8-12 YAŞ GRUBU ÇOCUKLARDA YEME DAVRANIŞI, BESLENME ÖZYETERLİLİĞİ,EBEVEYNLERİN ÇOCUKLARIN BESLENME TARZI ÜZERİNE ETKİSİ İLE SAĞLIK VE YAŞAM KALİTESİ İLİŞKİSİ

AMAÇ: Bu çalışmada 8 - 12 yaş grubu çocukların yeme davranışı, beslenme özyeterliliği, ebeveynlerin çocukların beslenme tarzı üzerine etkisi ile sağlık ve yaşam kalitesi ilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. GEREÇ VE YÖNTEM: Kesitsel, tanımlayıcı tipte olan çalışma, Ataşehir Koleji’nde kayıtlı 79 öğrenci ve ebeveynleriyle yürütülmüştür. Bilgi Formu Öğrenci Sağlık Değerlendirme Anketi (ÖSDA), Çocuk Beslenme Öz-Yeterlik Ölçeği (ÇBÖÖ), Anne-Baba (Ebeveyn) Besleme Tarzı Anketi (EBTA), Çocuklarda Yeme Davranışı Anketi (ÇYDA) ve Çocuklar İçin Genel Amaçlı Sağlıkla İlgili Yaşam Kalitesi Ölçeği (Kid-KINDL) çocuklara ve ebeveynlerine yüzyüze görüşme yöntemiyle uygulanmıştır. Veri analizleri IBM SPSS26® yazılımı ile yapılmıştır. BULGULAR: Öğrencilerin %50,6’sı erkektir. Neyzi standartları Beden Kütle İndeksi (BKİ) sınıflamasına göre çocukların %50,6’sı kiloludur. Çocukların cinsiyetine göre ÇBBÖ hariç tüm ölçek puanlarında, okunulan sınıf düzeyine göre ÖSDA ve Kid-Kindl puanlarında ve çocukların BKİ’sine göre ÖSDA puanlarında anlamlı farklılıklar saptanmıştır (p<0,05). Ayrıca, çocukların sağlıkla ilgili yaşam kalitesi puanları arttıkça; sağlık değerlendirmelerinde %50,2’lik, sağlıklı yeme davranışlarında %57,8’lik ve ebeveynlerinin sağlıklı beslenme tarzında %54,7’lik puan artışlarıyla anlamlı ilişkileri ortaya konulmuştur (p=0,000). Ebeveynlerin sağlıklı beslenme tarzı puanları arttıkça; çocukların sağlıklı yeme davranışı puanları %66,3 ve sağlık değerlendirme puanları %44,5 artmaktadır (p=0,000). Çocukların sağlık değerlendirme puanları arttıkça da, sağlıklı yeme davranışları puanlarıda %42,8 artmaktadır (p=0,000). SONUÇ: Ebeveynlerin beslenme alışkanlıkları ve bilgi düzeyleri, çocukların yeme davranışları gelişiminde önemli bir paya sahiptir. Bu nedenle, sağlıklı alışkanlıkların hayata geçirilmesi ve sağlıklı yaşam biçimlerinin uygulanabilmesi için, sağlık ve beslenme konuları tüm ilköğretim öğrencilerine ve ebeveynlerine çeşitli eğitimlerle aktarılmalıdır.

Anahtar Kelimeler:

Çocuk sağlığı, Çocukluk çağı beslenme ve yeme bozuklukları, Ebeveyn-çocuk ilişkileri, Beslenme davranışı, Yaşam kalitesi

THE RELATIONSHIP BETWEEN EATING BEHAVIOR, NUTRITIONAL SELF-EFFICIENCY, EFFECT OF PARENTS ON CHİLD'S NUTRITIONAL STYLE WITH HEALTH AND QUALITY OF LİFE IN CHILDREN AGED 8-12 YEARS

