Biyofilik Tasarım Konulu Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Analizi

Son yıllarda popüler bir kavram olan biyofili, insanın doğuştan gelen ‘doğaya ve doğada bulunan canlılara’ karşı hissettiği duygusal yakınlık, mimari bağlamda yapılı çevrelerde insan ve doğa etkileşimini ifade ederken doğanın yararlı etkilerinin sürdürülmesine de olanak tanıyan tasarımı tanımlanmaktadır. Günümüzde ekoloji ve doğal çevreyi koruma, insan sağlığını destekleme ve sürdürülebilir tasarımı gerçekleştirmedeki değeriyle biyofilik tasarım / iyileştirici tasarım / terapötik çevre, modern mimari stratejilerinden biri olarak kabul görmektedir. Biyofilik tasarım, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizdeki araştırmalara da konu olmaya başlamıştır. Lisansüstü tezlerde biyofilik tasarıma karşılık gelen “biyofilik mimari, iyileştiren mimari, terapötik mimari” anahtar kelimeleri ile yapılan çalışmalar taranmıştır. Çalışma için tarama, Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nde “gelişmiş arama” bölümünde “tümünde (tez adı, özet, konu, dizin)”, “içinde geçsin” şeklinde sözdizimleri kullanılarak yapılan tarama ile 24 teze ulaşılmıştır. Çalışma sonucunda, konuyla ilgili Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi veri tabanında 01.06.2022 tarihine kadar ulaşılabilen tezler arasında; 2021 yılında en çok tezin üretildiği, en fazla çalışmanın Gazi Üniversitesi, İzmir Ekonomi Üniversitesi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Bahçeşehir Üniversitesi ve İstanbul Teknik Üniversitesi’nde gerçekleştirildiği, tez çalışmalarında sağlık yapıları üzerine araştırmaların daha ağırlıklı olduğu belirlenmiştir. Tezlerde nitel ve nicel araştırma türünün birlikte kullanıldığı, anket uygulamaları ile desteklendiği ve anahtar kelime olarak en fazla “biyofili” kavramının tekrarlandığı da tespit edilmiştir. Literatürde biyofilik mimari ile ilgili yapılan lisansüstü tezler son yıllarda artış gösterse de genel nitelikler ve çeşitlilik bağlamında çalışmaların azlığı bu alandaki boşluğu göstermektedir. İyileştirici etkiye sahip mimari niteliklerin benimsenerek çok daha fazla yapı türüne entegre edilmesi için bu çalışma, yeni araştırmalara katkı sunmayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler:

Biyofilik Tasarım, İyileştirici Tasarım, Terapötik Çevre, Bibliyometrik Analiz, Lisansüstü Tez.

Biyofilik Tasarım Konulu Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Analizi

Biophilia, a popular concept in recent years, is defined as the emotional closeness that people feel towards 'nature and the creatures in nature', the design that allows the continuation of the beneficial effects of nature while expressing the interaction of human and nature in the built environments in the architectural context. Today, biophilic design / remedial design / therapeutic environment is accepted as one of the modern architectural strategies, with its value in protecting ecology and the natural environment, supporting human health and realizing sustainable design. Biophilic design has started to be the subject of research in our country as well as all over the world. Studies conducted with the keywords "biophilic architecture, healing architecture, therapeutic architecture" corresponding to biophilic design in graduate theses were scanned. For the study, 24 theses were reached by scanning using syntaxes such as "all (thesis name, abstract, subject, index)", "include" in the "advanced search" section of the National Thesis Center of the Council of Higher Education. As a result of the study, among the theses that can be accessed until 01.06.2022 in the database of the Council of Higher Education National Thesis Center; it was determined that the most theses were produced in 2021, the most studies were carried out at Gazi University, Izmir University of Economics, Mimar Sinan Fine Arts University, Bahçeşehir University and Istanbul Technical University, and research on health structures was more dominant in theses studies. It has also been determined that qualitative and quantitative research types are used together in the theses, supported by survey applications, and the concept of "biophilia" is mostly repeated as a keyword. Although postgraduate theses on biophilic architecture have increased in the literature in recent years, the scarcity of studies in the context of general qualities and diversity shows the gap in this field. This study aims to contribute to new research in order to adopt and integrate healing architectural qualities into many more building types.

