Özge BAĞKESEN, Serdar KOÇAK

Ramlıç ve Dağlıç Koyunlarda Kırkım Sonu Canlı Ağırlık, Yapağı Verimi ve Özellikleri

Bu çalışma, Ramlıç ve Dağlıç ırkı koyunlarda kırkım sonu canlı ağırlık, kirli yapağı verimi ve bazı yapağı özellikleri ile bunları etkileyen faktörlerin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmada 296 baş Ramlıç, 232 baş Dağlıç koyun ve yapağıları kullanılmıştır. Bu çalışma yetiştirici elindeki 4 farklı sürüde 2015 yılında yürütülmüştür. Ramlıçlarda kırkım sonu canlı ağırlık, kirli yapağı verimi, lüle uzunluğu, elyaf gerçek uzunluğu ve yapağı randımanı genel ortalamaları sırasıyla; 64,08±0,521kg, 3,07±0,051kg, 5,89±0,068cm, 8,84±0,145cm ve %73,21±0,980 olarak belirlenmiştir. Ramlıçlarda sürünün kirli yapağı verimi, lüle uzunluğu, elyaf gerçek uzunluğu ve yapağı randımanına etkisi önemli (p<0,05; p<0,01; p<0,001), yaşın ise kırkım sonu canlı ağırlık, kirli yapağı verimi ve elyaf gerçek uzunluğuna etkisi önemli (p<0,01; p<0,001) bulunmuştur. Dağlıçlarda kırkım sonu canlı ağırlık, kirli yapağı verimi, lüle uzunluğu, elyaf gerçek uzunluğu ve yapağı randımanı genel ortalamaları sırasıyla; 47,78±0,442kg, 1,63±0,036kg, 9,84±0,149cm, 13,62±0,250cm ve %73,75±0,822 bulunmuştur. Dağlıçlarda sürünün kırkım sonu canlı ağırlık ve lüle uzunluğuna etkisi önemli (p<0,001), yaşın ise kırkım sonu canlı ağırlık, kirli yapağı verimi ve yapağı randımanına etkisi önemli (p<0,05; p<0,01; p<0,001) bulunmuştur. Sonuç olarak kırkım sonu canlı ağırlık bakımından Ramlıç ırkının orta irilikte, Dağlıçların ise küçük yapılı olduğu ve kırkım sonu canlı ağırlık değerlerinin daha önce yapılan çalışmalarda bildirilen değerlerden yüksek olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca elyaf gerçek uzunluğu bakımından Ramlıç yapağılarının kumaş yapımında, Dağlıç yapağılarının ise halı sanayinde kullanılabileceği kanaatine varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Ramlıç, Dağlıç, Koyun, Canlı ağırlık, Yapağı özellikleri

Body Weight After Shearing, Greasy Fleece Weight and Some Fleece Traits of Ramlıç and Dağlıç Sheep

This research was carried out to investigate the body weights after shearing, greasy fleece weight, some fleece traits and the factors affecting them in Dağlıç and Ramlıç sheep. In this study, 296 Ramlıç and 232 Dağlıç sheep and fleece were used. The research was carried out in four farm operation in 2015, Afyonkarahisar, Turkey. Least squares means for body weights after shearing, greasy fleece weight, staple length, fiber length and clean fleece percentage were determined 64,08±0,521kg, 3,07±0,051kg, 5,89±0,068cm, 8,84±0,145cm and 73,21±0,980 % in Ramlıç. The effect of herd for greasy fleece weight, staple length, fiber length and clean fleece percentage were found statistically significant (p<0,05; p<0,01; p<0,001). The age of affected body weights after shearing, greasy fleece weight and fiber length (p<0,01; p<0,001). The general means for body weights after shearing, greasy fleece weight, staple length, fiber length and clean fleece percentage were determined 47,78±0,442kg, 1,63±0,036kg, 9,84±0,149cm, 13,62±0,250cm and 73,75±0,822 % in Dağlıç. The effect of herd for body weights after shearing and staple length were found statistically significant (p<0,001). The age of affected body weights after shearing, greasy fleece weight and clean fleece percentage (p<0,05; p<0,01; p<0,001). As a result, the medium size of Ramlıç bred for body weights after shearing and Dağlıç in previous studies although was higher than the reported value was made small compared to other native sheep breeds. Furthermore, it has been concluded that Ramlıç fleece in textile and Dağlıç fleece can be used in carpet industry.

