Mobbing Ve Tükenmişlik Arasındakı İlişki: Bir Meta Analiz Çalışması
Mobbing ve tükenmişlik konuları ulusal ve uluslararası literatürde sıklıkla çalışılmasına rağmen, ulusal literatürde bu iki değişkeni meta-analitik açıdan ele alan sınırlı sayıda araştırmanın olması, bu çalışmanın çıkış noktasını oluşturmaktadır. Dolayısıyla bu çalışmanın amacı, mobbing ile tükenmişlik ve onun alt boyutları arasındaki ilişkileri meta-analitik açıdan incelemektir. Mobbing-tükenmişlikle ilgili 19, mobbing-duygusal tükenmeyle ilgili 17, mobbing-duyarsızlaşmayla ilgili 20 ve mobbing-kişisel başarıyla ilgili 17 yayın meta-analize dâhil edilmiştir. Meta-analize dâhil edilen araştırmaların çoğunlukla eğitim, sağlık ve finans sektörlerinde gerçekleştirildiği saptanmıştır. Elde edilen meta analiz bulguları; rastsal etki modeline göre mobbing ile tükenmişlik arasında r: 0,359’luk; mobbing ile duygusal tükenmişlik arasında r: 0,471’lik; mobbing ile duyarsızlaşma arasında r: 0,409’luk anlamlı, pozitif ve orta düzeyde bir ilişkiyi işaret etmekteyken mobbing ile kişisel başarı arasında ise r: -0,138’lik düşük düzeyde, negatif ve anlamlı bir ilişkiyi ortaya koymaktadır.
The Relationship Between Mobbing And Burnout: A Meta-Analysis Study
Although mobbing and burnout topics are frequently studied in national and international literature, limited number of studies in the national literature addressing these two variables from a meta-analytical perspective. Therefore, the purpose of this study is to examine the relationships between mobbing and burnout and its sub-dimensions from a meta-analytical perspective. There are 19 studies related to mobbing-burnout, 17 studies related to mobbing-emotional burnout, 20 studies related to mobbing-depersonalization and 17 studies related to mobbing-personal accomplishment. The research conducted in the education, health and finance sectors. According to the random effect model, between mobbing and burnout r: 0,359; between mobbing and emotional burnout r: 0.471; between mobbing and depersonalization, r: 0,409 indicates a significant, positive and moderate relationship, whereas between mobbing and personal accomplishment, r: -0,138 shows a significant, negative relationship.
___
- Akbolat, M., & Oğuz, I. (2008). Sağlık çalışanlarının tükenmişlik düzeyleri: Bir kamu hastanesi örneği. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 11(2), 229-254.
- Albar, B. Ö., & Ofluoğlu, G. (2017). Çalışma Hayatında Mobbing ve Tükenmişlik İlişkisi. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 6(16), 538-550.
- Aslan, Ş., & Özata, M. (2008). Duygusal zekâ ve tükenmişlik arasındaki ilişkilerin araştırılması: sağlık çalışanları örneği. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi(30), 77-97.
- Begg, C. B., & Mazumdar, M. (1994). Operating characteristics of a rank correlation test for publication bias. Biometrics, 1088-1101.
- Cholongitas, E., & Pipili, C. (2010). Impact of Burnout Syndrome on Gastroesophageal Reflux Disease and Irritable Bowel Syndrome in Health Care Workers. Journal of Clinical Psychiatry, 71(2), 209-210. doi:10.4088/JCP.09l05415whi
- Çalgan, Z., Yeğenoğlu, S., & Aslan, D. (2009). Eczacılarda Mesleki Bir Sağlık Sorunu: Tükenmişlik. Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, 29(1), 61-74.
- Dikmetaş, E., Top, M., & Ergin, G. (2011). Asistan hekimlerin tükenmişlik ve mobbing düzeylerinin incelenmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, 22(3), 137-149.
- Dinçer, S. (2014). Eğitim bilimlerinde uygulamalı meta-analiz. Pegem Atıf İndeksi, 2014(1), 1-133.
- Dursun, S. (2012). İşyeri şiddetinin çalışanların tükenmişlik düzeyi üzerine etkisi: Sağlık sektöründe bir uygulama. Çalışma İlişkileri Dergisi, 3(1), 105-115.
- Ellis, P. D. (2010). The essential guide to effect sizes: Statistical power, meta-analysis, and the interpretation of research results. New York: Cambridge University Press.
- Gedik, A., & Üstüner, M. (2017). Eğitim örgütlerinde örgütsel bağlılık ve iş doyumu ilişkisi: Bir meta analiz çalışması. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(2), 41-57.
- Glass, G. V. (1976). Primary, secondary, and meta-analysis of research. Educational researcher, 5(10), 3-8.
- Goralewska-Slonska, A. (2019). Experiencing mobbing at workplace facing psychological gender and occupational burnout.
Management-Poland, 23(1), 156-173. doi:10.2478/manment-2019-0009
- Gül, H., İnce, M., & Özcan, N. (2011). The relationship between workplace mobbing and burnout among academics at a Turkish university. Research Journal of International Studies, 18(1), 118-134.