Keywords:

Biyofilik Tasarım, İyileştirici Tasarım, Terapötik Çevre, Bibliyometrik Analiz, Lisansüstü Tez.,

PDF

___

Aksoy Kürü, S. (2022-Baskıda). Bibliyometrik Analiz. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Özel Sayı.
Akyıldız, N. A. ve Olğun, T. N. (2021). Darende - Balaban Geleneksel Yerleşim Dokusunda Biyofilik Tasarım İzlerinin İrdelenmesi. Urban Academy - Journal of Urban Culture and Management, 14(3), 560-577.
Abdollahi, S. (2021). Biyofilik Bina Cephe Tasarımının Kullanıcı Algısına Etkisi: Van Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Van, 676089.
Akrami, B. (2017). The Evaluation of Awareness and Implementation of Biophilic Design Patterns in Healthcare Environments: Case Study the Pars Hospital in Iran. Yüksek Lisans Tezi, Istanbul Technical University, Graduate School of Science Engineering and Technology, İstanbul, 486595.
Aksoy, Z. (2021). İyileştiren Mimarlık: Anadolu Darüşşifalarındaki Biyofilik Unsurlar Üzerine Bir İnceleme. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Ankara, 679155.
Alik, B. (2021). Hastane Mimarisinin Biyofilik Tasarım Parametrelerine Göre Değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Kocaeli, 698731.
Amirov, N. (2017). Faces of Biophilia in Contemporary Turkish Architecture. Yüksek Lisans Tezi, The Graduate School of Natural and Applied Sciences of İzmir University of Economics, İzmir, 483968.
Bayatmaku, S. (2022). Biophilic Design Efficiency on Humans' Well-being in Daily Life with an Atmospheric Approach. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Mimarlık Ana Bilim Dalı, Mimari Tasarım Bilim Dalı, İstanbul, 705110.
Bayrakçı, E. E. (2021). Biyofilik Yaklaşımla Tasarlanmış Diş Muayenehanelerinin Dental Fobi Üzerindeki Etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı, İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Yüksek Lisans Programı, Ankara, 682560.
Bayraktaroğlu, Ö. E. (2014). Mimarlıkta Ekosistem Düşüncesiyle Tasarlamak. Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Beatley, T. (2009). Biophilic Urbanism: Inviting Nature Back to Our Communities and Into Our Lives. William & Mary Environmental Law and Policy Review, 34(1), 209-238.
Beatley, T. and Newman, P. (2013). Biophilic Cities are Sustainable, Resilient Cities. Sustainability (Switzerland), 5(8), 3328-3345.
Beyaz, E. (2017). Beyşehir’deki XIII. ve XIV. yüzyıl Camilerinin Biyofilik Kriterler Üzerinden İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, KTO Karatay Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Konya, 467920.
Beyhan, F., Selçuk Arslan, S. ve Genç, G. (2018). Biyofilik Kavramının Tarihi Binalar Bağlamında Değerlendirilmesi: Tokat Mustafa Ağa Hamamı. The Journal of International Social Research, 11(58), 363-372.
Browning, W. D., Ryan, C. O. and Clancy, J. O. (2014). 14 Patterns of Biophilic Design, Terrapin Bright Green: New York.
Çorakçı, R. E. (2016). İç Mimarlıkta Biyofilik Tasarım İlkelerinin Belirlenmesi. Doktora Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İç Mimarlık Anabilim Dalı, İç Mimarlık Programı, İstanbul, 444471.
Doğan, D. (2021). İç Mimaride Biyofilik Tasarım. Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İç Mimarlık Anasanat Dalı, İç Mimarlık Sanat Dalı, Kocaeli, 687698.
Doğan Karaman, G. (2021). Restorative Design Approaches in Assisted Living Facilities for Elders: Revisiting Biophilia Hypothesis and Universal Design Principles. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Ankara, 679396.
Ergüneş Kütük, G. (2019). Children’s Participation and Biophilic Design in Preschool Learning Environments. Yüksek Lisans Tezi, The Graduate School of İzmir University of Economics, İzmir, 573679.
Fromm, E. O. (1964). The Heart of Man. Harper & Row Paper Back Edition Publisher, New York.
Genç, G., Selçuk, S. A. ve Beyhan, F. (2018). Biyofilik Kavramının Tarihi Binalar Bağlamında Değerlendirilmesi: Tokat Mustafa Ağa Hamamı. The Journal of International Social Research, 11(58), 363-372.
Gökten, İ. (2021). Ankara İmrahor Vadisi ve İncesu Deresi Alan Kullanım Kararlarının Belirlenmesi ve Biyofilik Tasarım Yaklaşımı İçinde Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Çanakkale, 677031.
Hamameh, S. (2020). Çağdaş Konut Yapılarının Biçimlenişinde Biyofilik Tasarım Yaklaşımı: İstanbul’dan Seçilmiş Konut Yapıları Üzerinden Bir Değerlendirme. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Mimarlık Programı, İstanbul, 678124.
