2017 ANAYASA DEĞIŞIKLIĞI'NDE YENI HÜKÜMET SISTEMI

Hükümet Sistemi tartışmaları, Türkiye’nin siyasi tarihine bakıldığında özellikle Yeni Osmanlılar (Genç Osmanlılar veya I. Jöntürk)’dan itibaren dile getirilmeye başlamıştır. Bu tartışmaların etkileleri neticesinde Kanun-i Esasi  ilan edilmiş ve  I. Meşrutiyet dönemi başlamıştır. Tabiki bu rejim Meşrutiyet rejimi içinde parlamenter bir sistemdir. Daha sonraki yıllarda özellikle yeni anayasa yapım süreçlerinde ve sistemin tıkanma dönemlerinde en önemli tartışma konusu türkiye için nasıl bir hükümet modeli kurulması üzerinde yoğunlaşmıştır. 1876 Kanuni Esasinin ilanından itibaren kabul ettiği sistem 1921 anayasası hariç özellikle 1961 anayasası ile birlikte Parlamenter sistemdir. 1982 Anayasası’nın uygulamaya başlamasıyla birlikte hem Cumhurbaşkanı’nın icrai kuvvetinin olmaması ve hem de Cumhurbaşkanı’nın  sık sık kendi kurduğu partinin hükümette olduğu dönemde bile zaman zaman çatışmalar yaşanması özellikle 1990’lı yıllardan itibaren hükümet sistemi tartışmalarını sürekli gündeme getirmiştir. Bu çalışmanın temel amacı hükümet sistemlerini inceleyerek 2017 yılında yapılan anayasal değişikliklerin hükümet sistemine yönelik ne gibi değişiklikler ve yenilikler getirdiğini incelemektir. Özellikle değişlik öncesi var olan parlamenter sistem ile ABD tipi başkanlık sistemi yeni cumhurbaşkanlığı sistemi ile karşılaştırılarak yeni hükümet sisteminin benzerlik veya farklılıkları gösterilmeye çalışılacaktır. Bu çerçevede yeni hükümet sisteminin ayırt edici özellikleri vurgulanmaya çalışılacaktır

___

  • KAYNAKÇA Arslan, Rıza, Siyasi Sistem Önerisi-Türkiye Tipi Başkanlık Sistemi, Vipaş Yayın No:56, Bursa, 2001. Arslan, Rıza, Demokratik Yönetim Sistemleri, Dora Yayınları, Bursa, 2013. Erdem, Kasım, Yarı-Başkanlık Sistemi: Teori, Pratik ve Tartışmalar, Karşılaştırmalı Hükümet Sistemleri Yarı-Başkanlık Sitemi, 2.Baskı, TBMM Basımevi, Ankara, 2017. (ss.1-19) Erdoğan, Mustafa, (2000), “Türkiye’nin Sistem Arayışı”, Siyasal Rejim Tartışmaları, Tesev Yayınları, İstanbul. Erdoğan, Mustafa; Anayasa Hukuku, 6.Baskı, 2011, s.68. Gözler Kemal, Kısa Anayasa Hukuku, Onbeşinci baskı, Ekin Yayınları, Bursa, 2017. Gözler, Kemal; Anayasa Hukukunun Genel Teorisi, Cilt I, 1.Baskı, Bursa, 2011,s.538. http://www.fortuneturkey.com/erdogan-alisilmis-cumhurbaskani-olmam-4064 https://www.haberler.com/basbakan-erdogan-tarafsiz-bir-cumhurbaskani-6238361-haberi/ http://www.turkiyehukuk.org/baskanlik-sistemi-ile-parlamenter-sistemin-karsilastirilmasi-infografik Işık, Gülcan, Medyada “Yeniden Üretilen” Cumhuriyet Mitingleri, İletişim ve Kuram Araştırma Dergisi, S.31, Güz 2010 (s.29-58). İncioğlu, Nihal, “Siyasal Rejimler:Başkanlık, Yarı-Başkanlık ve Seçilmiş Başbakanlık Seçenekleri Türkiye’ye Ne Sunabilir”, Siyasal Rejim Tartışmaları, Tesev Yayınları, İstanbul, 2000. İnsel, Ahmet (1999), “Cumhuriyet Dönemi Otoritarizmi” [(ed.) Zeynep Rona (1999), Bilânço 1923–1938 I, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları] içinde: 35–47. http://www.birikimdergisi.com/birikim-yazi/4745/otoritarizmin-surekliligi#.Vye9HtSLQdU Karatepe, Şükrü, Hükümet Sistemleri ve Türkiye, Yeni Türkiye, S.51, Mart Nisan 2013, (s.223-225). Kili, Suna, Osmanlı ve Türk Anayasaları, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, Yayın No:210, İstanbul, 1980. Küçük, Adnan, Yeni Anayasa Değişikliği ile Getirilmek İstenen Türkiye’ye Özgü Başkanlık Sistemi: Korkular, Algılar, Beklentiler, Liberal Düşünce Dergisi, Yıl:22, Sayı:85, Kış 2017.(ss.157-189) Tanör, Bülent, Osmanlı – Türk Anayasal Gelişmeleri (1789-1980), Gözden geçirilmiş 3. Baskı, Afa Yayınları, İstanbul, 1996. Teziç, Erdoğan; Anayasa Hukuku, 14.Baskı, İstanbul, 2012, s.417. Tunaya, Tarık Zafer, Anayasa Hukuku,3.baskı, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1975. Tunçkaşık, Halit, Başkanlık Sistemi, Teori, Pratik ve Tartışmalar, , Karşılaştırmalı Hükümet Sistemleri: ABD, Arjantin, Azerbeycan, Birezilya ve Nijerya Örnekleri, Editör, Semra Gökçimen, 2. Baskı, TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı Yayınları,2017. (s.1-18) Tunçkaşık, Halit, Parlamenter Sistem, Teori, Pratik ve Tartışmalar, Karşılaştırmalı Hükümet Sistemleri: Parlamenter Sistem (Almanya, Güney Afrika, Hindistan, İngiltere, İtalya ve Japonya Örnekleri), Editör, Semra Gökçimen, 2. Baskı, TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı Yayınları,2017.(s.1-30)