Keywords:

Sheep, Ramlıç, Dağlıç, Fleece traits, Body weight,

PDF

___

Anonim. PASW Statistical Program, Version 18.0, USA, 2009.
Anonim. TÜİK, Hayvansal Üretim İstatistikleri, 2016 Yılı Verileri, Erişim: [http://www.tuik.gov.tr]. Erişim Tarihi: 21.08.2017.
Akçapınar H. Yapağı bilgisi. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi, Teksir 87/88-16, Ankara, 1988.
Akçapınar H. Koyun yetiştiriciliği. Medisan Yayınevi, Ankara, 1994.
Başpınar H. Türkiye’deki başlıca koyun ırklarının yarı-entansif koşullardaki döl, süt ve yapağı verim performansları üzerinde mukayeseli bir araştırma. İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 1985; 11(2): 43-66.
Çolakoğlu N, Özbeyaz C. Akkaraman ve Malya koyunlarının bazı verim özelliklerinin karşılaştırılması. Turkish Journal Of Veterinary and Animal Sciences, 1999; 23: 351-360.
Dellal G, Söylemezoğlu F, Etikan S, Erdoğan Z. Anadolu Merinosu koyunlarının bazı yapağı özellikleri üzerine bir araştırma. Tarım Bilimleri Dergisi, 2000; 6(2): 48-53.
Demir H. Dağlıç ve Ramlıç koyunlarının önemli verim özellikleri yönünden karşılaştırılması: I. Büyüme, yaşama gücü ve canlı ağırlık. İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 1989a; 15(1): 23-38.
Demir H. Dağlıç ve Ramlıç koyunlarının önemli verim özellikleri yönünden karşılaştırılması: II. Döl verimi, süt verimi ve yapağı özellikleri. İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 1989b; 15(1): 39-52.
Demir H. Ramlıç ve Dağlıç koyunlarının melezlenmesi ile elde edilen çeşitli genotiplerin karşılaştırılması. İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 1995; 21(1): 131-141.
Elibol M, Dağ B. Ereğli Koyunculuk Üretme İstasyonunda yetiştirilen Akkaraman, İvesi ve İvesi x Akkaraman melezi (F1 ve IG1) koyunlarında kırkım sonu canlı ağırlık ve bazı yapağı verim özelliklerini etkileyen faktörlerin parametrelerinin tahmini, S.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 2004; 18(34): 1-10.
Evrim M. Dağlıç koyun ırkının verimlerinin seleksiyonla geliştirilme olanakları I. Genel verim düzeyi. İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 1978; 4(1):1-16
Garip M, Coşkun B, Polat ES, Yılmaz A, Tekin ME, Çağlayan T, Kılıç N. Kangal Akkaraman koyunlarında yapağı özellikleri. Eurasian Journal Veterinary Sciences, 2010; 26(2): 93-99.
Gürgen S. Tokat yöresinde yetiştirilen Karayaka koyunlarında yapağı verimi ve bazı fiziksel özellikleri. Gazi Osmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Tokat, 2008.
Kaymakçı M. İleri Koyun Yetiştiriciliği. Genişletilmiş İkinci Baskı, Bornova-İzmir, 2006
Koçak, S, Tekerli M, Erdoğan M, Çelikeloğlu K, Hacan Ö, Bozkurt Z. Halk Elinde Küçükbaş Hayvan Islahı Ülkesel Projesi, Dağlıç koyunlarının halk elinde ıslahı projesi kesin raporu, T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, 2016.
Koyuncu M, Duru S, Erdoğan T. Karayaka erkek toklularının yapağı verim özellikleri. Hayvansal Üretim Dergisi, 1999; 39(40): 24-29.
Küçük M, Yılmaz O, Ateş CT. Morkaraman, Hamdani ve karagül yapağılarının halı tipi yapağı özelliklerine göre değerlendirilmesi. Y.Y.Ü. Veteriner Fakültesi Dergisi, 2000; 11(2): 54-59.