Heerwagen, J. and Orians, G. (1993). Biophilia Hypothesis. Island Press, Washington DC.
Ikei, H., Komatsu, M., Song, C., Himoro, E. and Miyazaki, Y. (2014). The physiological and psychological relaxing effects of viewing rose flowers in office workers. Journal Physiological Anthropology, 33, 1-5.
Kaya, H. (2019). Biyofilik Tasarım ve İyileştiren Mimarlık: Çocuk Hastaneleri Üzerine Bir Değerlendirme. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Ankara, 598031.
Kaya, H. ve Arslan Selçuk, S. (2018). Biyofilik Tasarım ve İyileştiren Mimarlık: Sağlık Yapıları Üzerine Bir Değerlendirme. EJONS International Journal on Mathematic, Engineering and Natural Sciences, 2(3), 35-47.
Kayıhan, K. S., Güney, S. Ö. and Ünal, F. C. (2017). Biophilia as the Main Design Question in Architectural Design Studio Teaching. Megaron, 13(1), 1-12.
Kellert, S. R. (1997). Kinship to Mastery: Biophilia in Human Evolution and Development. Washington, DC: Island Press.
Kellert, S. R. (2005). Building for Life: Designing and Understanding the Human-Nature Connection. Washington, DC: Island Press.
Kellert, S. R., Heerwagen, J. and Mador, M. (2011). Biophilic Design: The Theory, Science and Practice of Bringing Buildings to Life (1st Ed.). John Wiley & Sons.
Kellert, S. R. and Wilson, E. O. (1993). The Biophilia Hypothesis. Washington D.C: Island Press.
Merigó, J. M. and Yang, J. B. (2017). A bibliometric analysis of operations research and management science. Omega, 73, 37-48.
Meydanoğlu, K., Gülten, A. ve Akyıldız, N. A. (2020). Doğayla Gelen İyilik: Biyofilik Tasarım. III. Uluslararası Mardin Artuklu Bilimsel Araştırmalar Kongresi, 1, 271-277.
Nevzati, F. (2018). Biophilic Interior Design: Water Features and Well-being in the University Interiors. Yüksek Lisans Tezi, The Graduate School of Social Sciences of İzmir University of Economics, İzmir, 517588.
Nieuwenhuis, M., Knight, C., Postmes, T. and Haslam, S.A. (2014). The relative benefits of green versus lean office space: three field experiments. Journal of Experimental Psychology Applied, 20(3), 199-214.
Olğun, T. N. (2022). An Investigation of Biophilic Design Features in Anatolian Traditional Rural Settlements. Resent Studies in Planning and Design, (Ed: A. Altuntaş), 113-140.
Ryan, C. O., Browning, W. D., Clancy, J. O., Andrews, S. L. ve Kallianpurkar, N. B. (2014). Biophilic Design Patterns: Emerging Nature-Based Parameters for Health and Well-Being in the Built Environment. Archnet-IJAR: International Journal of Architectural Research, 8(2), 62-76.
Salingaros, N. (2015). Biophilia & Healing Environments Healthy Principles for Designing the Built World. Terrapin Bright Green, LLC: New York.
Saylam, G. (2019). Biyofilik İç Mekân Tasarım Unsurlarının Ev Ortamında Bireyin İyi Olma Haline Onarıcı (Restoratif) Etkileri Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İç Mekân Tasarımı, İstanbul, 587431.
Selamet Gönen, M. (2021). Ortak Çalışma Mekânlarında Biyofilik Tasarım Unsurlarının Onarıcılığının Y Kuşağı Çalışanlar Açısından İncelenmesi: Kolektif House Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İç Mekân Tasarımı Yüksek Lisans Programı, İstanbul, 675611.
Schultz, C. N. (1979). Genius Loci. Towards a Phenomenology of Architecture. Rizzoli, New York.
Şenozan, M. I. (2018). İnsan- Mekân- Doğa Etkileşiminin Sürdürülebilir Bir Öğretisi Olarak Biyofilik Tasarım. Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Mimari Tasarım Sorunları Programı, İstanbul, 527900.
Terrapin Bright Green. (2012). The Economics of Biophilia. Terrapin Bright Green. Web: https://www.terrapinbrightgreen.com/wp-content/uploads/2012/06/The-Economics-of-Biophilia_Terrapin-Bright-Green-2012e.pdf (Erişim Tarihi: 10.06.2022).
Ünal, N. (2021). Çocuk Mekânlarında Biyofilik Tasarım Yaklaşımının Faydaları. Doktora Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İç Mimarlık Anabilim Dalı, İç Mimarlık Programı, İstanbul, 684064.
Ünlü, E. (2017). Mimarlıkta Biyofili Olgusu ve Sağlık Yapıları Örneği. Gebze Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Gebze, 484539.
Wilson, E. O. (1984). Biophilia: The Human Bond With Other Species. Harvard University Press: Cambridge.
Wilson, E. O. (1996). In Search of Nature. Harvard University Press, Washington DC.