OBJECTIVE: In this study, it was aimed to examine the relationship between 8 - 12 age group children's eating behavior, nutritional self-efficacy, the effect of parents on children's nutrition style, and health and quality of life. MATERIAL AND METHODS: This cross-sectional, descriptive study was conducted with 79 students and their parents, at Ataşehir College. Information Form, Student Health Assessment Questionnaire (SHAQ), Healthy Eating Self-Efficacy for Children Scale (HESCS), Parent’s Feeding Style Questionnaire (PFSQ), Children’s Eating Behavior Questionnaire (CEBQ), Generic Health-Related Quality of Life Questionnaire for Children (Kid-KINDL) were administered to children and their parents by face-to-face interview method. IBM SPSS26® software was used in the analysis of the obtained data. RESULTS: In this study, 50.6% of the participants were boys. According to Neyzi standards Body Mass Index (BMI) classification 50.6% were overweight. Significant differences were found in scores of all scales except HESCS according to the, children’s gender, in SHAQ and Kid-Kindl scores according to, children’s enrolled class levels, in SHAQ scores according to children’s grades (p<0.05). It was found that, as children's health-related quality of life scores increased, a 50.2% in children's health assessments, a 57.8% in children's healthy eating behaviors and a 54.7% in parents' healthy eating style scores were also increased statistically significant (p=0.000). With parents' healthy eating style scores increased, a 66.3% increase in children's healthy eating behaviors scores and a 44.5% increase in children's health assessments scores were found (p=0.000). As children's health-related quality of life scores increased, a 42.8% in children's healthy eating behaviors scores was increased (p=0.000). CONCLUSIONS: Parents’ nutritional habits and knowledge levels have an important role in the development of children's eating behaviors. For this reason, health and nutrition issues should be conveyed to all primary school students and their parents through various trainings in order to implement healthy habits and practice healthy lifestyles.

Keywords:

Child health, Feeding and eating disorders of childhood, Parent-child relations, Feeding behavior, Quality of life,

