HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI KARARININ SANIK HAKKINDA SONUÇ DOĞURMAMASI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararının verilebilmesi için bazı şartlar aranmaktadır. Ancak kapsam ve sınırlarını aşmama adına elinizdeki çalışmada, bu hususlardan ziyade sadece kurumun sonuçları üzerine odaklanılmıştır. HAGB kararının belki de en önemli sonucu, sanık hakkında kurulan mahkûmiyet hükmünün herhangi bir hukuki sonuç doğurmamasıdır. Esasen mahkûmiyet hükmü tam anlamıyla açıklanıp ilgililere bildirilmediği için, kanunen öngörülen itiraz müessesesi dışında başka bir kanun yoluna başvurulamamakta ve dolayısıyla söz konusu hüküm kesinleşmemektedir. Kısacası hükmün açıklanmasının geri bırakıldığı hallerde, dava derdest olup kişi hala sanık sıfatına sahiptir. HAGB kararının hukuk yargısı ve idari yargıda doğuracağı etki bakımından da bir inceleme yapmak gerekmektedir. Denetim süresi boyunca fail lehine oluşturulan bir durumun, hukukun bütünlüğü çerçevesinde kanunen getirilen istisnalar dışında bir yaklaşımla adeta mahkûmiyet hükmüymüş gibi bağlayıcı kabul edilmesi mümkün değildir. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı veya ona esas teşkil eden karar, kesinleşmiş bir mahkûmiyet hükmü niteliğini haiz değildir. Dolayısıyla HAGB kararının verilmesi durumunda, ortada ceza hukuku anlamında kesinleşmiş bir mahkûmiyet hükmü bulunmadığından bu karar hukuk hakimini bağlamayacaktır. Diğer taraftan, Anayasa Mahkemesi’nin de ifade ettiği biçimde, “ceza davası dışında fakat ceza davasına konu olan eylemler nedeniyle devam eden idari uyuşmazlıklarda, açıklaması geri bırakılan mahkûmiyet kararına dayanılması masumiyet karinesi ile çelişebilir. Buna karşılık, idari uyuşmazlığın çözümüne esas teşkil etmesi bakımından salt kişinin yargılanmış olmasından ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına dair karardan söz edilmesi, masumiyet karinesinin ihlal edildiğinden söz edebilmek bakımından yeterli değildir. Bunun için kararın gerekçesinin bütün halinde dikkate alınması ve nihai kararın münhasıran hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilen fiillere dayanıp dayanmadığının incelenmesi gerekir.” Bu açıdan HAGB kararının idari uyuşmazlıklara -spesifik olarak aşağıda incelediğimiz memur yargılamasına da- doğrudan herhangi bir etkisi olmayacaktır.
Anahtar Kelimeler:
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, Mahkûmiyet hükmünün sanık hakkında sonuç doğurmaması, Masumiyet karinesi
AN EVALUATION ON THE FACT THAT THE DECISION ON DELAYING THE PRONOUNCEMENT OF THE JUDGMENT HAS NO CONSEQUENCES FOR THE ACCUSED
Some conditions are sought for the Decision on delaying the pronouncement of the judgment (DDPJ). However, in order not to exceed the scope and limits, the present study focused only on the results of the institution rather than these issues. Perhaps the most important result of the DDPJ is that the conviction for the accused does not have any legal consequences. In fact, since the sentence of conviction is not fully explained and notified to the relevant parties, no either legal remedy other than the legally stipulated objection procedure can be applied, and therefore the said provision is not finalized. In short, in cases where the pronouncement of the judgment is delayed, the case is pending and the person has the title of defendant. It is also necessary to make an examination in terms of the impact of the DDPJ on the civil and administrative jurisdictions. It is not possible for a situation created in favor of the perpetrator during the supervision period to be considered binding as if it were a sentence of conviction, with an approach other than the exceptions brought by the law within the framework of the integrity of the law. The decision on delaying the pronouncement of the judgment or the decision that forms the basis for it does not have the quality of a finalized conviction. Therefore, in the case of the DDPJ is made, this decision will not bind the civil judge, since there is no finalized conviction in terms of criminal law. On the other hand, as stated by the Constitutional Court, “in administrative disputes that continue due to actions outside the criminal case but which are the subject of the criminal case, reliance on a conviction decision that is deferred may contradict the presumption of innocence. On the other hand, it is not sufficient to mention that the presumption of innocence has been violated, just to mention the fact that the person has been tried and the decision on delaying the pronouncement of the judgment, as it constitutes the basis for the resolution of the administrative dispute. For this, the reasoning of the decision should be taken into account as a whole and it should be examined whether the final decision is based exclusively on the acts that have been decided to delay the pronouncement of the judgement.” From this point of view, the DDPJ will not have any direct impact on administrative disputes, -especially on the civil cervants’ trial, which we have examined below-.
Keywords:
The delaying the pronouncement of the judgment, Not having legal effect of the conviction for the accused, Presumption of innocence,
___
- Balo, Yusuf Solmaz, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2016.
- Baştürk, İhsan, Hükmün Açıklanmasının Ertelenmesi, 2. Baskı, Ankara: Bilge Yayınevi, 2021.
- Centel, Nur / Zafer, Hamide, Ceza Muhakemesi Hukuku, 18. Bası, İstanbul: Beta Yayıncılık, 2020.