Özcan H. İnanlı İnekhanesinde Kıvırcık koyunlarının beden yapısı, yavru ve yapağı verimleri ve önemli yapağı karakterleri üzerinde araştırmalar. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 1970; 17(4): 467–483.
Öznacar K. Karacabey Merinoslarında yapağı yönünden seleksiyon imkânları. Lalahan Zootekni Arastırma Enstitüsü Dergisi, 1973; 13 (1-2): 3-33.
Sönmez R. Yapağının muayene ve değerlendirilmesinde kullanılan muhtelif metodlar ve bunların birbirleri ile mukayesesi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları. No:151, Ankara, 1959.
Sönmez R, Alpbaz AG, Sarıcan C, Kızılay E. Kıvırcık koyunlarının süt yönünde ve yapağı-et yönünde saf yetiştirme ve melezleme yolu ile ıslahı, TUBİTAK Projesi kesin raporu, 1975.
Tekerli M, Akcan A, Akıncı Z, Gündoğan M. Akkaraman, Dağlıç, Sakız ve İvesi koyunlarının Afyon koşullarındaki verim özelliklerinin belirlenmesi. TUBİTAK-VHAG-1388 ve 98VF02 projeleri kesin raporu, AKÜ Yayın No:34, 2001.
Tekerli M, Koçak S, Erdoğan M, Çelikeloğlu K, Hacan Ö, Bozkurt Z. Halk Elinde Küçükbaş Hayvan Islahı Ülkesel Projesi, Ramlıç koyunlarının halk elinde ıslahı projesi kesin raporu, T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, 2016.
Togay C, Utkanlar N, İmeryüz F, Örkiz M. Çifteler Harası Dağlıç koyunlarının beden ölçüleri ve bazı yapağı özellikleri üzerinde araştırmalar. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 1960; 10: 54-73.
Ünal N, Akçapınar H. Orta Anadolu Merinoslarında önemli verim özellikleri ve seleksiyonla geliştirilmesi imkânları I. Önemli verim özelikleri. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 2001; 41 (1): 45 - 58
Ünal N, Akçapınar H, Atasoy F, Koçak S, Aytaç M. Akkaraman, Sakız x Akkaraman ve Kıvırcık x Akkaraman melezleri (F1 ve G1) ile Karayaka ve Bafra koyunlarda canlı ağırlık ve yapağı özellikleri. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 2004; 44(2): 15-22
Yalçın BC. Rambouillet x Dağlıç melezlemesi ile geliştirilmiş et-yapağı yönlü yeni bir koyun tipi: Ramlıç. İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 1982; 8(2): 5-15.
Yalçın BC, Ayabakan Ş. Dağlıç koyunlarının verimlerinin geliştirilmesinde Rambouillet ırkından yararlanma olanakları II. Canlı ağırlık, yapağı verimi ve yapağı özellikleri. İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 1977; 3(1-2): 28-45.
Yalçın BC, Ayabakan Ş, Sincer N, Köseoğlu H. Dağlıç ve Rambouillet x Dağlıç (F1) melezlerinin önemli verim özellikleri bakımından karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 1972; 19(3): 371-387.
Yıldız N, Denk H. Van bölgesinde halk elinde yetiştirilen Akkaraman koyunlarının çeşitli verim özelliklerinin araştırılması 2. Kirli yapağı verimleri, lüle uzunlukları, beden ölçüleri, kuzuların doğum ağırlıkları ve yaşama güçleri. F.Ü Sağlık Bilimleri Dergisi, 2006; 20(1): 29-37.
Yüceer B, Akçapınar H, Özbaşer FT. Acıpayam Koyunlarında canlı ağırlık ve yapağı özellikleri. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 2010; 50(2): 73-80.