Matematik öğretmeni adaylarının matematiksel model ve modellemeye ilişkin algıları: Bir metafor çalışması

Bu araştırmanın amacı, matematik öğretmeni adaylarının “model”, “modelleme”, “matematiksel model” ve “matematiksel modelleme” kavramlarına ait metaforik algılarının ortaya çıkarılmasıdır. Araştırma 2021 – 2022 eğitim öğretim yılı bahar döneminde Kocaeli Üniversitesi’nde yapılmış ve 78 gönüllü öğretmen adayı katılmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemleri arasından olgubilim kullanılmıştır. Katılımcılara “Model / Modelleme / Matematiksel model / Matematiksel modelleme ... gibidir; çünkü ...” cümlelerinin yer aldığı anket uygulanmış ve kavramlara ait birer metafor ürettikten sonra bunun gerekçesini belirtmeleri istenmiştir. “Model” kavramına ait 59 adet, “modelleme” kavramına ait 63 adet, “matematiksel model” kavramına ait 70 adet ve “matematiksel model” kavramına ait 69 adet farklı metafor oluşturulmuştur. Ayrıca her bir kavram için ayrı ayrı olmak üzere oluşturulan metaforlar özelliklerine göre kategorileştirilmiştir. “Model” kavramı için 32 kişi, “modelleme” kavramı için 21 kişi, “matematiksel model” kavramı için 34 kişi, “matematiksel modelleme” kavramı için 14 kişi ile en çok kullanılan kategori “eşya” olmuştur. Kavramlarla ilgili oluşturulan metaforların tümü olumlu özellik taşımaktadır, dolayısıyla öğretmen adaylarının genel olarak modellemeye ilişkin algıları pozitiftir. Bununla birlikte; üretilen bazı metaforların gerekçelerinin tam olarak bağlamı yansıtmadığı, direkt olarak tanım verildiği ve öğretmen adaylarının modelleme konusundaki bilgilerinin ve farkındalıklarının eksik olduğu saptanmıştır. Farklı anabilim dallarında öğrenim gören öğretmen adaylarının ve öğretmenlerin modelleme ve matematiksel modellemeye yönelik görüşleri arasındaki benzerlik ve farklılıkların incelenmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

matematik, model, modelleme, metafor algıları, matematik öğretmeni adayı

Mathematics teacher candidates' perceptions of mathematical modeling and modelling: A metaphor study

The aim of this study is to reveal the metaphorical perceptions of mathematics teacher candidates about the concepts of "model", "modelling", “mathematical model" and "mathematical modeling". The research was carried out at Kocaeli University in the spring semester of the 2021-2022 academic year and 78 volunteer teacher candidates participated. Phenomenology among qualitative research methods was used in the research. It is like “Model / Modeling / Mathematical model / Mathematical modeling ...; because ...” sentences were applied, and after producing a metaphor for the concepts, they were asked to state the reason for it. 59 metaphors belonging to the concept of "model", 63 metaphors of the concept of "modelling", 70 of the concepts of "mathematical model" and 69 different metaphors of the concept of "mathematical model" were created. In addition, metaphors created separately for each concept were categorized according to their characteristics. With 32 people for the concept of "model", 21 people for the concept of "modeling", 34 people for the concept of "mathematical model", and 14 people for the concept of "mathematical modeling", the most used category was "goods". All the metaphors created about the concepts have positive characteristics, so the perceptions of the pre-service teachers about modeling in general are positive. With this, it has been determined that the reasons for some metaphors produced do not fully reflect the context, a direct definition is given, and the knowledge and awareness of the pre-service teachers about modeling are lacking. It is recommended to examine the similarities and differences between the views of prospective teachers and teachers studying in different departments on modeling and mathematical modeling.

