Konya İli Folklorunda Güvercin: 1. Hastalıklar ve Tedavileri

Bu çalışma ile Konya ili güvercin yetiştiriciliğinde hastalıklar ve tedavilerine yönelik folklorik niteliği olan sözlü, yazılı ve görsel verilerin literatüre kazandırılarak Türk kültür mirasına katkı sağlanması ve veteriner bilimleri alanı çalışmalarına ışık tutulması amaçlandı. Çalışmanın materyalini, çeşitli kaynaklardan yararlanılarak konuya özel olarak hazırlanan “Bilgi Derleme Formu” aracılığıyla Konya ilinde güvercin yetiştiricilerinden oluşan 28 kaynak kişiden elde edilen bilgiler oluşturdu. Çalışmanın bulguları dış ve iç hastalıklar, paraziter hastalıklar ve salgın hastalıklar başlıkları altında verildi. Çalışmanın verilerinin, gerçekleştirilen literatür taramaları ile elde edilen verilere benzerlik gösterdiği, örneğin; “mantarlı bölgeye yağ sürülmesi, siğil olan derinin bıçak ile kesilmesi” gibi uygulamalar Konya ili folklorik veteriner hekimliğinde yer etmiş rasyonel yöntemler, “felçli güvercinin paçalarının yolunarak, kafa ve paçalarına kesik atılması” gibi uygulamalar ise ampirik tedavi yöntemleri olarak belirlendi. Konya ilinde gerçekleştirilen folklorik nitelikli bu çalışmada uygulanan bazı yöntemlerin bilimsel veriler ile genel olarak uyumlu ve rasyonel olduğu, ancak halk kültüründe varlığını koruyan bir takım ampirik yöntemlerin de halen varlığını devam ettirdiği ve güvercin hastalıkları ve tedavilerine yönelik veteriner bilimleri açısından araştırılmaya muhtaç alanlar olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Folklor, folklorik veteriner hekimliği, güvercin, hastalık, Konya

Pigeon in Konya Province Folklore: 1. Diseases and Their Treatments

With this study, it was aimed to bring verbal, written and visual data, which have folkloric characteristics for diseases and treatments of pigeon breeding in Konya into the literatüre, and contribute to the Turkish cultural heritage and to shed light on veterinary science studies. The material of the study was composed of the information obtained from 28 sources, consisting of pigeon breeders in Konya, through the “Information Collection Form”. The findings of the study were given under the headlines of external and internal diseases, parasitic diseases and epidemics. It was determined that, the data of the study shows similarities to the data obtained through the literature reviews; For example; “applying oil to the trichophytic area, cutting the papilloma skin with the help of a knife” were determined as rational methods, and “removing the leg feathers of the paralyzed pigeon and making cuts in the head and legs” were determined as empirical methods. It can be said that some methods applied in this study carried out in Konya are generally compatible with scientific data and rational, but some empirical methods still exist in folk culture, and there are areas in need of research in terms of veterinary science for pigeon diseases and treatments.

Keywords:

Disease, folklore, folkloric veterinary medicine, Konya, pigeon,

PDF

___

Alptekin M. Meddah Behçet Mahir'in halk anlatılarında halk hekimliği ve baytarlığı. Gaziantep University Journal of Social Sciences. 2018; 17(3): 879-893.
Arslan ES. Ege Bölgesi folklorunda veteriner hekimliği ve hayvancılık üzerine araştırmalar. Doktora Tezi, AÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 1998.
Avcı A, Özen R. “Kara hekim: Katran”ın Antalya veteriner hekimliği folklorunda hayvan hastalıklarının tedavisinde kullanımı. FÜ Sağ. Bil. Vet. Derg. 2016; 30(1):39-44.
Avcı O. Güvercinlerin Viral Enfeksiyonları, In: Güvercin El Kitabı, Ed; Işık N, Er A, Güneş Tıp Kitabevleri, Ayrıntı Basım Yayın ve Matbaacılık, Ankara. 2017; s. 99-119.
Aydın N. Bölge tavukçuluğunu etkileyen hastalık sorunları ve alınması gerekli hijyenik önlemler. Selçuk Üniversitesi Vet. Fak. Derg. 1984; Özel Sayı: 77- 90.
Dakman A, Güleç M, Günaydın E, Coşar M. Evcil ve yabani kanatlılardan izole edilen Newcastle Hastalığı viruslarının patotiplendirilmesi. Etlik Veteriner Mikrobiyoloji Derg. 2008; 19(1):19-26.
Derinbay Ekici Ö. Protozoon Hastalıkları ve Tedavisi, In: Güvercin El Kitabı, Ed; Işık N, Er A, Güneş Tıp Kitabevleri, Ayrıntı Basım Yayın ve Matbaacılık, Ankara. 2017; s. 87-99.
Dinçer F. Türk folklorunda veteriner hekimliği üzerine araştırmalar. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara, 1967.
Özmen M. Konya’da güvercincilik. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Derg. 1981; 1:157-187.
Sever M. Türk halk inançlarında ve halk hekimliği uygulamalarında meyve. Türklük Bilimi Araştırmaları. 2004; 16:95-109.
Sinmez ÇÇ. Bozlak kültüründe folklorik veteriner hekimliği ve hayvancılık üzerine araştırma. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya, 2011.
Sinmez ÇÇ, Aslım G. Aksaray Malaklısı çoban köpeklerinin hastalıklarının tedavisinde kullanılan halk veteriner hekimliği ilaçları. Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Derg. 2017; 14(3):191-200.
Sinmez ÇÇ, Aslım G, Yaşar A. An ethnoveterinary study on plants used in the treatment of dermatological diseases in Central Anatolia, Turkey. Journal of Complementary Medicine Research. 2018; 8(2):71–84.
Şar S. Anadolu'da halk hekimliği uygulamaları. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku-Tarihi Derg. 2005; 13(2):131-136.
Yaşar A, Sinmez ÇÇ, Aslım G. İç Anadolu Bölgesi Konya Bölümünde (Aksaray, Karaman ve Konya) folklorik veteriner hekimliği ve hayvancılık üzerine araştırma. TÜBITAK Projesi Kapatma Raporu, TOVAG–112O428, 2013; s. XI, 147.
Yaşar A, Sinmez ÇÇ, Aslım G. İç Anadolu Bölgesi Konya Bölümü folklorunda ruminantların paraziter hastalıkları ve tedavi yöntemleri. Kafkas Univ Vet Fak Derg. 2015; 21(1): 1-7.
Yılmaz O, Boz MA. Türkiye’de amatör güvercin yetiştiriciliğinin durumu ve kullanılan yöresel tip sınıflandırmaları. Akademik Ziraat Derg. 2012; 1(1):45-60.
Yüksel E. Aşağı Fırat Havzasında veteriner hekimliği folkloru üzerine araştırmalar. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Elazığ, 2012.