Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunda Duygu Düzenleme ve İlişkili Faktörlerin İncelenmesi

AmaçDikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu‟nda (DEHB) önemli fonksiyonel kayıplara neden olan öfke, irritabilite ve engellenme toleranssızlığı gibi duygu düzenleme güçlükleri (DDG) görülebilir. Bu araştırmada DEHB tanılı çocuk ve ergenler ile sağlıklı kontrol grubunu duygu düzenleme özellikleri bakımından karşılaştırmak, duygu düzenleme güçlüğü ile ilişkili olabilecek faktörleri incelemek amaçlanmıştır. Gereç ve YöntemAraştırma Namık Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk ve Ergen Psikiyatri polikliniğinde DSM-V tanı kriterlerine göre DEHB tanısı konulan 6-18 yaş aralığında 72 çocuk-ergen ve 30 sağlıklı kontrol ile yürütülmüştür. Okul Çağı Çocukları için Duygulanım Bozuklukları ve Şizofreni Görüşme Çizelgesi – Şimdi ve Yaşam Boyu Şekli (ÇDŞG – ŞY) yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak komorbiditeler belirlenmiştir. Çocukluk Çağı Davranış Değerlendirme Ölçeği (ÇDDÖ) ile duygu düzenleme güçlüğü (DDG=dikkat+anksiyete/depresyon+agresyon alt ölçekleri) puanı elde edilmiştir. BulgularDEHB grubunda DDG puanı 1--89.45±19.33 iken, sağlıklı kontrol grubunda DDG puanı 164.13±9.94 olarak bulunmuştur. İki grup arasında DDG puanları bakımından anlamlı fark saptanmıştır (p˂0.001**). DEHB grubu klinik özellikler bakımından değerlendirildiğinde eş psikiyatrik bozuklukların DDG ile ilişkili olmadığı, DEHB bileşik görünüm özelliklerinin ise DDG için önemli yordayıcı olduğu sonucu elde edilmiştir (p=0.011*). SonuçBu araştırmanın sonuçları DEHB tanılı bireylerde DDG‟nün sağlıklı kontrollere göre anlamlı düzeyde fazla olduğu ve DEHB bileşik görünümün DDG için yordayıcı olduğu sonucunu ortaya koymuştur. DEHB‟ye eşlik eden duygu düzenleme güçlüğü, kişide daha fazla işlevsellik kaybına yol açtığı ve bozukluğun yetişkin yaşta devamı ile ilişkilendirildiğinden, DEHB tanı ve tedavi sürecinde ayrıca ele alınması gereken önemli klinik özelliklerdendir.

Anahtar Kelimeler:

DEHB, Duygu Düzenleme, Komorbidite

An Examination of Emotion Regulation and Associated Factors in Attention Deficit-Hyperactivity Disorder

Aim Emotion regulation difficulties (ERD) such as anger, irritability and frustration intolerance leading to severe functional losses may be observed in attention deficit-hyperactivity disorder (ADHD). The purpose of this study was to compare children and adults diagnosed with ADHD and a healthy control group in terms of emotion regulation characteristics and to examine factors potentially associated with ERD. Method The study was performed with 72 children/adults aged 6-18 diagnosed with ADHD based on DSM-V diagnostic criteria at the XXXXXX Child and Adolescent Psychiatry Polyclinic, Turkey, and 30 healthy controls. The Schedule for Affective Disorders and Schizophrenia for School-Age Children – Present and Lifetime Version (K-SADS-PL), a semi-structured interview form, was used to determine comorbidities. ERD scores (ERD=attention+anxiety/depression+aggression subscales) were determined using the Childhood Behavior Checklist (CBCL). Results Mean ERD scores were 189.45±19.33 in the ADHD group and 164.13±9.94 in the healthy control group. A significant difference was determined in ERD scores between the two groups (p˂0.001**). When the ADHD group was evaluated in terms of clinical characteristics, comorbid psychiatric disorders were not associated with ERD, but combined type ADHD characteristics emerged as significant predictors for ERD (r=0.43, r2=0.18, p=0.001**). Conclusion The results of this research revealed significantly greater ERD in individuals diagnosed with ADHD compared to healthy controls, and that combined type ADHD is a predictor for ERD. Since ERD accompanying ADHD lead to greater function loss in the individual and are associated with persistence of the disorder in adulthood, these are important clinical characteristics also requiring evaluation during the diagnosis and treatment of ADHD.