Keywords:

matematik, model, modelleme, metafor algıları, matematik öğretmeni adayı,

PDF

___

Akgün, L., Çiltaş, A., Deniz, D., Çiftçi, Z., & Işık, A. (2013). İlköğretim Matematik Öğretmenlerinin Matematiksel Modelleme ile İlgili Farkındalıkları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (12), 1-34.
Arı, A. A., Demir, B., & Ar, T. (2019). İlköğretim Matematik Öğretmen Adaylarının “Kültür ve “Matematik” Algılarının İncelenmesi. Bayburt Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2(5), 61-71.
Aydoğan Yenmez, A. (2017). Teknolojinin Matematiksel Modelleme Sürecine Etkileri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (26), 602-646.
Baş, M. (2019). Matematiğin Tarihsel Gelişimi Ve Matematik Tarihinin Matematik Eğitiminde Kullanılması. Tay Journal, 3(1), 1-22.
Bukova Güzel, E. (Ed.) (2016). Matematik eğitiminde matematiksel modelleme: araştırmacılar, eğitimciler ve öğrenciler için. Pegem Akademi
Bukova Güzel, E., Doğan, M. F. & Özaltun Çelik, A. (Ed.) (2022). Matematiksel Modelleme Teoriden Uygulamaya Bütünsel Bakış. Pegem Akademi
Canbazoğlu, H. B., & Efendioğlu, A. (2023). Sınıf Öğretmenlerinin ve Sınıf Öğretmeni Adaylarının Matematiksel Modellemeye İlişkin Farkındalıkları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (65), 38-70.
Çalışıcı, H., & Özçakır Sümen, Ö. (2019). Matematik Öğretmen Adaylarının Matematiğe Yönelik Algıları: Bir Metafor Çalışması. International Journal Of Educational Studies in Mathematics, 6(3), 108-123.
Demirkol, N., & Ergin, D. Y. (2017). Matematik Öğretmen Adaylarının Matematik ve Matematik Öğretmenliği Metaforik Algıları. IV. IBANESS Kongresinde Yayınlanmış Bildiri, 707 – 715
Deniz, D. & Akgün L. (2018). İlköğretim Matematik Öğretmeni Adaylarının Matematiksel Modelleme Becerilerinin İncelenmesi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(24), 294-312.
Duran, M., Doruk, M., & Kaplan, A. (2016). Matematik Öğretmeni Adaylarının Matematiksel Modelleme Süreçleri: Kaplumbağa Paradoksu Örneği. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 5(4), 55-71.
Düşkün, İ., & Ünal, İ. (2015). Modelle Öğretim Yönteminin Fen Eğitimindeki Yeri ve Önemi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(6), 1-18.
Erbaş, A. K., Kertil, M., Çetinkaya, B., Çakıroğlu, E., Alacacı, C., & Baş, S. (2014). Matematik Eğitiminde Matematiksel Modelleme: Temel Kavramlar ve Farklı Yaklaşımlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(4), 1-21.
Erbaş, A. K., Çetinkaya, B., Aydoğan Yenmez, A., Çakıroğlu, E., Korkmaz, H., Kertil, M., ... & Şahin, Z. (2016). Lise matematik konuları için günlük hayattan modelleme soruları.
Erdoğan, F. (2019). İlköğretim Matematik Öğretmeni Adaylarının Matematiksel Modelleme Özyeterliklerinin Belirlenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 118-130.
Güner, N. (2013). Öğretmen Adaylarının Matematik Hakkında Oluşturdukları Metaforlar. Education Sciences, 8(4), 428-440.
Güveli, E., İpek, A., Atasoy, E., & Güveli, H. (2011). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Matematik Kavramına Yönelik Metafor Algıları. Turkish Journal of Computer And Mathematics Education (Turcomat). 2(2), 159-140.
Hıdıroğlu, Ç. N. (2012). Teknoloji Destekli Ortamda Matematiksel Modelleme Etkinliklerinin Çözüm Süreçlerinin Analiz Edilmesi: Yaklaşım Ve Düşünme Süreçleri Üzerine Bir Açıklama (Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi
Işık, A., & Mercan, E. (2015). Ortaokul matematik öğretmenlerinin model ve modelleme hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(4), 1835-1850.
İncikabı, S. & Biber, A. Ç. (2020). Ortaokul Matematik Öğretmen Adaylarının Matematiksel Modelleme Farkındalıklarının Araştırılması. Tay Journal, 4(1), 55-72.
