Kamusal Kıyı Alanlarını Katılımcı Tasarımla Geliştirebilmek Mümkün mü? Bursa Mudanya’da Yıldıztepe Sosyal Yaşam Merkezi Projesi

Son yıllarda pek çok kamusal kıyı alanının hem yasalarımızdakine tezat olarak özel mülkiyetin kullanımına devredildiği, hem de doğal kimliklerini ve kamusal değerlerini kaybettikleri gözlenmektedir. Bu örnekler kentlilerin yaşadıkları çevrelerle ilgili memnuniyetsizliklerini arttırırken, Türkiye’de katılımcı tasarım yaklaşımları konusundaki çalışmaları da hızlandırmaktadır. Bu noktada yaşam/mekan kalitesi yüksek ve özgün kimliği ile öne çıkan kamusal mekanlar oluşturmak için üniversitelerin katılımcı tasarım konusunda merkezi ve yerel yönetimlere rehberlik etmesi gerektiği düşünülmektedir. Bu çalışmanın amacı; yıllardır rant odaklı projelere konu olmuş, ne yapılacağı, nasıl kullanılacağı konusunda üzerinde bir türlü uzlaşılamamış, ancak doğal kıyı güzellikleri açısından önemli bir potansiyele sahip Mudanya Yıldıztepe bölgesine yönelik yenilikçi bir vizyonun ve fikir projesinin katılımcı bir tasarım süreciyle nasıl geliştirildiğini anlatmaktır. Çalışmanın kuramsal kısmında mimari tasarım sürecine toplumsal katılım konusundaki literatür taranarak, Mudanya Yıldıztepe için katılımcı bir tasarım süreci çerçevesi geliştirilmiştir. Tasarım süreci kısmında ise, Yıldıztepe Sosyal Yaşam Merkezi Vizyon Geliştirme ve Katılımcı Tasarım Çalıştaylarının bilgi toplama, analiz, sentez ve değerlendirme aşamalarına nasıl dahil edildiği anlatılmıştır. Sonuç olarak, katılımcı tasarım süreci başarılı bir şekilde yürütülmüş ve Yıldıztepe fikir projesi kullanıcıların beklentileri doğrultusunda geliştirilmiştir. Ancak Mudanya Belediyesi maddi yetersizliklerden dolayı projeyi uygulamaktan vazgeçmiştir. Bununla birlikte, hem kamusal kıyı alanlarımızı halk lehine korumak ve geliştirmek, hem de üniversiteler, belediyeler ve halk arasındaki ilişkileri güçlendirmek için, yerel yönetimlerin katılımcı tasarım yaklaşımlarını politika oluşturma süreçlerine daha güçlü bir şekilde dahil etmeleri gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Katılımcı tasarım, kamusal kıyı alanları, çalıştaylar, Yıldıztepe, Bursa

Is It Possible to Develop Coastal Public Spaces With Participatory Design? Yıldıztepe Social Life Center Project in Mudanya, Bursa

In recent years, many coastal public spaces have been privatized in contrast to our laws and have lost their natural identity and public value. While these examples increase dissatisfaction of citizens about their environment, participatory design studies have accelerated in Turkey. At this point, we thought that universities should guide the central and local authorities about participatory design in order to create public spaces that stand out with their high quality and original identity. The aim of this study is to explain how an innovative vision and a concept project for the Mudanya Yıldıztepe district, which has an important potential in terms of natural coastal beauties, has been developed through a participatory design process. In the theoretical part of the study, we searched the literature on participation to urban and architectural design process and we developed a participatory design process framework for Mudanya Yıldıztepe project. In the design process part, we explained how we integrated the participation techniques such as the Vision Statement Workshop and Participatory Design Workshop to data collection, analysis, synthesis and evaluation phases. As a result, the participatory design process was conducted successfully, and a concept project for Yıldıztepe was designed with users, but the Municipality could not implement the project because of financial problems. Nevertheless, we believe that if local governments integrate participatory design into their policy-making process more strongly, we can protect and develop our coastal public spaces in favour of the public, while the relations between the universities, the municipalities and the public get stronger.