Keywords:

ADHD, Emotion Regulation, Comorbidity,

PDF

___

1. Thompson RA. Emotion regulation: a theme in search of definition. Monogr Soc Res Child Dev 1994; 59(2-3):25-52.2. Shaw P, Stringaris A, Nigg J, Leibenluft E. Emotion dysregulation in attention deficit hyperactivity disorder. Am J Psychiatry 2014; 171(3):276-293. 3. Stringaris A, Goodman R. Mood lability and psychopathology in youth. Psychol Med 2009; 39(8):1237-1245. 4. Copeland WE, Brotman MA, Costello EJ. Normative Irritability in Youth: Developmental Findings From the Great Smoky Mountains Study. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 2015; 54(8):635-642. 5. Mick E, Biederman J, Pandina G, Faraone SV. A preliminary meta-analysis of the child behavior checklist in pediatric bipolar disorder. Biol Psychiatry 2003; 53:1021-1027.6. Diler R, Uğuz S, Seydaoğlu G, Avcı A. Mania profile in community sample of prepubertal children in Turkey. Bipolar Disord 2008; 10:546-553.7. Kutlu A, Akyol Ardic U, Ercan ES. Effect of Methylphenidate on Emotional Dysregulation in Children With Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder + Oppositional Defiant Disorder/Conduct Disorder. J Clin Psychopharmacol 2017; 37(2):220-225. 8. Kaufman J, Birmaher B, Brent D. Schedule for School-Age Children-Present and Lifetime Version (K-SADS-PL): initial reliability and validity data. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 1997; 36(7):980-988.9. Gökler B, Ünal F, Pehlivantürk B, et al. Okul Çağı Çocukları için Duygulanım Bozuklukları ve Şizofreni Görüşme Çizelgesi-Şimdi ve Yaşamboyu Şekli-Türkçe Uyarlamasının Geçerliliği ve Güvenilirliği. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 2004; 11(3):109-116.10. Achenbach TM. Manual for the Child Behavior Checklist/4-18 and 1991 profile. University of Vermont, Department of Psychiatry, Burlington VT, 1991.11. Faraone SV, Asherson P, Banaschewski T, Biederman J, Buitelaar JK, Ramos-Quiroga JA, et al. Attention-deficit/hyperactivity disorder. Nat Rev Dis Primers 2015; 1:15020. 12. Anastopoulos AD, Smith TF, Garrett ME, Morrissey-Kane E, Schatz NK, Sommer JL, et al. Self-Regulation of Emotion, Functional Impairment, and Comorbidity Among ChildrenWith AD/HD. J Atten Disord 2011; 15(7):583-592. 13. Lee CA, Milich R, Lorch EP, Flory K, Owens JS, Lamont AE, et al. Forming first impressions of children: the role of attention-deficit/hyperactivity disorder symptoms and emotion dysregulation. J Child Psychol Psychiatry 2018; 59(5):556-564. 14. Bunford N, Evans SW, Langberg JM. Emotion Dysregulation Is Associated With Social Impairment Among Young Adolescents With ADHD. J Atten Disord 2018; 22(1):66-82. 15. Banaschewski T, Jennen-Steinmetz C, Brandeis D, Buitelaar JK, Kuntsi J, Poustka L, Sergeant JA, et al. Neuropsychological correlates of emotional lability in children with ADHD. J Child Psychol Psychiatry 2012; 53(11):1139-1148.16. Özyurt G, Pekcanlar AA, Öztürk Y, Baykara B, Emiroğlu Nİ. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda ve annelerinde duygu düzenlemenin araştırılması. Anadolu Psikiyatri Derg 2016; 17:393-402.17. Barkley RA. Emotional dysregulation is a core component of ADHD. In RA. Barkley (Ed.), Attention-deficit hyperaktivity disorder. A handbook for diagnosis and treatment (4th edn) New York: Guilford Press, 2015.18. Sobanski E, Banaschewski T, Asherson P, Buitelaar J, Chen W, Franke B, et al. Emotional lability in children and adolescents with attention deficit/hyperactivity disorder (ADHD): clinical correlates and familial prevalence. J Child Psychol Psychiatry 2010; 51(8):915-923. 19. Vidal R, Valero S, Nogueira M, Palomar G, Corrales M, Richarte V, et al. Emotional lability: the discriminative value in the diagnosis of attention deficit/hyperactivity disorder in adults. Compr Psychiatry 2014; 55(7):1712-1719. 20. Faraone SV, Rostain AL, Blader J, Busch B, Childress AC, Connor DF, et al. Practitioner Review: Emotional dysregulation in attention-deficit/hyperactivity disorder - implications for clinical recognition and intervention. J Child Psychol Psychiatry 2019; 60(2):133-150.21. Nigg JT, Casey BJ. An integrative theory of attention-deficit/ hyperactivity disorder based on the cognitive and affective neurosciences. Dev Psychopathol 2005; 17(3):785-806.22. Liu L, Chen W, Vitoratou S, Sun L, Yu X, Hagger-Johnson G, et al. Is Emotional Lability Distinct From "Angry/Irritable Mood," "Negative Affect," or Other Subdimensions of Oppositional Defiant Disorder in Children With ADHD? J Atten Disord 2016. https://doi.org/10.1177/1087054715624228.

ISSN: 1309-3878
Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
Başlangıç: 2009
Yayıncı: Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD adına Yrd.Doç.Dr.Cemil Işık Sönmez