DAHİLİ VE CERRAHİ KLİNİKLERDE YATAN HASTALARIN YAKINLARININ BAKIM YÜKLERİ İLE YAŞAM KALİTELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

AMAÇ: Araştırma, dahiliye ve cerrahi kliniklerinde yatarak tedavi gören hastaların yakınlarının bakım yükleri ile yaşam kaliteleri arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla planlandı.GEREÇ VE YÖNTEM: Bu araştırma Manisa ilindeki bir devlet hastanesinin dahili ve cerrahi kliniklerinde 14 Ocak - 6 Nisan 2019 tarihleri arasında yatan 300 hastanın yakını ile yapılan tanımlayıcı ilişki arayıcı tipte bir araştırmadır. Veriler, Refakatçi Tanıtım Formu, Hasta Tanıtım Formu, Cheltenham’ın Hasta Sınıflama Ölçeği, SF-36 Yaşam Kalitesi Ölçeği ve Bakım Verme Yükü Ölçeği kullanılarak elde edildi. Araştırmadan elde edilen veriler SPSS (Statistical Package For Social Science) 15.0 programında sayı, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma gibi tanımlayıcı istatistik yöntemleri ve Kruskal Wallis testi, Spearman Korelasyon Analizi kullanılarak değerlendirildi.BULGULAR: Bakım verenlerin yaş ortalamasının 46,87±15,22 yıl, %74,7’sinin kadın ve %78,7’sinin evli olduğu belirlendi. Bakım verenlerin bakım verme yükü ölçeği toplam puan ortalaması 15,82±12,86’dır. SF-36 yaşam kalitesi ölçekleri puan ortalamaları dağılımı incelendiğinde; fiziksel sağlık durumu alt boyutu için 62,44±24,89, mental sağlık durumu alt boyutu için 56,95±22,42, genel yaşam kalitesi alt boyutu için 59,69±22,62 puan olduğu saptandı. Bakım verme yükü ile fiziksel sağlık durumu, mental sağlık durumu ve genel yaşam kalitesi arasında negatif ve zayıf ilişki bulundu (sırasıyla, rs: -0,327; rs: -0,264; rs: -0,315).SONUÇ: Bakım verenlerin bakım verme yükü ile genel yaşam kalitesi, fiziksel ve mental sağlık durumu arasında negatif yönde, zayıf ilişki olduğu; bakım verme yükünün artması durumunda, genel yaşam kalitesi ve alt boyutlarında azalma olduğu saptandı.

Anahtar Kelimeler:

Bakım verici, bakım yükü, yaşam kalitesi

THE RELATIONSHIP BETWEEN CARE BURDENS AND QUALITY OF LIFE OF THE RELATIVES OF HOSPITALIZED PATIENTS’ IN INTERNAL AND SURGICAL CLINICS

OBJECTIVE: The study was planned to investigate the relationship between care burdens and quality of life of the relatives of patients hospitalized in internal and surgical clinics.MATERIAL AND METHODS: This is a descriptive and relation-seeking manner study conducted with 300 relatives of patients hospitalized in internal and surgical clinics in a state hospital in Manisa between the dates of 14 January and 6 April of 2019. Data were collected by using Relatives of Patients Identification Form, Patient Identification Form, Cheltenham’s Patient Classification Scale, SF-36 Quality of Life Scale and Caregiver Burden Scale. The data were evaluated by using descriptive statistical methods such as number, percentage, arithmetic mean, standard deviation and Kruskal Wallis test, Spearman Correlation Analysis in the version 15.0 of Statistical Package for Social Science (SPSS) program.RESULTS: It was determined that the age average of the relatives was 46.87±15.22, 55.3% of them were 46 years old and upper, 74.7% of them were female, 78.7% of them were married. It was found that the total score of caregiver burden scale of the relatives was 15.82 ± 12.86. When the SF-36 quality of life scales mean score distribution is examined; 62.44±24.89 points for physical health subscale, 56.95±22.42 points for mental health subscale, and 59.69±22.62 points for general quality of life subscale. The study found that there was a negative and weak relationship between the caregiver burden and physical health status, mental health status and general quality of life (respectively, rs: -0,327; rs: -0,264; (rs: -0,315).CONCLUSIONS: It was determined that there is a negative direction, weak relationship between the care-giver burden and life quality, and the physical and mental health state of the relatives of patients; in the case of an increasing of the care-giver burden, there was a decreasing of the general life quality and of sub-sized.

Keywords:

Caregivers, Care burden, Quality of life,

PDF

___

1. Atagün Mİ, Balaban ÖD, Atagün Z, Elagöz M, Özpolat AY. Kronik hastalıklarda bakım veren yükü. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2011;3(3):513-52.
2. Karahan AY, İslam S. Fiziksel engelli çocuk ve yaşlı hastalara bakım verme yükü üzerine bir karşılaştırma çalışması. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2013;3(1):1-7.
3. Altıok HÖ, Şengün F, Üstün B. Bakım: Kavram analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi. 2011;4(3):137-40.
4. Chen ML, Hu LC. The generalizability of caregiver strain index in family caregivers of cancer patients. International Journal of Nursing Studies. 2002;39(8):823-9.
5. Kim Y, Carver CS. Frequency and difficulty in caregiving among spouses of individuals with cancer: Effects of adult attachment and gender. Psycho-Oncology. 2007;16(8):714-23.
6. İnci FH, Erdem M. Bakım verme yükü ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması geçerlilik ve güvenilirliği. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2008;11(4):85-95.
7. Farzi S, Farzi S, Moladoost A, Ehsani M, Shahriari M, Moieni M. Caring burden and quality of life of family caregivers in patients undergoing hemodialysis: A descriptive-analytic study. IJCBNM. 2019;7(2):88-96.
8. Kars Fertelli T, Özkan Tuncay F. İnmeli bireye bakım verenlerde bakım yükü, sosyal destek ve yaşam kalitesi arasındaki ilişki. Journal of Academic Research in Nursing. 2019;5(2):107-15.
9. Taşdelen P, Ateş M. Evde bakım gerektiren hastaların bakım gereksinimleri ile bakım verenlerin yükünün değerlendirilmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 2012;9(3):22-9.
10. Tayaz E, Koç A. Engelli bireye bakım verenlerde algılanan bakım yükü ve yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi, Bakırköy Tıp Dergisi. 2018;14(1):44-52.
11. Bayramova N. Amiyotrofik lateral skleroz’lu (ALS) hastaların evde bakım gereksinimleri ve bakım verenlerin bakım yükünün belirlenmesi. Doktora Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2008.
12. Duru Aşiret G, Kapucu, S. Burden of caregivers of stroke patients. Turkish Journal of Neurology. 2013;19(1):5-10.
13. Top MŞ, Özden SY, Sevim ME. Psikiyatride yaşam kalitesi. Düşünen Adam. 2003;16 (1):18-23.
14. Bilir N, Özcebe H, Vazioğlu SA, Aslan D, Subaşı N, Telatar TG. Van İlinde 15 yaş üzeri erkeklerde SF-36 ile yaşam kalitesinin değerlendirilmesi. Türkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences. 2005;25(5): 663-8.
15. Erdem N, Ergüney S. Koroner arter hastalarında yaşam kalitesinin ve yaşam kalitesini etkileyen faktörlerin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2005;8(3):1-9.
16. Yıldırım S, Engin E, Başkaya VA. İnmeli hastalara bakım verenlerin yükü ve yükü etkileyen faktörler. Nöropsikiyatri Arşivi Dergisi. 2013;50(2):169-74.
17. Yıldız E, Dedeli Ö, Çınar SÇ. Kanser hastalarına bakım veren aile üyelerinin bakım yükü ve yaşam kalitesinin incelenmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 2016;13(3):216-25.
18. Yıldırım D, Oktay S. İki farklı hastanede hasta tiplerine göre hemşirelik bakım süreleri arasındaki farkın belirlenmesi. İstanbul Üniversitesi Florance Nightingale Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2005:21-6.
19. Zarit SH, Zarit JM (1990). The memory and behavior problems checklist and the Burden Interview. University Park, PA: Pennsylvania State University Gerontology Center.
20. Ware JE, Sherbourne CD. The MOS 36-item short-form health survey (SF-36). I. Conceptual framework and item selection. Med Care. 1992;30(6):473-83.
21. Koçyiğit H, Aydemir Ö, Fişek G, Ölmez N, Memiş A. Kısa Form-36 (KF36)’nın Türkçe versiyonun güvenilirliği ve geçerliliği. İlaç ve Tedavi Dergisi. 1999;12(2):102-6.
22. Turkoglu N, Kılıç D. Effects of care burdens of caregivers of cancer patients on their quality of life. Asian Pacific J Cancer Prev. 2012;13(8):4141-5.
23. Kalaycı I, Özkul M. Refakatçi aktörlerin yaşam doyumu, bakım yükü ve tükenmişlik düzeylerini etkileyen faktörler açısından bir değerlendirme (SDÜ Araştırma Uygulama Hastanesi Örneği) Turkish Studies Social Sciences. 2018;13(10):417-46.
24. Jafari H, Ebrahimi A, Aghaei A, Khatony A. The relationship between care burden and quality of life in caregivers of hemodialysis patients. BMC Nephrology . 2018;19(1): 321-8.
25. Ru J, Ma J, Niu H, et al. Burden and depression in caregivers of patients with rheumatoid arthritis in China. International Journal of Rheumatic Diseases. 2019;22(4):608-13.
26. Karabuğa Yakar H, Pınar R. Kanserli hastalara bakım veren aile üyelerinin yaşam kalitesi ve yaşam kalitesini etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi, Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2013,15(2):1-16.
27. Tarı Selçuk K, Avcı D. Kronik hastalığa sahip yaşlılara bakım verenlerde bakım yükü ve etkileyen etmenler. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2016;7(1):1-9.
28. Tel H, Demirkol D, Kara S, Aydın D. KOAH’lı hastaların bakım vericilerinde bakım yükü ve yaşam kalitesi. Turk Toraks Dergisi. 2012;13:87-92.
29. Fan CC, Chen YY. Factors associated with care burden and quality of life among caregivers of the mentally ill in Chinese society. International Journal of Social Psychiatry. 2011; 57(2): 195–206.
30. Yeşil T, Ulusoy Çetinkaya E, Korkmaz M. Kronik hastalığı olanlara bakım verenlerin bakım yükü ve yaşam kalitesinin incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2016;5(4):54-66.
31. Nogueira PC, Rabeh SAN, Caliri MHL, Dantas RAS, Haas VJ. Burden of care and its impact on health-related quality of life of caregivers of individuals with spinal cord injury. Rev. Latino-Am. Enfermagem. 2012;20(6):1048-56.