Fatih SATIL, SELAMİ SELVİ, Gülendam TÜMEN

Balıkesir Florasında İstilacı Karaktere Sahip Yerli Bitki Taksonları Üzerine Bir Araştırma

Bu çalışmada, Balıkesir florasında yayılış gösteren istilacı karakteresahip bitki taksonları belirlenerek, bu taksonların habitatlardakidağılımı ve taşıdığı ekolojik riskler ortaya konulmuştur. Bu amaçla,Balıkesir ve ilçelerinde periyodik olarak gerçekleştirilen araziçalışmalarına ek olarak bölgede daha önce tarafımızca yapılmış olanfloristik gözlem ve çalışmalarda elde edilen verilerdeğerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda; Balıkesir florasında 44familyaya ait 172 cins ve 271 takson’un istilacı karaktere sahipbitkiler sınıfına dâhil edilebileceği görülmüştür. Bunlar içerisinde enfazla takson içeren familyalar sırasıyla; Asteraceae (45 takson, %16.6)Poaceae (38 takson, %14) ve Fabaceae (33 takson, %12.2)‘dir. En fazlatakson içeren ilk üç cins ise; Trifolium L. (10 takson, %3.7), Carex L.(6 takson, %2.2) ve Juncus L. (6 takson, %2.2)’dur. Taksonlarınhabitat tiplerine göre dağılımında ise ilk üç habitat; E1. kuru otlaklar”(136 takson, %50.2), “J1. şehir merkezleri, sürekli bina yapıları” (31takson, %11.4), ve “E5.1 antropojenik bitki durumları” (30takson, %11.1) şeklindedir. İnsan müdahaleleri/etkileri sonucundaortaya çıkan boş araziler, bölgede bilinçsiz ve aşırı otlatma, çayır vemeralarda otlatmaya karşı dirençli olan bu istilacı türlerinyerleşmesine fırsat sağlamıştır. Bu durum alanın floristik yapısınındeğişmesine, ayrıca çayır ve mera kalitesinin düşmesi sonucunda türzenginliğinin azalmasına neden olmuş ve tarımı olumsuz etkilemiştir.Bu nedenle bu taksonların yayılış alanları belirli periyotlardagözlemlenmeli ve gerekli önlemler alınmalıdır. Bu amaçla, taksonlarteşhis edildikten sonra, bu konuda yetkili olan paydaşlara durumunbildirilmesi gerekir. Önemli görülen türler için acil müdahaleçerçevesinde; yayılmanın önlenmesi amacıyla uygun yöntemlerkullanılmalıdır.

A Research on Native Plant Taxa with Invasive Character in Flora of Balıkesir

In this study, native plant taxa with invasive character that spread in flora of Balıkesir were determined. Their distribution depending on habitat types and their ecological risks were revealed. For this purpose, in addition to the field studies conducted periodically in Balıkesir and its districts, data of floristic observations taken from the same region were evaluated. As a result of the research; 172 genera and 271 taxa belonging to 44 families spreading in flora of Balıkesir were included in the invasive plants with invasive character. Among these, the families containing the most taxa were Asteraceae (45 taxa, 16.6%), Poaceae (38 taxa, 14%) and Fabaceae (33 taxa, 12.2%). The first three genera that contain the most taxa were Trifolium L. (10 taxa, 3.7%), Carex L. (6 taxa, 2.2%) and Juncus L. (6 taxa, 2.2%). In the distribution according to habitat types of taxa, the first three habitats were E1. Dry grasslands (136 taxa, 50.2%), J1. Buildings of cities, towns and villages (31 taxa, 11.4%) and E5.1 Anthropogenic herb stands (30 taxa, 11.1%). The empty lands that emerged as a result of human interventions /affects, overgrazing and unconscious in the region provided an opportunity to settle the invasive species in the meadows and pastures that are resistant to grazing. This situation led to the change of floristic composition, accordingly, decreased meadow and pasture quality, decreased of species richness and negatively affected agriculture. Therefore, the spreading areas of these species should be observed at certain time intervals and necessary measures should be taken. For this purpose, following the taxa has been identified, the situation must be reported to the stakeholders who are competent in this regard. Within the framework of emergency response for taxa that are considered important; Appropriate methods should be used to prevent spreading.