- Günüşen, N., & Üstün, B. (2010). Türkiye'de ikinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan hemşire ve hekimlerde tükenmişlik: Literatür incelemesi.
- Karakuş, M., & Çankaya, İ. H. (2012). Öğretmenlerin maruz kaldıkları psikolojik şiddete ilişkin bir modelin sınanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42(42).
Karsavuran, S., & Kaya, S. (2017). The relationship between burnout and mobbing among hospital managers. Nursing Ethics, 24(3), 337-348. doi:10.1177/0969733015602054
- Kaya, M., Üner, S., Karanfil, E., Uluyol, R., Yüksel, F., & Yüksel, M. (2007). Birinci basamak sağlık çalışanlarının tükenmişlik durumları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(5), 357-363.
- Klersy, C., Callegari, A., Martinelli, V., Vizzardi, V., Navino, C., Malberti, F., . . . Politi, P. (2007). Burnout in health care providers of dialysis service in Northern Italy-a multicentre study. Nephrology Dialysis Transplantation, 22(8), 2283-2290. doi:10.1093/ndt/gfm111
- Kowal, J., & Gurba, A. (2016). Mobbing and Burnout in Emerging Knowledge Economies: An Exploratory Study in Poland. Proceedings of the 49th Annual Hawaii International Conference on System Sciences (Hicss 2016), 4123-4132. doi:10.1109/Hicss.2016.511
- Lau, J., Ioannidis, J. P., Terrin, N., Schmid, C. H., & Olkin, I. (2006). The case of the misleading funnel plot. Bmj, 333(7568), 597-600.
- Lopez-Castillo, J., Gurpegui, M., Ayuso-Mateos, J. L., Luna, J. D., & Catalan, J. (1999). Emotional distress and occupational burnout in health cave professionals serving HIV-infected patients: A comparison with oncology and internal medicine services. Psychotherapy and Psychosomatics, 68(6), 348-356. doi:Doi 10.1159/000012354
- Mete, M., Ünal, Ö. F., Akyüz, B., & Kılıç, R. (2015). Psikolojik şiddetin işe bağlı tükenmişliğe etkisi: batman ilinde öğretmenler üzerine bir araştırma. Visionary E-Journal/Vizyoner Dergisi, 6(12).
- Okçu, V., & Çetin, H. (2017). Investigating the relationship among the level of mobbing experience, job satisfaction and burnout levels of primary and secondary school teachers. Universal Journal of Educational Research, 5(1), 148-161.
- Öztürk, A. (2019). Akademisyenlerin algıladıkları mobbing ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 314-325.
- Palamutçuoğlu, B. T., Çavuşoğlu, S., & Terzi Palamutçuoğlu, A. (2016). Örgütsel adalet ile iş tatmini arasındaki ilişkiye meta analitik (meta analitical) bir yaklaşım. Journal of Alanya Faculty of Business/Alanya Isletme Fakültesi Dergisi, 8(2).
- Polat, O., & Pakiş, I. (2012). Mobbing: İşyerinde psikolojik taciz. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(4), 211-217.
- Somunoğlu, S., Gedik, A., Kurt, D. E., Eygi, G., Gebedek, Ş., Ilhan, Y., & Sağ, Z. (2013). Mobbing in health sector: sample of university hospital. Journal of Health Management, 15(2), 169-175.
- Tanhan, F., & Cam, Z. (2011). The relation between mobbing behaviors teachers in elementary schools are exposed to and their burnout levels. 3rd World Conference on Educational Sciences - 2011, 15, 2704-2709. doi:10.1016/j.sbspro.2011.04.174
- Tanrıverdi, H., Koçaslan, G., & Taştan, N. O. (2018). Psikolojik şiddet algısı, tükenmişlik sendromu ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişki: Banka çalışanları üzerinde bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 113-131.
- Voci, A., Veneziani, C. A., & Metta, M. (2016). Affective organizational commitment and dispositional mindfulness as correlates of burnout in health care professionals. Journal of Workplace Behavioral Health, 31(2), 63-70. doi:10.1080/15555240.2015.1047500
- Yesilbas, M., & Wan, T. T. H. (2017). The impact of mobbing and job-related stress on burnout and health-related quality of life: the case of turkish territorial state representatives. International Journal of Public Administration, 40(12), 1024-1035. doi:10.1080/01900692.2016.1204553
- Yiğit, B. (2018). Mobbing kavrami: kavramsal bir çerçeve. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(1), 32-42.
- Yiğitbaş, Ç., & Deveci, S. E. (2011). Sağlik çalişanlarina yönelİk mobbİng. TTB Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 11(42), 23-28.
- Yıldız, S. M., Yıldız, B. S., & Kepoğlu, A. (2018). Mobbing davranışlarının amatör futbolcuların tükenmişliğine etkisi. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 13(2), 231-246.
- Yılmaz, A., Ergun Özler, D., & Mercan, N. (2008). Mobbing ve örgüt iklimi ile ilişkisine yönelik ampirik bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(26), 334-357.
- Yılmaz, E., & Söyük, S. (2017). Mobbing davranışı ve iki kamu hastanesi çalışanlarına yönelik anket çalışması. Boğaziçi Tıp Dergisi, 4(2), 55-61.