Türkiye’de Yerel Anlaşmazlıkların Çözümü İçin Bir Model Önerisi: İngiltere Yerel Yönetim ve Sosyal Bakım Ombudsmanlığı

Ombudsmanlık, tarihte ilk olarak İsveç’te 1713 yılında XII. İsveç Kralı Kral Karl tarafından kurulmuştur. Kral Karl ombudsmanı oluştururken Osmanlı Devleti’nde padişah adına şikayetleri inceleyip ivedilikle karara bağlayan; Divan-ı Hümayun, Divan-ı Mezalim, Kazasker, Kadı ve Muhtesip gibi kurumlardan etkilenmiştir. Bunun neticesinde kendi ülkesinde meydana gelen sorunları çözmek için de ombudsman kurumunu oluşturmuştur. Kurumun başarılı faaliyet göstermesi diğer ülkelerin dikkatini çekmiştir. Zaman içerisinde ombudsman birçok farklı ülkede faaliyet göstermeye başlamıştır. Ülkeler ombudsmanlığı hayata geçirirken bazı değişiklikler yapmış ve belirli alanlara yönelik özel ombudsman kurumları oluşturmuştur. Çocuk ombudsmanı, sağlık ombudsmanı, cezaevi ombudsmanı, polis ombudsmanı, basın ombudsmanı ve çalışmamızın temelini oluşturan yerel yönetim ombudsmanı farklı ombudsmanlık uygulamalarına örnektir. Yerel yönetimler ülkeler için oldukça elzem kuruluşlardır. Vatandaşlara en yakın, en hızlı ve en etkin hizmet sunan kuruluş olmaları yerel yönetimleri önemli kılmaktadır. Yerel yönetimlerin halka bu kadar yakın olması bazı dezavantajlarda oluşturabilmektedir. Hizmeti eksik, yanlış ya da kusurlu yapmasının olumsuz sonucu da vatandaşlara hızlı bir şekilde tesir etmektedir. Bu nedenle bazı ülkeler yerel yönetim kuruluşlarının yaptığı hatalardan vatandaşları korumak için yerel yönetim ombudsmanlığını oluşturmuştur. İngiltere’de bu kurumu oluşturan ülkeler arasında yer almaktadır. Çalışma kapsamında İngiltere’de bulunan yerel yönetim ve sosyal bakım ombudsmanlığı incelenmiştir. Kurumun yapısı ve kurum hakkındaki detaylı bilgiler çalışmada ele alınmıştır. Amaç, yerel yönetimlere dair oluşturulan ombudsmanlık kurumunun etkinliğini incelemek ve bu çerçevede Türkiye için bir model önerisi sunmaktır. Çalışma literatür taraması yoluyla elde edilen bilgiler ile hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Yerel Yönetimler, İngiltere, Ombudsmanlık, Yerel Yönetim ve Sosyal Bakım Ombudsmanlığı

A Model Proposal for Resolving Local Disputes in Turkey: England Local Government and Social Care ombudsman

The ombudsman was first established in Sweden in 1713 by King Karl, the XIIth King of Sweden. While creating the ombudsman, King Karl was influenced by institutions such as Divan-ı Hümayun, Divan-ı Mezalim, Kazasker, Kadi and Muhtesip, which examined complaints on behalf of the sultan in the Ottoman Empire and resolved them urgently. As a result, it established the ombudsman institution in order to solve the problems occurring in its own country. The successful operation of the institution attracted the attention of other countries. Over time, the ombudsman started to operate in many different countries. Countries have made some changes while implementing the ombudsman and created special ombudsman institutions for specific areas. Children's ombudsman, health ombudsman, prison ombudsman, police ombudsman, press ombudsman and local government ombudsman, which form the basis of our study, are examples of different ombudsman practices. Local governments are very essential organizations for countries. The fact that they are the closest, fastest and most effective service providers to citizens makes local governments important. The fact that local governments are so close to the public may create some disadvantages. The negative consequences of incomplete inaccurate or defective service delivery can quickly affect citizens. For this reason, some countries have established the local government ombudsman to protect citizens from the mistakes made by local government units and local organizations.The UK is among the countries that have established this institution. Within the scope of the study, the local government and social care ombudsman in the UK is examined. The structure of the institution and detailed information about the institution are discussed in the study. The aim is to examine the effectiveness of the ombudsman institution established for local governments and to propose a model for Turkey within this framework. The study was prepared with the information obtained through literature review.

