RISTOTELES VE HEIDEGGER’DE ZAMANIN AMAÇSAL ARAÇSALLIĞI
Aristoteles ve Heidegger’in zaman görüşleri onların ontoloji temelli düşüncelerinde önemli bir yere sahip olmasına rağmen, “amaçsal araçsallık” anlayışıyla ilişkili olarak derinlemesine irdelenmez. Hâlbuki bu düşünürlerin görüşlerindeki amaçsal araçsallığın yakından incelenmesi, hem onların zaman felsefelerinin hem de genel olarak zamanın “yapıcı ve kurucu” özelliğinin daha anlaşılır olmasını sağlamaktadır. Aristoteles’in ve Heidegger’in ontolojik zaman soruşturmaları, zamanın amaçsal anlamda da araçsallığının olanaklı olabileceğine işaret etmektedir. Bu fikirden hareketle meydana getirilen bu makale, Aristoteles ve Heidegger’in zaman düşüncelerini amaçsal araçsallık ışığında incelemeyi amaçlamaktadır. Bu sebeple yazının ilk bölümünde, zaman ve araçsallık kavramlarının anlamı ve içeriği kısaca betimlenmektedir. Bu betimlemenin temel nedeni, bu kavramların yaygın kullanılan anlamlarının dışına çıkabilmeyi sağlamaktır. Yazının ikinci ve üçüncü bölümlerinde ise, sırasıyla Aristoteles ve Heidegger’in zaman felsefelerinde amaçsal araçsallık fikrinin nasıl görünür olduğu gösterilmeye çalışılmaktadır
THE TELEOLOGICAL INSTRUMENTALITY OF TIME IN ARISTOTLE AND HEIDEGGER
Although Aristotle’s and Heidegger’s notion of time takes an important place in their ontological thoughts, it is not scrutinized in relation to understanding of “teleological instrumentality” thoroughly. Whereas, a close reading of the teleological instrumentality in these thinkers opinions provides more understandable both in their philosophy of time and “constitutive and constructive” feature of time in general. Aristotle’s and Heidegger’s ontological time investigations indicate to be teleological instrumentality meaning of time in possible. From this point of view, this article aims to examine the time thoughts of Aristotle and Heidegger in the light of the teleological instrumentality. Therefore, the meaning and content of time and instrumentality concepts are described in the first part of this study. The basis reason of this description is that it can be provided to digress of commonly used meanings of these concepts. In the second and the third parts of this study, the idea of teleological instrumentality is demonstrated how to be appear in Aristotle’s and Heidegger’s philosophy of time respectively.
___
- Aristotle (1906), The Nicomachean Ethics, (F. H. Peters, trans.), London: Kegan Paul Trench Trübner and Co.
- Aristotle (1991), On Generation and Corruption,(H. Joachim, trans.), Oxford: Princeton University Press.
- Aristotle (1991), On The Heavens, (L. Stocks, trans.), Oxford: Princeton University Press. Aristoteles (1996). Metafizik, (Ahmet Arslan, Çev.) İstanbul: Sosyal Yayınları.
- Aristoteles (2002). Kategoriler, (Saffet Babür, Çev.) Ankara: İmge Kitabevi.
- Aristoteles (2012). Fizik, (Saffet Babür, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Birx, H. James (2004). Encyclopedia of Time, California: Sage Publications.
- Bunch, Bryan and Hellemans, Alexander (2004). The History of Science and Technology, Boston: Houghton Mifflin Company.
- Burnet, John (1950). Greek Philosophy, London: Macmillan and Co..
- Çelgin, Güler (2011). Eski Yunanca-Türkçe Sözlük, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- Hanks, Patrick and Sinclair, John (1994). English Language Dictionary, London: Harper Collins Publishers.
- Heidegger, Martin (1982). The Basic Problems of Phenomenology, (Albert Hofstadter, trans.). Indianapolis: Indiana University Press.
- Heidegger (1996), Being and Time, (Joan Stambaugh, Trans.) New York: State University Press. Heidegger (1992), The Concept of Time, (William McNeill, trans.), New Jersey: Wiley Blackwell.
- Heidegger (2009), Metafizik Nedir?, (Yusuf Örnek, Çev.) Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu. Heidegger (2014), Metafiziğe Giriş, (Mesut Keskin, Çev.) İstanbul: Avesta Yayınları.
- Heidegger (2019), Nedenin Neliği, (Saffet Babür, Çev.) Ankara: BilgeSu Yayınları.
- Horkheimer, Max (2016). Akıl Tutulması, (Orhan Koçak, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
- Kuçuradi, İoanna (2009). Çağın Olayları Arasında, Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
- Kuçuradi, İ. (2016). İnsan ve Değerleri, Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
- Laertios, Diogenes (2007). Ünlü Filozofların Yaşamları ve Öğretileri, (Candan Şentuna, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Ökten, Kaan H. (2019). Varlık ve Zaman: Bir Okuma Rehberi, İstanbul: Alfa Yayınları. Özcan, Muttalip (2016). Aristoteles, Ankara: BilgeSu Yayınları.
- Peters, Francis E. (2004). Antik Yunan Felsefesi Terimleri Sözlüğü, (Hakkı Hünler, Çev.) İstanbul: Paradigma Yayınları.
- Platon (2001). Timaios, (Erol Güney ve Lütfi Ay, Çev.) İstanbul: Sosyal Yayınlar.
- Saraçoğlu, Ece (2021). Felsefede Zamanın Araçsal Anlamının İrdelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Maltepe Üniversitesi, Türkiye.
- Scheler, Max (2012). İnsanın Kosmostaki Yeri, (Harun Tepe, Çev.) Ankara: BilgeSu Yayınları.
- Soysal, Ahmet (2018). Heidegger’de Zaman Üzerine, İstanbul: MonoKL Yayınları.
- Shaw, Ian (2004). The Oxford History of Ancient Egypt, Oxford: Oxford University Press.
- Warren, Helen (1998). Oxford English Dictionary, New York: Oxford University Press.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2014
- Yayıncı: Eray Yağanak