PDF

___

Açar M, Satıl F 2014. Flora of Akdağ (Balıkesir, Dursunbey/Turkey). BioDiCon 7(2): 38-56.
Altman S, Whitlatch RB 2007. Space invaders: the effect of small-scale disturbance on invasion success in marine communities. J Exp Mar Biol Ecol 342: 15-29.
Anonim 2008. Türkiye’nin Çayır ve Mera Bitkileri. T.C. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü. Çayır, Mera, Yem Bitkileri ve Havza Geliştirme Daire Başkanlığı. 468 s
Anonim 2017. Balıkesir İli’nin karasal ve iç su ekosistemleri biyolojik çeşitlilik envanter ve izleme projesi. Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Envanter ve İzleme Projesi (UBENİS). T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Ankara.
Anonim 2019. EUNIS habitat type hierarchical view. https://eunis.eea.europa.eu/habitats-code-browser. jsp?expand=#level_G
Anonim 2020a. Global Invasive Species Database. Downloaded from http://www.iucngisd.org/ gisd/ search.php on 24-05-2020.
Anonim 2020b. Terrestrial Plants. http://www. invasivespeciesinfo.gov/ plants/
Borman MM, Johnson DE, Krueger WC 1992. Soil moisture extraction by vegetation in a mediterranean/maritime climate regime. Agron J 84: 897-904
Boz Ö 2000. Aydın İli pamuk ekim alanlarındaki yabancı otların yaygınlık ve yoğunluklarının saptanması. Turk J Weed Sci 3(1): 10-16.
Callaway RM, Aschehoug ET 2000. Invasive plants versus their new and old neighbors: a mechanism for exotic invasion. Science 290: 521-523.
Catford JA, Daehler CC, Murphy HT, Sheppard AW, Hardesty BD, Westcott DA, Rejmánek M,
Bellingham PJ, Pergl J, Horvitz CC, Hulme PE 2012. The intermediate disturbance hypothesis and plant invasions: implications for species richness and management. Perspectives in Plant Ecology. Annu Rew Ecol Evol Syst 14: 231-241.
Charudattan R 2001. Biological control of weeds by means of plant pathgens: Significance for integrated weed management in modern agroecology. BioControl 49: 229-260.
Çoruh İ, Zengin H 2009. Erzurum yöresinde yonca ekim alanlarında bulunan yabancı otlar, yoğunlukları ve rastlama sıklıkları. Atatürk Üniv Ziraat Fak Derg 40(1): 49-53.
Davis MA, Grime JP, Thompson K 2000. Fluctuating resources in plant communities: a general theory of invasibility. J Ecol 88: 528-534.
Dirmenci T (2006). Gölcük (Dursunbey-Balıkesir) florası üzerine bir çalışma, Ot Sist Bot Dergisi 13 (1): 97-124.
Doğan S, Özen F 1999. Değirmenboğazı (Balıkesir) ve Çevresinin Florası, Ot Sist Bot Dergisi, 6(1): 17-38.
Dyer AR, Rice KJ 1999. Effect of competition on resource availability and growth of a California bunchgrass. Ecology 80: 2697-2710.
Eren, Ö. 2010. Centaurea solstitialis L. (Çakır Dikeni, Asteraceae) Türünün İstilacı Özelliğini Tetikleyen Etkenlerin Araştırılması, TÜBİTAK TBAG, Proje No: 106T507.
Eriksen RL, Hierro JL, Eren Ö, Andonian K, Török K ve ark. 2014. Dispersal Pathways and Genetic Differentiation among Worldwide Populations of the Invasive Weed Centaurea solstitialis L. (Asteraceae). PLoS ONE 9(12): e114786.
doi:10.1371/journal.pone.0114786. Gider P 2013. İstilacı bitki türlerinin ve istila yeteneklerinin tek yıllık otlaklarda ve yol kenarlarında (Aydın, Denizli, Muğla, İzmir)
belirlenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 81 sy.
Güner A, Aslan S, Ekim T, Vural M, Babaç, MT (edlr.) 2012. Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayınları, İstanbul.
Güner Ö, Akçiçek E 2013. Flora of Ulus Mountain (Balıkesir/Turkey), BioDiCon 6(1): 101-113.
Hierro JL, Villareal D, Eren O, Graham JM, Callaway RM 2006. Disturbance facilitates invasion: the effects are stronger abroad than at home. Am Nat, 168:144-156.
