İLKÖĞRETİM İKİNCİ KADEMEDEKİ BOŞANMIŞ VE TAM AİLEYE SAHİP ÖĞRENCİLERİN OKUL BAŞARILARI VE OKULDA KARŞILAŞTIKLARI PROBLEMLERİN İNCELENMESİ

Bu araştırmanın amacı, ilköğretim ikinci kademedeki boşanmış ve tam aileye sahip öğrencilerin, okul başarıları ve problemlerinin incelenmesidir. Araştırmanın örneklemini, Kayseri şehir merkezindeki 16 farklı ilköğretim okuluna devam eden, 217’si tam aileye, 214’ü boşanmış aileye sahip, 6., 7. ve 8. sınıflara devam eden toplam 431 öğrenci (221’i kız, 210’u erkek) oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama araçları olarak, öğrencilerin ağırlıklı not ortalamaları ve demografik özelliklerini öğrenmek için “Kişisel Bilgi Formu”, problem durumlarını tespit etmek için “Problem Tarama Envanteri” kullanılmıştır. Verilerin analizinde, bağımsız gruplar için t testi, tek yönlü varyans analizi, ki-kare testi kullanılmış, anlamlılık değeri için p<.05 kabul edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, öğrencilerin okul başarılarının, aile yapısına (tam-boşanmış aile), sınıf düzeyine, boşanmadan sonra birlikte kaldığı ebeveynin yeni bir evlilik yapma durumuna, yanında kalmadığı ebeveyni ile görüşme sıklığı değişkenlerine göre anlamlı şekilde farklılaştığı ancak, öğrencilerin okul başarılarının, boşanmadan sonra anne ya da babasından kiminle kaldığı, cinsiyetleri ve boşanmadan sonra geçen süre değişkenine göre farklılaşmadığı görülmüştür. Ayrıca, boşanmış aileye sahip öğrencilerin, tam aileye sahip öğrencilere göre özellikle içedönük-kişilikle ilgili daha fazla problem yaşadıkları sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Boşanma, İlköğretim, Okul Başarısı, Öğrenci Problemleri

Investigation of School Success and Problems of Primary Education Second Stage Students with Divorced and Intact Families

The purpose of this study was to investigate the school success and problems of primary education second stage students with divorced and intact families. Our sample was consisted of 431 (220 female and 211 male) students attending 6th, 7th, 8th, grade among 16 primary schools in Kayseri city center. In this sample, 214 students had divorced families and 217 students had intact families. In order to collect data for the research; “Personal Information Form” was used to determine grade point average and sosyodemographic traits of the students; “Problem Check List” was used to determine the problem situations of the students. To analysis data, t test for independent samples, one way Anova, Chi-Square are used. The significance level was accepted as p<.05 in this study. The results indicate that there were significant differences in school success with respect to family structure (divorced-intact family), grade level, custodial parent’s remarriage, frequency of contact with noncustodial parent. However, there were no significant effect of gender of the student, which parent the student stays after the divorce and duration elapsed after the divorce on the student’s school success. The results also indicate that the students from divorced families implied higher number of problem situations than the students from intact families especially for internalization problems

Keywords:

Divorce, Primary Education, School Success, Student’s Problems,

PDF

___

Amato, P.R. (2000). “The Consequences of Divorce for Adults and Children”, Journal of Divorce and Remarriage, 52, 1269-1287.
Amato P.R. (2001). Children of Dicorce in the 1990s: An Update of the Amato and Keith(1991) Meta-Analysis, Journal of Family Psychology, 15,355-370.
Amato, P. R. ve B., Keith (1991). Parental Divorce and Well-Being of Children: A MetaAnalysis, Psychological Bulletin, 110, 26-46.
Altunkaya, E. (2010). Anne Babası Boşanmış İlköğretim Öğrencilerinin Okul-Aile ve Sosyal Ortamda Yaşadıkları Problemlere İlişkin Görüşler, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitü- sü İlköğretim Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bolu.
Aral, N., F., Gürsoy ve H. Dizman (2006). Parçalanmış ve Tam Aileye Sahip Olan Çocukların Depres- yon Düzeylerinin İncelenmesi, Küreselleşen Dünyada Sosyal Hizmetlerin Konumu Hedefleri ve Geleceği Sempozyumu El Kitabı, Antalya.
Aral, N. ve F., Başar (1998). Boşanmış Aileye Sahip Olan ve Olmayan Çocukların Kaygı Düzeylerinin İncelenmesi, Selçuk Üniversitesi VII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 1998.
Arifoğlu, B.Ç.(2006). Çocuklar İçin Boşanmaya Uyum Programı’nın Çocukların Boşanmaya Uyum, Kaygı ve Depresyon Düzeylerine Etkisi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Psikiyat- ri Hemşireliği Programı, Doktora Tezi. Ankara.
Arslan, S. (2008). Ailenin İlköğretim II. Kademedeki Öğrencilerin Okul Başarısı Üzerindeki Etkisi, Bey- kent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Yönetimi ve Denetimi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
Akyüz, E. (1978). “Boşanmanın Çocuklar Üzerine Etkileri”, Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Der- gisi, 10(1-2), 1-6.
Aslıhan, M.,N.(1998). Parçalanmış veya Tam Aileye Sahip Çocukların Öz-Kavramı Depresyon Düzey- leri ve Akademik Başarılarının Yaş ve Cinsiyet Yönünden Karşılaştırılması, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adana.
Baymur, F. (1961). “Lise ve Dengi Okullara Devam Eden Öğrencilerin Problemleri, Ankara:MEB, Talim ve Terbiye Dairesi.
Bertram, A..N (2005). The Relationship of Parent Involvement ande Post-Divorce Adjustment to the Academic Achievement ande Achievement Motivation of School-Aged Children, Oklohama State University, A Dissertation Presented in Partial Fulfillment of the Requirements fort he Degree of Doctor of Philisophy.
Bahar, H. (2009).Sosyoloji. Ankara:Karınca Yayınları. http://books.google.com.tr/ (Erişim Tari- hi:14.07.2010).
Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü (2010), Aile Yapısı Araştırması (2006), Ankara:Yayın No:146, 54-56.
Biçer, E. (2009). Parçalanmış ve Tam Aileye Sahip Ergenlerin Atılganlık ve Sosyal Yetkinlik Düzeylerinin Bazı Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens- titüsü, Yüksek Lisans Tezi. Adana.
Bilir, Ş. ve D., Dabanlı (1981). “Ailede Boşanma Vakaları Sonucu Çocukların Geliştirdikleri Tepkiler ve Etkisinin Araştırılması, Başbakanlık Araştırma Kurumu Yayınları”, Aile Yazıları 3, Bilim Serisi Genel Yayın No:5/3.
Budak, G. (1990). “Endüstrileşme Süreci İçinde Ailenin Yeri ve Önemi”, I. Aile Şurası, Aile Araştır- ma Kurumu Yayını, Ankara.
Coward, W.T. (2001). Familiy Structure and Its Effecets on Academic Achievement, Tennesse State University, A Dissertation Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Doctor of Education.
Czarnecki, C.A. (1995). Relationship of Age, Time Since Parental Separation and Remarriage with Aca- demic Adjustment in Children, Hostra University, A Dissertation Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Doctor of Philosophy.
Çiftçi, A. (2009).“Türkiye’nin Nüfus Bilgileri Işığında Kazım Karabekir’in Aile ve Nüfus Politikaları- na İlişkin Görüşleri ve Bugünkü Durum”, Aile ve Toplum Dergisi, 5(19), 25-41.
Dingiltepe, T. (2009). Parçalanmış ve Tam Aileye Sahip Ergenlerin Yaşam Doyumu Düzeyleri ile Yaşam Kalite Düzeylerinin Karşılaştırılması, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. Adana.
Dönmezer, İ. (1999). Ailede İletişim ve Etkileşim (2. Baskı). İstanbul:Sistem Yayıncılık.
Dong, Q.,Y. Wang ve T.H. Ollendick (2002). “Consequences of Divorce on Adjustment of Children in China”, Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 31(1), 101-110.
Downey, D.B. (1995). “ Understanding Academic Achievement Among Children in Stephouseholds, The Role of Parental Resources, Sex of Stepparent and Sex of Child”, Social Forces, 73(3), 875- 894.