Kaya, D., & Keşan, C. (2022). İlköğretim Matematik Öğretmeni Adaylarının Matematiksel Modelleme Süreçleri: Su İsrafı Örneği. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19 (3), 1068-1097.
Kertil, M. (2008). Matematik Öğretmen Adaylarının Problem Çözme Becerilerinin Modelleme Sürecinde İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi
Kertil, M., Çetinkaya, B., Erbaş, A. K., & Çakıroğlu, E. (2016). Matematik eğitiminde matematiksel modelleme. Matematik eğitiminde teoriler.
Korkmaz, E. (2010). İlköğretim Matematik Ve Sınıf Öğretmeni Adaylarının Matematiksel Modellemeye Yönelik Görüşleri Ve Matematiksel Modelleme Yeterlikleri (Doktora Tezi). Balıkesir Üniversitesi
Kuzu, O., Kuzu, Y., & Sıvacı, S. Y. (2018). Öğretmen Adaylarının Matematik Kavramına Yönelik Tutumları ve Metafor Algıları. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 47(2), 897-931.
Lesh, R., Cramer, K., Doerr, H., Post, T. R., & Zawojewski, J. (2001). Model development sequences. In Model and Model Eliciting Activities. Lawrence Erlbaum Associates.
Maaß, K. (2006). What are modelling competencies?. ZDM, 38, 113-142.
Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018). İlköğretim Matematik Dersi Öğretim Programı (1-8. Sınıflar). Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Onat Kocabıyık, O. (2016). Olgubilim ve Gömülü Kuram: Bazı Özellikler Açısından Karşılaştırma. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 55-66.
Özdemir, G., & Işık, A. (2015). Katı cisimlerin alan ve hacimlerinin matematiksel model ve matematiksel modelleme yöntemiyle öğretimine yönelik öğretmen görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(3), 1251-1276.
Özer, A. Ö., & Bukova Guzel, E. (2016). Öğrenci, Öğretmen Adayı ve Öğretmenlerin Bakış Açısından Matematiksel Modelleme Problemleri. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 57-73.
Peter, S. (2018). The use of heuristic strategies in modelling activities. ZDM: The International Journal on Mathematics Education, 50(1-2), 315-326.
Saka, E., & Çelik, D. (2016). Öğretmen Adaylarının Matematiksel Modelleme Problemlerini Çözme Sürecinde Teknolojinin Rolü. Adıyaman University Journal of Educational Sciences, 8(2), 116-149.
Sarıer, Y. (2021). Pısa Uygulamalarında Türkiye’nin Performansı ve Öğrenci Başarısını Yordayan Değişkenler. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 25(3), 905-926.
Şahal, M., & Özdemir, A. (2021). Matematiksel Modelleme Eğitiminin İlköğretim Matematik Öğretmeni Adaylarının Matematiksel Modellemenin Doğasına İlişkin Bilgilerine Katkısı: Bir Eylem Araştırması. Türkiye Eğitim Dergisi, 6 (1), 124-145.
Şahin, B. (2013). Öğretmen Adaylarının “Matematik Öğretmeni”, “Matematik” Ve “Matematik Dersi” Kavramlarına İlişkin Sahip Oldukları Metaforik Algılar. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 313-321.
Tarim, K., Özsezer, M. S. B., & Canbazoğlu, H. B. (2017). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Matematik ve Matematik Öğretimine İlişkin Algıları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 1032-1052.
Tuna, A., Biber, A. Ç., & Yurt, N. (2013). Matematik Öğretmeni Adaylarının Matematiksel Modelleme Becerileri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 129-146.
Tutak, T., & Güder, Y. (2014). Matematiksel Modellemenin Tanımı, Kapsamı ve Önemi. Turkish Journal of Educational Studies, 1(1).
Urhan, S., & Dost, Ş. (2016). Matematiksel Modelleme Etkinliklerinin Derslerde Kullanımı: Öğretmen Görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59), 1279-1295.
Uygun, T., Gökkurt, B., & Usta, N. (2016). Üniversite Öğrencilerinin Matematik Problemine İlişkin Algılarının Metafor Yoluyla Analiz Edilmesi. Bartın University Journal of Faculty Of Education, 5(2), 536-556.