Keywords:

England, Ombudsman Local Government, England, Ombudsman, Local Government and Social Care Ombudsman,

PDF

___

Arı, S. (2017). İsveç, İngiltere, Fransa ve Türkiye Ombudusmanlık Kurumları: Karşılaştırmalı Bir Analiz. International Journal of Disciplines Economics & Administrative Sciences Studies. Cilt:3 Sayı:3, ss.135-151.
Büyükavcı, M. (2008). Ombudsmanlık Kurumu. Ankara Barosu Dergisi. Yıl:66, Sayı:4 ss.10-13.
Coşkun, B. Ve Günaydın, H. (2015). Ombudsmanlığın Kökeni Meselesi Bağlamında Türk-İslam Devlet Geleneğinde Şikâyet Hakkının Kurumsal Tekamülü. Ombudsman Akademik Dergisi. Yıl:2, Sayı: 3 ss. 9-60.
Çeliksoy, E. Ve Bayan, B. (2020). Genel ve Özel Amaçlı Ombudsmanlık Örnekleri: İngiltere ve Türkiye. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi. Cilt:3, Sayı:1. Ss. 92-103.
Dursunoğlu İ., Boyalı, H., Gündoğdu, S. (2021). Türkiye’de Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsmanlık) İmajına Yönelik Bir Araştırma. Ombudsman Akademik, Yıl: 7 Sayı: 14 ss. 67-94 Issn: 2148-256x
Duran, H. (2021). Türkiye’de İdari Denetim ve Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsmanlık). SETA Yayınları. Sayı:344.
Efe, H. Ve Demirci, M. (2012). Ombudsmanlık Kavramı ve Türkiye’de Kamu Denetçiliği Kurumundan Beklentiler. Sayıştay Dergisi, Sayı:90.
Fendoğlu, H. T. (2011). Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık), Ankara: Yetkin Yayınları.
Kaplan, Ç., Macit, M., Özcan, E. (2014). Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık) Kurumu’nun Kamuoyu Algısı Üzerine Bir Çalışma. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Cilt:5, Sayı:2 ss. 75-104.
Kaya, E. (2018). Ombudsmanlık Kavramı ve Dünyada Ombudsmanlık Uygulamaları. International Journal of Disciplines Economics & Administrative Sciences Sturies. Cilt:4. Sayı:8. Ss.153-173.
Kavili Arap, S. (2015). 40. Yılında İngiltere’de Yerel Yönetim Ombudsmanı. Ege Akademik Bakış. Cilt:15, Sayı:1, ss.65-80.
Kurat, A. N. (1943b), İsveç Kralı XII. Karl’ın Türkiye’de Kalışı ve Bu Sıralarda Osmanlı İmparatorluğu, Rıza Koşkun Matbaası, İstanbul, s. 679.Ataman, T. (1997). Ombudsman ve Temiz Toplum. Yeni Türkiye Dergisi, Mart-Nisan 1997, Sayı:14, 779-790.
Okur, Y. (2011). Ombudsmanlık Kurumu: Tarihi Gelişim ve Türkiye’de Başlangıçta Birkaç Öneri. Denetişim. Sayı: 6, ss. 71-83.
Önen, S. M., Küçük, Ü. (2021). Yerel Yönetim Ombudsmanlığı Sistemi Türkiye’ye Uygulanabilirliği. ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi (Assam-UHAD). Cilt:8, Sayı:19
Sevinç, İ., Akyıldız, B. (2020). Kamu Denetçiliği Kurumu Faaliyetlerinin Yıllık Raporlar Üzerinden Değerlendirilmesi. Ombudsman Akademik. Yıl: 7, Sayı: 12, ss. 57-91.
Sobacı, M., Köseoğlu, Ö. (2014). Türkiye’de Etkin Bir Ombudsman için Medya Desteği: Ampirik Bir Analiz. Süleyman Demirel Üniversitesi İBBF Dergisi. Cilt: 19, Sayı:4, ss. 25-45.
Review of Local Government Complaints 2022-23, July,2023, https://www.lgo.org.uk/assets/attach/6437/LG-Review-2022-23-F.pdf erişim tarihi: 10.08.2023
Yerel yönetim ve sosyal yardım bakanı, https://commonslibrary.parliament.uk/local-government-and-social-care-ombudsman/#heading-1 erişim tarihi:02.08.2023
Yerel Yönetim ve Sosyal Bakım Ombudsmanı Şikâyet Süreci: https://www.lgo.org.uk/how-to-complain erişim tarihi:29.08.2023
Yerel Yönetim ve Sosyal Bakım Ombudsmanı Şikâyet Edilebilecek Konular: https://www.lgo.org.uk/make-a-complaint/what-we-can-and-cannot-look-at erişim tarihi:29.08.2023
Yerel Yönetim ve Sosyal Bakım Ombudsmanı Kurum Yapısı: https://www.lgo.org.uk/information-centre/about-us/who-we-are erişim tarihi:29.08.2023
Yerel Yönetim Ombudsmanı Yasal Çerçeve: https://www.lgo.org.uk/information-centre/about-us/our-legal-framework erişim tarihi:29.08.2023
Tablo 1. https://www.lgo.org.uk/make-a-complaint/fact-sheets/housing/which-ombudsman-for-complaints-about-social-housing erişim tarihi:07.08.2023