Ermiş, B.B. (2008). Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, V. Aile Şurası “Aile Destek Hizmetleri” Bildirileri, Bir Sosyal Destek Kaynağı Olarak Aile, Ankara:Yayın No:137, 11-19.
Esen, H. (2010). Akyurt İlköğretim Okulunda Okuyan Parçalanmış ve Tam Ailelerden Gelen Öğrenci- lerin Aile İçi Durumları ve Okul Başarı Durumlarına İlişkin Görüşleri, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Ev Ekonomisi ve Beslenme Eğitimi Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
Featherstone, D.R.ve B.P., Cundick (1992). “Differences in School Behaviour and Achievement Bet- ween Children From Intact, Reconstituted and Single Parent Families”, Adolescence, 27, 102- 114.
Fiyakalı, N.C. (2008). Anne- Babası Boşanmış ve Boşanmamış Lise Öğrencilerinin Sürekli Öfke Düzey- leri ve Öfke İfade Tarzlarının Bazı Değişkenler Açısından Karşılaştırılması, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. Denizli.
Francis, L.J. Ve T.E., Evans (1997). “The Relationship Between Marital Disruption and Adolescent Values:A Study Among 13-15 Years Old”, Journal of Divorce and Remarriage, 26(3/4), 195-85.
Garasky, S. (1995). “ The Effecets of Familiy Structure on Educational Attainment: Do The Effecets Vary by Age of the Child?”, American Journal of Economics and Sociology, 54(1), 89-101.
Ham, B.D. (2004). “The Effecets of Divorce and Remarriage on the Academic Achievement of High School Seniors”, Journal of Divorce and Remarriage, 42(1/2), 159-178.
Jeynes, W.H. (1999). “ Effecets of Remarriage Following Divorce on the Academic Achievement of Children”, Journal of Youth and Adolescence, 28(3), 385-393.
Jeynes, W.,H. (2000). “A Longitudinal Analysis on the Effecets of Remarriage Following Divorce on the Academic Achievement of Adolescents”, Journal of Divorce and Remarriage, 33(1/2), 131- 148.
Jeynes, W.,H. (2002). “ Does Parental Involvement Eliminate the Effecets of Parental Divorce on the Academic Achievement of Adolescents”, Journal of Divorce and Remarriage, 37(1/2), 101-115.
Juersivich, M. M.(1991). An Investigation of Divorce and Academic Achievement with a Selected Group of Sixth-Grade Students, The University of Akron, A Dissertation Presented in Partial Fulfill- ment of the Requrements for the Degree Doctor of Philosophy.
Karakuş, S. (2003). Anne-Babası Boşanmış ve Boşanmamış Çocukyarın Depresyon Düzeylerinin İn- celenmesi ve Okul Başarısına Yansıması, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir.
Karasar, N. (2005): Bilimsel Araştırma Yöntemi (14. Baskı). Ankara:Nobel Yayın Dağıtım.
Karataş, K. (2001). “Toplumsal Değişme ve Aile”, Toplum ve Sosyal Hizmet, 2, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksek Okulu Yayını, Ankara.
Kaya, A., Z., B., Macit, A. ,Atlı ve K., Özalper . “Anne Babası Boşanmış ve Boşanmamış Çocuk ve EWrgenlerin Benlik Saygısı, Sürekli Kaygı ve Yalnızlık Düzeylerinin İncelenmesi”, XVIII. Ulu- sal Eğitim Bilimleri Bilimleri Kurultayı Bildirisi, İzmir, 2009.
Lansford, J.E. (2009). “Parental Divorce and Children’s Adjustment”, Association for Psychological Sciences, 4(2), 140-152.
Lee, S.M, J., Kushner, S.H., Cho (2007). “Effecets of Parent’s Gender and Parental Involvement on the Academic Achievement of Adolescents in Single Parent Families”, Sex Roles, 56, 149-157.
Martin, C.L. (1991). The Effect of Divorce and Single Parenting on Academic Achievement in the Public Schools, Kean College, A Dissertation Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Master of Arts, New Jersey.
McLanahan, S.S. ve N.M., Astone (1991). “Family Structure, Parental Practices and High School Completion”, American Sociological Review, 56, 309-320.
Mena, E. (2007). The Effects of Divorce on Latino Children’s School Parformance, California State Universty, A Dissertation Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Master of Social Work.
Özden, S. (2010). Boşanma Sebepleri Bakımından Aile İçi Şiddet, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bi- limler Enstitüsü, Hukuk Anabilim Dalı Özel Hukuk Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
Özgüven, İ., E. (1998). Psikolojik Testler (2. Baskı), Ankara:PDREM Yayınları
Özgüven, İ., E ve Diğerleri (1978). Üniversite Okuyan Tübitak Bursiyerlerinin Başarılarını Etkileyen Faktörler, Tübitak Bilim Adamı Yetiştirme Grubu, E-32.