Keywords:

Participatory design, coastal public spaces, coastal public space, workshops, yıldıztepe,

PDF

___

Arcan, E. F., Evci, F. (1999) Mimari Tasarıma Yaklaşım. Tasarım Yayın Grubu, İstanbul.
Arnstein, S. (1969) A Ladder of Citizen Participation, Journal of the American Planning Association, 35: 4, p. 216 – 224.
Atay, G, Demir, A. 2012. Mimari Üretimde Kullanım veya Katılım, Tasarım+kuram, Sayı:14, s. 96-109.
Bamford, G (2002) From Analysis/Synthesis to Conjecture/Analysis: A review of Karl Popper’s Influence on Design Methodology in Architecture. Design Studies, 23:245–261
Community Places (2014) Community Planning Toolkit. http://www.communityplanningtoolkit.org/sites/default/files/Engagement.pdf (Erişim Tarihi 08 Nisan 2017)
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve MSGSÜ (2016) Kentsel Tasarım Rehberleri Cilt 1 Araştırma ve Tanımlama http://webdosya.csb.gov.tr/csb/dokumanlar/mpgm0055.pdf
Elizabeth, B., Sanders, N. (2002) From User-Centered to Participatory Design Approaches. In Design and the Social Sciences. J.Frascara (Ed.), Taylor & Francis Books Limited, pp. 1-7
Hacıalibeyoğlu, F. (2014). Mimari Tasarım Sürecinde Katılım Sorunu ve Yaklaşımlar. Mimarlık Dergisi, Sayı:379, s.48-52.
Hacıalibeyoğlu, F. (2017). Mimarlıkta Kullanıcı Katılımlı Tasarım Modeli. Ege Mimarlık Dergisi, 27: (95), 40-44
Holdar, G.G., Zakharcenko, O. 2002. Citizen Participation Handbook. People voice Project. International Centre for Policy Studies. imedia, Kyiv
IAP2 (2018) Advancing the Practice of Participation https://www.iap2.org/ (Erişim Tarihi 20 Aralık 2018)
IAP2 (2018) Public Participation Pillars https://iap2usa.org/Resources/Documents/IAP2%20Federation%20-%20P2%20Pillars%20(2)%20(1).pdf (Erişim Tarihi 20 Aralık 2018)
Involve (2005) People and Participation. http://www.involve.org.uk//wp-content/uploads/2011/03/People-and-Participation.pdf (Erişim Tarihi 08 Nisan 2017)
Lang, J.(1994). Urban Design: The American Experience. New York, Van Nostrand Reinhold.
Madanipour, A. (2006). Roles and Challenges of Urban Design. Journal of Urban Design. 11(2): 173-193
Mudanya Belediyesi (2015) Mudanya Belediyesi Stratejik Planı (2015-2019) http://www.mudanya.bel.tr/files/1421677580.pdf
Pateman, C. 1970. Participation and Democratic Theory. London: Cambridge University Press
Participate in Design (2018) Why Participatory Design? http://participateindesign.org/approach/why (Erişim Tarihi 20 Aralık 2018)
Participate in Design (2018) What is Participatory Design? http://participateindesign.org/approach/what/ (Erişim Tarihi 20 Aralık 2018)
Polat, S., Tümer Yıldız, H.Ö., Dostoğlu, N., (2018). Kültürel miras alanları için kullanıcı odaklı bir kentsel tasarım rehberi modeli: Bursa Hanlar Bölgesi Örneği. Megaron, 13(4): 584-596.
Sanoff, H. (2000) Community Participation Methods in Design and Planning. John Wiley &Sons, New York.
Savic, B. (2015). Community Engagement in Urban Planning and Development http://www.wcmt.org.uk/sites/default/files/reportdocuments/Savic%20B%20Report %20%20Final_0.pdf (Erişim Tarihi 08 Nisan 2017)
Scottish Community Development Centre (2015) National Standards for Community Engagement. http://www.voicescotland.org.uk/media/resources/NSfCE%20online_October.pdf (Erişim Tarihi 08 Nisan 2017)
Smith, L.G. 1984. Public Participation in Policy Making:The State-of-the-Art in Canada. Geoforum 15(2): 253-259.
Uzer, E.(2017) Katılımcı Tasarım: Nasıl ve kim İçin? XXI https://xxi.com.tr/i/katilimci-tasarim-nasil-ve-kim-icin (Erişim Tarihi 08 Aralık 2017)
Von Hausen, M. A. (2013) Dynamic Urban Design. Bloomington, iUniverse.
Yeang, L. D. (2000) Urban Design Compendium. http://www.queenelizabetholympicpark.co.uk/-/media/lldc/local-plan/local-planexamination-documents/other-strategy-papers/s34-urban-designcompendium.ashx?la=en (Erişim Tarihi 27 Şubat 2017).