PDF

___

1. Merdol KT. İştahsız çocuk yönetimi: Diyetisyenlere düşen görevler. Beslenme ve Diyet Dergisi. 2017;45(3):199-203.
2. Çaltepe G. İştahsız çocuk. In: 10. Ulusal Çocuk Gastroenteroloji Hepatoloji ve Beslenme Kongresi, Malatya, 2014.
3. World Health Organization (WHO). Children: Reducing mortality. https://www.who.int/en/newsroom/fact-sheets/detail/children-reducing-mortality, Erişim Tarihi: 2 Haziran 2022.
4. Carrol C. Better academic performance-is nutrition the missing link? Today’s Dietitian. 2014;16(10):64.
5. Baysal A (Editör). Genel Beslenme. Ankara: Hatipoğlu Yayınları, 2018.
6. Muslu GK, Beytut D, Kahraman A, ve ark. Ebeveyn besleme tarzı ve etkileyen etmenlerin incelenmesi. Türk Pediatri Arşivi. 2014;49:224-30.
7. Scaglioni S, De-Cosmi V, Ciappolino V, ve ark. Factors influencing children's eating behaviours. Nutrients. 2018;10(6):706.
8. Fulkerson JA, Friend S, Horning M, et al. Family home food environment and nutrition-related parent and child personal and behavioral outcomes of the healthy home offerings via the mealtime environment (HOME) plus program: A randomized controlled trial. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics. 2018;118(2):240-51.
9. Yılmaz R, Esmeray H, Erkorkmaz Ü. Çocuklarda yeme davranışı anketinin Türkçe uyarlama çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2011;122:287-94.
10. Özkan N, Bilici S. Yeme davranışında yeni yaklaşımlar: Sezgisel yeme ve yeme farkındalığı. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2018;3(2):16-24.
11. Yıldırım F, İlhan İ. Genel özyeterlilik ölçeği Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi. 2010;21(4):301-8.
12. Neyzi O, Günöz H, Furman A, ve ark. Türk çocuklarında vücut ağırlığı, boy uzunluğu, baş çevresi ve vücut kitle indeksi referans değerleri. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi. 2008;51(1):1-14.
13. Küçük-Yetgin M. The student health assessment questionnaire (SHQA): The study of adaptation to Turkish. International Journal Of Academic Research. 2017;9(1):47-53.
14. Öztürk M. Çocukların beslenme alışkanlıklarının sağlık davranışı etkileşim modeline göre incelenmesi. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı, 2010.
15. Özçetin M, Yılmaz R, Erkorkmaz Ü, ve ark. Ebeveyn besleme tarzı anketi geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Pediatri Arşivi. 2010;45(2):24-31.
16. Eser E, Yüksel H, Baydur H, ve ark. Çocuklar için genel amaçlı sağlıkla ilgili yaşam kalitesi ölçeği (Kid-KINDL) Türkçe sürümünün psikometrik özellikleri. Türk Psikiyatri Dergisi. 2008;19(4):409-17.
17. Demirezen E, Coşansu G. Adölesan çağı öğrencilerde beslenme alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi. 2005;14(8):174-8.
18. Konca E, Ermiş E, Ermiş A, ve ark. 7-14 yaş öğrencilerin fiziksel aktivite durumları ve beslenme alışkanlıklarının araştırılması. Social Sciences. 2019;14(1):105-17.
19. Pantea-Stoian A, Andronache LF, Hainarosie R, et al. Dietary habits and lifestyle in school-aged children from Bucharest, Romania. Journal of Mind and Medical Sciences. 2018;5(1):85-92.
20. Milicic D, Drndarski M, Trajkovic J, et al. A matter of health: Evaluation of health habits in pupils in primary school in Serbia. Journal of Bioscience and Biotechnology. 2017;6(3):221-5.
21. Utter J, Scragg R, Schaaf D. Associations between television viewing and consumption of commonly advertised foods among New Zealand children and young adolescents. Pub. Health. Nutr. 2006;9:606-12.
22. Cangöl SS, Erdoğan S. Psychosocial and behavioral predictors for prevention of obesity among adolescents: A transtheoretical model perspective. Int J Heal Serv Res Policy. 2018;3(1):22–32.
23. Contento IR, Randell JS, Basch CE. Review and analysis of evaluation measures used in nutrition education intervention research. J Nutr Educ Behav. 2002;34(1):2–25.
24. Bleich SN, Vercammen KA, Zatz LY, et al. Interventions to prevent global childhood overweight and obesity: A systematic review. Lancet Diabetes Endocrinol. 2018;6(4):332–46.
25. Şekerci YG. Zayıf öğrencilere yönelik uygulanan sağlıklı beslenme programının etkisi: Bir randomize kontrollü çalışma. Van Sağlık Bilimleri Dergisi. 2019;12(3):21-30.
26. Sleddens EF, Kremers SP, Stafleu A, et al. Food parenting practices and child dietary behavior. Prospective relations and the moderating role of general parenting. Appetite. 2014:79;42–50.
27. Hoerr SL. Associations among parental feeding styles and children's food intake in families with limited incomes. International Journal of Behavioral Nutrition and Physicand Physical Activity. 2009;6(1):1-7.
28. Arlinghaus KR. Authoritative parent feeding style is associated with better child dietary quality at dinner among low-income minority families. The American Journal of Clinical Nutrition. 2018;108(4):730-6.
29. Görgü E. Dikkat eksikliği ve hiperaktivitesi olan çocuklar ile normal gelişim gösteren çocukların yeme davranışlarının karşılaştırılması. Eğitim ve Bilim. 2020;42(204):425-41.
30. Özer S, Bozkurt H, Sönmezgöz E, ve ark. Obezite tanılı çocuklarda yeme davranışının değerlendirilmesi. Çocuk Dergisi. 2014;14(2):66-71.
31. Altunsuyu BS, Çalışkan Z, Kocaöz S. Okul öncesi çocukların yemek yeme davranışları ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;10(3):495-506.
32. Jansen PW, Roza SJ, Jaddoe VW, et al. Children’s eating behavior, feeding practices of parents and weight problems in early childhood: results from the population-based generation R study. Int J Behav Nutr Phy. 2012;9:130.
33. Ek A, Sorjonen K, Eli K, et al. Associations between parental concerns about preschoolers weight and eating and parental feeding practices: results from analyses of the Child Eating Behavior Questionnaire, the child feeding questionnaire, and the lifestyle behavior checklist. PloS One. 2016;11(1):e0147257.
34. Ainuki T, Akamatsu R. Associations between children's appetite patterns and maternal feeding practices. Food and Nutrition Sciences. 2011;2,228-34.
35. Ravens-Sieberer U, Erhart M, Wille N, et al. Health-related quality of life in children and adolescents in Germany: Results of the BELLA study. European Child & Adolescent Psychiatry. 2008;17(1):148-56.
36. Pakpour AH, Che CY, Lin CY, et al. The relationship between children's overweight and quality of life: A comparison of Sizing Me Up, PedsQLand Kid-KINDL. International Journal of Clinical and Health Psychology. 2019;19(1);49-56.
37. Buttitta MI. Quality of life in overweight and obese children and adolescents: a literature review. Quality of Life Research. 2014;23(4):1117-39.
38. Michel G, Bisegger C, Fuhr DC, et al; KIDSCREEN group. Age and gender differences in health-related quality of life of children and adolescents in Europe: a multilevel analysis. Qual Life Res. 2009;18(9):1147-1157.
39. Palacio-Vieira JA, Villalonga-Olives E, Valderas JM, et al. Changes in health-related quality of life (HRQoL) in a population-based sample of children and adolescents after 3 years of follow-up. Qual Life Res. 2008;17(10):1207-15.
40. Zhang F, Zhao L, Feng X, et al. An investigation on self-rated health of adolescent students and influencing factors from Sichuan, China. Am J Ther. 2016;23(5):1143–50.
41. Visscher TLS, Lakerveld J, Olsen N, et al. Perceived health status: is obesity perceived as a risk factor and disease? Obes Facts. 2017;10(1):52-60.