- Çığlı, Halil, “Yargıtay Kararları Çerçevesinde Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasına Daha Önceden Kasıtlı Bir Suçtan Mahkûm Olmama Şartına İlişkin Bir Değerlendirme”, Terazi Hukuk Dergisi, Cilt:9, Sayı:100, Aralık 2014, 17-23.
- Çınarlı, Serkan / Arslan Hızal, Sevinç, “Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Memuriyete Giriş ve Memuriyetin Sona Ermesine Etkisi”, Terazi Hukuk Dergisi, Cilt:12, Sayı:134, Ekim 2017, 14-30.
- Çolak, Nusret İlker / Özdemir, Dursun, “Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması ve Memuriyete Etkisi”, TAAD, C.1, Y.2, S.5, 2011, 93-122.
- Donay, Süheyl, Güncelleştirilmiş Ceza Yargılaması Hukuku, İstanbul: Beta Basım Yayım, 2015.
- Doru, Seyit Rasim, “Devlet Memurluğuna Alınma Şartlarından Biri Olarak Mahkûmiyet”, İÜHFM, C.LXXIII, S.2, 2015, 49-70.
- Gökcen, Ahmet / Balcı, Murat / Alşahin, Mehmet Emin / Çakır, Kerim, Ceza Muhakemesi Hukuku, 3.Baskı, Ankara: Adalet Yayınevi, 2018.
- Gürühan, Caner, “Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasına İlişkin Güncel Sorunların Yargıtay Kararları Işığında Değerlendirilmesi”, TBBD, 2014(111), 133-162.
- İpek, Ali İhsan, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, Ankara: Adalet Yayınevi, 2010.
- Karaarslan, Mehmet, “Suç ve Cezaların Memuriyete Etkisi”, AÜHFD, C.58, S.1, 2009, 95-138.
- Karakehya, Hakan, Ceza Muhakemesi Hukuku I, Ankara: Savaş Yayınevi, 2015.
- Kaya, Emir, “İnsan Hakları Açısından Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması”, Ankara Barosu Dergisi, 2013/3, 408-436.
- Kumbasar, Enver, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2012.
- Özbek, Veli Özer / Doğan, Koray / Bacaksız, Pınar, Ceza Muhakemesi Hukuku, 13. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2020.
- Özbudak, Coşkun, “(Kanunla Da Olsa) HAGB Kararına Mahkûmiyetin Hukuki Sonuçları Bağlanabilir Mi?”, Ankara Barosu Dergisi, 2016/3, 521-532.
- Özen, Mustafa, Öğreti ve Uygulama Işığında Ceza Muhakemesi Hukuku, 3. Baskı, Ankara: Adalet Yayınevi, 2019.
- Özgenç, İzzet, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 16. Bası, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2020.
- Öztürk, Bahri / Tezcan, Durmuş / Erdem, Mustafa Ruhan / Sırma Gezer, Özge / Saygılar Kırıt, Yasemin F. / Alan Akcan, Esra / Özaydın, Özdem / Erden Tütüncü, Efser / Altınok Villemin, Derya / Tok, Mehmet Can, Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, 13. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2019.
- Parlar, Ali, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması ve Erteleme, Ankara: Bilge Yayınevi, 2010.
- Pınar, İbrahim /Çalışkan, Öner, Açıklamalı İçtihatlı Memurluğun & Kamu Görevinin Sona Ermesi, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2020.
- Sezer, Yasin / İpek, Ali İhsan, “Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Kamu Personel Hukukuna Etkileri”, TAAD, C.1, Y.1, S.3, 2010, 43-74.
- Soyaslan, Doğan, Ceza Hukuku Özel Hükümler, 11. Baskı, Ankara: Yetkin Yayınları, 2016.
- Sökmen, Uğur, “Kamu İdaresinde Mahkûmiyeti Olanların Devlet Memuru Olmaları ve Memuriyet Statüsünü Kaybetmeleri”, Maliye Dergisi, S.158, 2010, 618-639.
- Şahin, Cumhur / Göktürk, Neslihan, Ceza Muhakemesi Hukuku II, 10. Bası, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2020.
- Şanlı Atay, Yeliz, “Memurluğa Girişin Genel Bir Şartı Olarak Güvenlik Soruşturması”, İnsan Hakları Yıllığı, C.34, 2016, 43-75.
- Taner, Fahri Gökçen, “Hükmün Açıklanmasının Ertelenmesinin (Geri Bırakılmasının) Hukuki Niteliği ve Ertelemeyi Kabul Edip Etmediğinin Sanığa Duruşma Devresinin Sona Ermesinden Önce Sorulmasının Hukuka Aykırılığı Üzerine”, Ankara Barosu Dergisi, 2011/4, 285-298.
- Taneri, Gökhan, “Temel Cezanın Belirlenmesi”, Ankara Barosu Dergisi, 2016/3, 126-161.
- Turan, Hüseyin, Ceza Yargısında Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması ve Uygulaması, Ankara: Adalet Yayınevi, 2012.
- Ünver, Yener / Hakeri, Hakan, Ceza Muhakemesi Hukuku, 13. Baskı, Ankara: Adalet Yayınevi, 2017.
- Yenisey, Feridun / Nuhoğlu, Ayşe, Ceza Muhakemesi Hukuku, 8. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2020.
- Yurtcan, Erdener, Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) Şerhi, Cilt II (Madde 175-335), 7. Baskı, Ankara: Adalet Yayınevi, 2015.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2021
- Yayıncı: Kırıkkale Üniversitesi