453.
Kacar B 1995. Bitki ve toprağın kimyasal analizleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayınları, 466 s, Ankara
Kacar B, Taban S, Alpaslan M, Fuleky G 1998. Zinc- Phosphorus relationship in the dry matter yield and the uptake of Zn, P, Fe and Mn of rice plants (Oryza sativa L.) as affected by the total carbonate content of the soil. Second International Zinc Symposium. 10–14 June, 1996, Ankara-Turkey, pp: 20
Kacar B, Katkat V 2009. Bitki Besleme. Nobel Yayın No:849, Fen ve Biyoloji Yayınları Dizisi:29.
Karaoğlu, M., Yalçın, A. M. 2018. Toprak Tuzluluğu ve Iğdir Ovasi Örneği. Journal of Agriculture, 1(1): 27- 41.
Keren R. Bingham FT, & Rhoades JD 1985. Plant uptake of boron as affected by boron distribution between liquid and solid phases in soil. Soil Science Society of America Journal, 49(2): 297-302.
Kızılgöz İ, Kızılkaya R, Kaptan H, Sürücü A 1998. Harran ovası yaygın toprak serilerinin DTPA ile ekstrakte edilebilir mikro element içerikleri ve bazı toprak özellikleriyle ilişkileri. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 2(4): 27-34.
Kızılgöz İ, Kızılkaya R, Seyrek A, Kaptan H 1999. Şanlıurfa Yöresinde Antepfıstığı (Pistacia vera L.) Yetiştirilen Toprakların Verimlilik Düzeylerinin Saptanması Üzerine Bir Araştırma. GAP I. Tarım Kongresi, 26-28 Mayıs 1999, II. Cilt: 987-994. Şanlıurfa
Kuştutan F, Ateş F, Akın A, 2017. Alaşehir ilçesinde (Manisa) superior seedless üzüm çeşidi yetiştirilen toprakların bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri. Harran Tarım ve Gıda Bilimler Dergisi 21(1): 16- 23.
Lindsay WL, Norvell WA 1969. Development of a DTPA micronutrient soil test. Soil Science Society of American Proceeding 35: 600-602.
Loué A 1968. Diagnostic Petiolaire de Prospection. Etudes Sur la Nutrition et la Fertilisation Potassiques de la Vigbe Societe Commerciale des Potasses d’Alsace Services Agroomiques.31- 41.
Maas EV 1986. Salt tolerance of plants. Applied Agricultural Research 1: 12-25.
Mengel K, Kirkby EA 1982. Principles of plant nutrition. 3th ed, International Potash Institute, Worblaufen-Bern, Switzerland, Pp: 655.
Miller SS 1998. Begin orchards nutritional program. Determining nutritional status of apple and peach. USD-ARS, Appalachian Fruit Research Station. Kearneysville, West Virgin, USA.
Olsen SR, Cole CV, Watanabe F S, & Dean LA 1954. Estimation of available phosphorus in soils by extraction with sodium bicarbonate. USDA Circ. 939. US Gov. Print. Office, Washington, DC. Estimation of available phosphorus in soils by extraction with sodium bicarbonate. USDA Circ. 939. US Gov. Print. Office, Washington, DC.
Olsen SR, and Sommers EL. 1982. Phosporus soluble in sodium bicarbonate, methods of soil analysis, Part 2, Chemical and microbiological properties. Edit: A.L. Page, P.H. Miller, D.R. Keeney, 404-430.
Pizer NH. 1967. Some advisory aspects, soil potassium and magnesium. Tech. Bull. No: 14:184.
Richards LA, 1954. Diagnosis and Improvement Saline and Alkaline Soils. U.S. Dep. Agr. Handbook 60. Soil Survey Manual, 1951. U. S. Dept. Agricultural. Handbook 18. Washington D.C.
Sağlam M, Dengiz O, 2013. Kimyasal toprak kalite göstergelerinin faktör ve jeoistatistik analiz yöntemleriyle değerlendirilmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 50(2): 181-190.
Shalau J 2010. Laboratories Conducting Soil, Plant, Feed or Water Testing. Publication AZ1111, College of Agriculture and Life Science, University of Arizona.
Sillanpää M 1990. Micronutrient assessment at country level: An international study. Soils Bulletin No. 63, FAO, Rome, 208 pp.
Soil Survey Manual 1951. U. S. Dept. Agricultural. Handbook 18. Washington D.C. Spackman JA, Fernandez FG, Coulter JA, Kaiser DE, Paiao G 2019. Soil texture and precipitation influence optimal time of nitrogen fertilization for corn. Agronomy Journal, 111(4): 2018-2030.
Sönmez, İ. ve S. Sönmez, 2007. Tuzluluk ve Gübreleme Arasındaki İlişkiler. Tarımın Sesi Dergisi, 16: 13- 16.
Söylemez S, Öktem, AG, K.ara H, Almaca ND, Ak B E, Sakar E. 2017. Şanlıurfa yöresi zeytinliklerinin beslenme durumunun belirlenmesi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 21(1): 1-15.
Sumner ME, Miller W 1996. Cation exchange capacity and exchange coefficients. Methods of Soil Analysis: Part 3 Chemical Methods, 5: 1201-1229.
Tarakçıoğlu C, Yalçın S R, Bayrak A, Küçük M, Karabacak H. 2003. Ordu yöresinde yetiştirilen fındık bitkisinin (Corylus avellana L.) beslenme durumunun toprak ve yaprak analizleriyle belirlenmesi. Ankara Ü.Z.F. Tarım Bilimleri Dergisi 9(1): 13-22
Taşkın MB, Balcı M, Soba MR, Kaya EC, Özer P, Tanyel G, Kabaoğlu A, Turan MA, Taban S, 2015. Doğu Karadeniz Bölgesinde çay tarımı yapılan toprakların ve çay bitkisinin azot, fosfor, potasyum, kalsiyum, magnezyum ve kükürt durumları.
Toprak Su Dergisi, 4(2):30-40. Tekin H, Çağlar G, Kuru C, Akkök F 1990. Antepfıstığı Besin Kapsamlarının Belirlenmesi ve En Uygun Yaprak Örneği Alım Zamanının Tespiti. Türkiye 1. Antepfıstığı Sempozyumu Bildiriler. 11-12 Eylül 1990, s.120-138.
TOVEP 1991. Türkiye toprakları verimlilik envanteri. T.C. Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Turan MA, Katkat A.V, Özsoy G, Taban S, 2010. Bursa ili alüviyal tarım topraklarının verimlilik durumları ve potansiyel beslenme sorunlarının belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 24(1): 115-130.
Tüzüner A. 1990. Toprak ve su analiz laboratuvarları el kitabı. Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığı, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara
Walkley A, Black IA, 1934. An examination of the degtjareff method for determining soil organic matter, and a proposed modification of the chromic acid titration method. Soil Science 37(1): 29-38.
Wolf B 1971. The determination of boron in soil extracts, plant materials, composts, manures, water and nutrient solutions. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 2(5): 363-374.
Yalçın M, Çimrin KM, Tutuş Y. 2018. Hatay ili Kırıkhan–Reyhanlı bölgesi çayır-mera topraklarının besin elementi durumları ve bazı toprak özellikleri ile ilişkileri. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi. 21(3): 385-396.
Zhang Y, Huang S, Guo D, Zhang S, Song X, Yue K, Zhang K, Bao D 2019. Phosphorus adsorption and desorption characteristics of different textural fluvo-aquic soils under long-term fertilization. Journal of Soils and Sediments, 19(3): 1306-1318.