Holmes TH, Rice KJ 1996. Patterns of growth and soilwater utilization in some exotic annuals and native perennial bunchgrasses of California. Ann Bot 78: 233-243
Karaer F, Kutbay HG, Terzioğlu, S 2015. Türkiye’nin İstilacı Yabancı Bitki Biyoçeşitliliği, Tehdit Faktörleri ve Alınması Gerekli Tedbirler. Turk J Weed Sci 18(1-2): 24-32.
Kayaçetin, F 2020. Botanical characteristics, potential uses, and cultivation possibilities of mustards in Turkey: a review. Turk J Bot 44(2): 101-127.
Lake JC, Leishman MR 2004. Invasion success of exotic plants in natural ecosystems: the role of disturbance, plant attributes and freedom from herbivores. Biol Conserv 117: 215-226.
MacDougall AS, Turkington R 2005. Are exotic species the drivers or passengers of ecological change in highly disturbed plant communities? Ecology 86: 42-55.
Önen H 2015. Türkiye İstilacı Bitkiler Kataloğu. T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanlığı, Ankara, 533 sy.
Özkil M, Üremiş İ 2019. Tarla sarmaşığı (Convolvulus arvensis L.) ve pembe çiçekli akşamsefası (Ipomoea triloba L.)’nın çimlenme biyolojisi üzerinde araştırmalar. Bitki Kor Bülteni 59(4): 3-10.
Richardson DM, Pyšek P, Rejmánek M, Barbour MG, Panetta FD, West CJ 2000. Naturalization and invasion of alien plants: concepts and definitions. Diversity Distrib 6: 93-107.
Satıl F, Tümen G, Selvi S 2019a. Ayvalık (Balıkesir/Turkey) Dune Plant Diversity, Threatening Factors and Solution Proposals. J Inst Sci and Tech 9(3): 1289-1298.
Satıl F, Tümen G, Selvi S 2019b. Gönen deltası kumul bitki çeşitliliği, tehdit faktörleri ve çözüm önerileri. AÇÜ Orman Fak Derg 20(2): 208-217. Strid A, Tan K 1986. Mountain of Greece, Vol. 1-2, Edinburg.
Sürmen M, Yavuz T, Sürmen B, Kutbay H 2015. Samsun İli Çayır ve Mera Alanlarında İstilacı Türlerin Tespiti ve Yoğunluklarının Belirlenmesi. Turk J Weed Sci 18(1): 1-5.
Terzioğlu S, Coşkunçelebi K, Başkent EZ 2014. İtdolanbacı (Sicyos angulatus L.) Tür Mücadele Eylem Planı (20152017), T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı DKMP Genel Müdürlüğü, Ankara, 25 sy.
Tutin GT, Heywood VH 1964-1981. Flora of Europae, Cambridge University Press, Vol. 1-4.
Tümen G, Satıl F, Selvi S 2018. Manyas (BandırmaBalıkesir) Kuş Cenneti ve Çevresinin Florası Üzerine Araştırmalar. International Symposium of Bandirma and Its Surroundings-UBS’18. pp. 397- 415, September 17-19, 2018/Bandırma– Balıkesir/TURKEY.
Türe C, Köse YB 2000. Eskişehir ve çevresindeki bazı tarım alanlarında yayılış gösteren yabancı ot florası üzerinde bir araştırma. Turk J Agr For 24: 327-331.
Özer Z, Önen H, Tursun N, Uygur FN 1999. Türkiye’nin Bazı Önemli Yabancı Otları (Tanımları ve Kimyasal Savaşımları), Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 38, Kitaplar Serisi No: 16, Tokat.
Uygur FN, Koch W, Walter H 1984. Yabancı Ot Bilimine Giriş. PLITS, 2(1), Verlog J. Margraf, Stuttgart, Germany, 114 sy.
Uygur S, Smith L, Uygur N, Cristofaro M 2004. Population densities of yellow starthistle (Centaurea solstitialis) in Turkey. Weed Science 52:746-753.
Valéry L, Fritz H, Lefeuvre J, Simberloff D 2008. In search of a real definition of the biological invasion phenomenon itself. Biol Invasions 10: 1345–1351.
Valéry L, Fritz H, Lefeuvre JC, Simberloff D 2009a. Invasive species can also be native. Trends in Ecology and Evolution Vol.24(11): 585.
Valéry L, Fritz H, Lefeuvre JC, Simberloff D 2009b. Ecosystem-level consequences of invasions by native species as a way to investigate relationships between evenness and ecosystem function. Biol Invasions 11: 609–617.
Yıldırım A, Ekim T 2003. Orta Anadolu Bölgesi yabancı ot florası. Bitki Kor Bülteni 43(1-4): 1-98.