Türkiye’nin Doğu Anadolu Bölgesi Van İli Civarında Yayılış Gösteren Yaban Memelilerine Ait Tehdit Analizleri ve Koruma İhtiyaçları

2013-2014 yılları arasında üç yüz elli iki (352) farklı lokalitede gerçekleştirilen saha ve izleme çalışmaları ile Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki Van ilinden doğrudan ve dolaylı gözlem teknikleri kullanılarak toplam yirmi beş (25) tür tespit edilmiştir. IUCN’nin kırmızı liste ölçütlerine göre bunlardan bir tür (Oryctolagus cuniculus) tehlikede, iki tür (Capra aegagrus ve Ursus arctos) duyarlı ve iki tür (Spermophilus xanthoprymnus ve Lutra lutra) ise tehdide açık durumdayken diğerleri düşük risk kategorisindedir. Elde edilen bulgular sonucunda, kemirgen ve karnivorların çalışma alanında en yüksek tür oranına sahip oldukları görülmüş ve özellikle Saray-Keçikayası, Çatak-Sak, Çatak-Dalbastı ve Gürpınar-Çepkenli köyleri gibi öncelikli alanlarda önemli memelilerin korunmasına yönelik özel çaba gösterilmesi gereği görülmüştür. Bu veriler Van'da dağılış gösteren memeliler hakkında ki mevcut bilgilere önemli katkılar sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Memeliler, biyoçeşitlilik, gözlem, katkı, IUCN

The Threat Analysis and Conservation Needs of Wild Mammals Distributing Around Van Province, Eastern Anatolian of Türkiye

During the field and monitoring studies carried out in 352 different localities between 2013 and 2014, a total of 25 species were recorded by direct and indirect observation techniques in Van province in the East Anatolian Türkiye. Of these, following one species (Oryctolagus cuniculus) is endangered, two species (Capra aegagrus and Ursus arctos) are vulnerable, two species (Spermophilus xanthoprymnus and Lutra lutra) are near threatened and others are least concern category according to IUCN. As a result of the findings, it was determined that rodents and carnivores have the highest rate of species in the study area and special efforts should be spent to protect important mammals in the priority areas, especially in Saray-Keçikayası, Çatak-Sak, Çatak-Dalbastı, and Gürpınar-Çepkenli villages. This dataset provides reliable records that contribute to increasing knowledge on the distribution of mammal species in Van.

Keywords:

Mammalia, biodiversity, observation, contribution, IUCN,

PDF

___

Albayrak, İ. (1987). A new record of Pipistrellus pipistrellus aladdin in Turkey. Communications Faculty of Sciences University of Ankara Series C Biology, 5, 31-37. https://doi.org/10.1501/Commuc_0000000119
Alp, Ş. (1999). Van ili Çatak bölgesinde bulunan su samurlarının habitatı ve karşılaştığı problemler. Tabiat ve İnsan, 34(1), 8-10.
Çıplak, B. (2003). Distribution of Tettigoniinae (Orthoptera, Tettigoniidae) bush-crickets in Turkey: the importance of the Anatolian Taurus Mountains in biodiversity and implications for conservation. Biodiversity and Conservation, 12, 47-64.
Corbet, G.B. (1978). The mammals of the palaearctic region. A taxonomic review. British Museum (Natural History) and Cornell University Press, London and Ithaca (NY), England, pp. 1-314.
Coşkun, Y., Kaya, A., Ulutürk, S., Yürümez, G., & Moradi, M. (2012). Karyotypes of the mole rats, genus Nannospalax (Palmer 1903) (Spalacidae: Rodentia) populations in Eastern Anatolia, Turkey. Iranian Journal of Animal Biosystematics, Vol. 8, No.2, 201-208.
Coşkun, Y., & Ulutürk, S. (2001). Türkiye Ellobius (Rodentia: Mammalia) cinsinin taksonomisi, dağılışı ve karyolojisi. Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu, Proje No. TBAG-1751 (198T143).
Coşkun, Y., & Ulutürk, S. (2003). Observations on the Mole Vole, Ellobius lutescens Thomas 1897, (Mammalia: Rodentia) in Turkey. Turkish Journal of Zoology, 27(2), 81-87.
Davis, P.H. (1971). Distribution Patterns in Anatolia with Particular Reference to Endemism. In: Davis, P.H., Harper, P.C., Hedge, I.C. (ed). Plant Life of South-West Asia, Edinburgh: The Botanical Society of Edinburgh, 15-27.
Davis, P.H., Mill, R.R., Tan, K. (ed), (1988). Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Vol. 10. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Demirsoy, A. (1996). Türkiye Omurgalıları, Memeliler, Meteksan A.Ş. Maltepe-Ankara, 292 pp.
Demirsoy, A (1999). Genel ve Türkiye Zoocoğrafyası "Hayvan Coğrafyası". Meteksan A.Ş. Maltepe-Ankara, 964 pp.
Eken, G., Bozdoğan, M., İsfendiyaroğlu, S., Kılıç, D.T., &Lise Y. (ed) (2006). Türkiye’nin Önemli Doğa Alanları. Doğa Derneği, Ankara, 79 pp.
Fernanda, T., Bruma, B., Catherine, H., Grahame, D., Gabriel, C., Costae, S., ….& Ana, D.D. (2017). Global priorities for conservation across multiple dimensions of mammalian diversity. Proceedings of the National Academy of Sciences, 114(29), 7641–7646. https://doi.org/10.1073/pnas.1706461114
Harrison, D.L., & Bates, P.J.J. (ed) (1991). The Mammals of Arabia. 2nd ed. Harrison Zoological Museum, Sevenoaks, Kent, England, 354 pp. IUCN (2021). http://www.iucnredlist.org/ (accessed 02.12.2021).
Kefelioğlu, H. (1995). Türkiye Microtus (Mammalia:Rodentia) cinsinin taksonomisi ve yayılışı. Turkish Journal of Zoology, 19(1), 35-63.
Kryštufek, B. & Vohralík V. (2001). Mammals of Turkey and Cyprus: Introduction Checklist of Insectivora. Knjižnica Annales Majora, Koper, Republic of Slovenia, 140 + xvi. Kuru, M. (1994). Omurgalılar. Gazi Üniversitesi Yayını, Ankara, 841 pp.
Niethammer, J., & Krapp, F. (1978). Handbuch der Säugetiere Europas. Band 1, Rodentia I (Sciuridae, Castoridae, Gliridae, Muridae). Akademische Verlagsgesellschaft, Wiesbaden. 476 pp.
Özkazanç, N.K. (2012). Sökü Yaban Hayatı Koruma Alanı’nda tespit edilen büyük memeli hayvanlar. Bartın Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 14(21), 92-99.
Thomas, L. (2006). Türkiye Korunan Alan Yönetiminde IUCN Kategori Sistemi. Çevre ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Biyolojik Çeşitlilik ve Doğal Kaynak Yönetimi Projesi. Nisan, 2006 Ankara.
Toyran, K., Adızel, Ö., & Azizoğlu, E. (2018). Van Gölü havzasındaki Türkiye memeli türlerinin yol ölümleri. Biyolojik Çeşitlilik ve Koruma, 11(1), 40-44.
Wilson, D.E., & Reeder, D.M. (2005). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference. 3rd Edition. Johns Hopkins University Press, Baltimore, Maryland, 2142 pp.
Yiğit N., & Çolak, E (1998a). A new Subspecies of Meriones tristrami Thomas, 1892 (Rodentia: Gerbillinae) from Kilis (South-eastern Turkey); Meriones tristrami kilisisensis subsp. n. Turkish Journal of Zoology, 22, 99-103.
Yiğit, N., & Çolak, E. (1998b). Contribution to the geographic distribution of rodent species and ecological analyses of their habitats in Asiatic Turkey. Turkish Journal of Biology 22(4), 435-446.
Yiğit, N., Çolak, E., Sözen, M., & Karataş, A., & Demirsoy, A. (Ed) (2006a). Rodents of Türkiye. Ankara, Türkiye, Meteksan Yayınevi, 154 pp.
Yiğit, N., Gharkheloo, M.M., Çolak, E., Özkurt, Ş., Bulut, Ş., Kankılıç, T., & Çolak R. (2006b). The karyotypes of some rodent species (Mammalia: Rodentia) from Eastern Turkey and Northern Iran with a new record, Microtus schidlovskii Argyropulo, 1933, from Eastern Turkey. Turkish Journal of Zoology, 30(4), 459-464.