Öztürk, S. (2006). Anne-babası Boşanmış 9-13 Yaşlarındaki Çocuklar ile Aynı Yaş Grubundaki Anne- Babası Boşanmamış Çocukların Benlik Saygısı ve Kaygı Düzeyleri İlişkisi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Rehberlik ve Danışmanlık Programı, Yüksek Lisans Tezi. İzmir.
Pancar, A.(2009). Parçalanmış ve Tam Aileye Sahip Ergenlerin Yalnızlık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Ana- bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. Adana.
Pişken- Arabacı, G.(2008). Boşanmanın Çocuklar Bakımından Sonuçları, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. Konya.
Potter, D. (2010). “Psychosocial Well-Being and the Relationship Between Divorce and Children’s Academic Achievement”, Journal of Marriage and Family, 72, 933-946.
Reifman, A., L.C., Villa, J.A.,Amons (2001). “Children of Divorce in the 1990s:A Meta-Analysis, Journal of Divorce and Remarriage, 36(1), 27-36.
Rodgers, K.B.ve H.A., Rose (2001). “Personal, Family and School Factors Related to Adolescent Academic Performance:A Comparision by Family Structure”, Marriage and Family Review, 33(4), 47-61.
Roizblatt, A., S., Rivera ve T., Fuchs (1997). “Children of Divorce:Academic Outcome”, Journal of Divorce and Remarriage, 26(3), 51-56.
Schuster, B.R. (2005). From Infancy to Adolescence:A Longitudinal Analysis of the Impact of Divorce and Remarriage Transitions on Children’s Academic Achievement, California State University, A Dissertation Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Master of Arts in Psychology.
Serin, N.B. ve S., Öztürk(2007). “Anne-babası Boşanmış 9-13 Yaşlarındaki Çocuklar ile Aynı Yaş Grubundaki Anne-Babası Boşanmamış Çocukların Benlik Saygısı ve Kaygı Düzeyleri”, Ahi Ev- ran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 117-128
Shriner, M., R.L., Mullis, B.M., Shriner (2010). “Variations in Family Structure and School-Age Children’s Academic Achievemet: A Social and Resource Capital Perspective”, Marriage and Family Review, 46, 445-467.
Storksen, I., E. Roysamb, T., Moum (2005). “ Adolescents with a Childhood Experience of Parental Divorce: A Longitudinal Stady of Mental Health and Adjustment”, Journal of Adolescence, 28, 725-739.
Sun, Y. ve Y., Li (2009). “Parental Divorce, Sibship Size, Family Resources and Children’s Academic Performance”, Social Science Research, 38, 622-634.
Şentürk, Ü. (2006). Parçalanmış Aile Çocuk İlişkisinin Sebep Olduğu Sosyal Problemler (Malatya Uy- gulaması), İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı, Doktora Tezi. Malatya.
Şirvanlı-Özen, D. (2005). “Impacts of Divorce on the Behaviour and Adjustment Problems, Paren- ting Styles and Attachment Steyles of Children: Literature Review Including Turkish Studies”, Journal of Divorce and Remarriage, 42(3/4), 127-151.
Tillman, K.H. (2007). “Family Structure Pathways and Academic Disadvantage Among Adolescants in Stepfamilies”, Sociological Inquiry, 77(3), 383-424.
Türkarslan, N. (2007). “Boşanmanın Çocuklar Üzerine Olumsuz Etkileri ve Bunlarla Başetme Yol- ları”, Aile ve Toplum Dergisi, 3(11), 99-107.
Ulveseter, G., K. Breivik ve F., Thuen (2010). “Health-Related Adjustment of Adolescents in Various Post Divorce Family Structure with Main Focus on Father Custody with and without a Stepmot- her”, Journal of Divorce and Remarriage, 51, 379-395.
Xu, A., J., Zhang ve Y.R., Xia (2007). “Impacts of Parents’ Divorce on Chinese Children: A Model with Academic Performance as a Mediator”, Marriage and Family Review, 42(3), 91-119.
Wadsby, M., C. ve G., Svedin (1996). “Academic Achievement in Children of Divorce”, Journal of Psychology, 34(4), 325-336.
Winkle, L.V.(2010). Do Age and the Time of Parental Divorce and Gender Impact Academic Perfor- mance Among High School Sophomores?, Capella University, A Dissertation Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree Doctor of Philisophy.
Yörükoglu, A. (2003). Çocuk Ruh Sağlığı: Çocuğun Kişilik Gelişimi, Eğitimi ve Ruhsal Sorunları. İstanbul:Özgür Yayınları.
Türkiye İstatistik Kurumu (2006), İstatistik Göstergeler (1923-2005), Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu, http://www.bilkent. edu.tr/~zaim/Yillikgostergeler. pdf (Erişim Tarihi 04.05. 2011)
http://www.tüik.gov.tr/veriler/bosanmaistatistikleri/ “Bölgelere göre kaba boşanma hızları”(Erişim Tarihi:14.08.2010).
http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.dotab=table&init=1&plugin=1&language=en&pcode =tps00012 “Avrupa Ülkeleri Kaba Boşanma Hızları” (Erişim Tarihi: 05.04.2011).