Anıtsal Yapıların Korunmasında Yerelliğin Önemi, Adana İli, Tepebağ Bölgesi’nde Yenilenen 152 Envanter Numaralı Kültür Mirasının İncelenmesi

Yerelliğin önemi küreselleşmenin getirdiği sorunlarla birlikte daha sık gündeme gelmektedir. Küreselleşen ve tek tip mimariye doğru hızlı adımlarla gidilen çağımızda, yerel kimliklerin korunması önem kazanmaktadır. Bu bağlamda tarihî yapıların ve kültürel değerlerin toplum tarafından benimsenmesi ve koruma talebinin yerel kaynaklardan gelmesi, bu değerlerin sürdürülebilirlik kapsamında korunarak geleceğe iletilmesi adına önem taşır. Anıtsal yapıların koruma yaklaşımında, sadece yapının değil, birlikte var olduğu çevresiyle bütünleştirilmesi ve koruma stratejisinin de bu odakla ele alınması gerekmektedir. Çünkü anıtlar, çevreleriyle birlikte ele alınmalıdır. Dolayısıyla, kendilerini var eden mekânsal ve kültürel çevreleri ile korunmalıdırlar. Anıtsal yapıların zamanın izlerine karşı korunması kültürel sürdürülebilirlik açısından önemlidir. Anıtların korunması, yalnız fiziksel değil, aynı zamanda işlevsel olarak ele alınmalıdır ve böylece mekânsal deneyimin ve kimliğin sürdürülebilirliği sağlanmalıdır. Bu çalışmada Adana ilinde bulunan ve ilk yerleşim bölgesi olarak bilinen Tepebağ Bölgesi’ndeki tarihî anıtsal yapılardan biri olan, 152 envanter numarasına sahip kültür mirası seçilerek anıtın yerelde koruma kavramı gözetilip bütünleşik bir yaklaşımla dönüşümünün incelemesi yapılmıştır. Bu binada yapılan yeniden işlevlendirme çalışmaları konusunda rölöve ve restorasyon süreçlerinin incelenmesi de yapılarak, binanın gelecek nesillere aktarılması ve korunmasında izlenen sürecin analizinde, yeni bir yaklaşım ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Anıtsal Yapılar, Korumada Yerellik, Kültürel Sürdürülebilirlik, Mimari Kimlik, Adana

The Importance of Locality in Terms of Conservation of Monumental Buildings, Investigation of the Renewed Inventory No.152 in Adana Province, Tepebağ Region

The importance of locality comes to the fore more frequently with the problems brought by globalization. Preserving local identities should be an essential step in our age, which is globalizing and taking immediate steps towards a uniform architecture. In this context, the adoption of historical structures and cultural values by the society and the demand for protection from local sources are of great importance in terms of preserving these values within the scope of sustainability and transferring them to the future. In the conservation approach of monumental buildings, it is necessary to integrate not only the building but also its environment with its co-existence and the conservation strategy should be addressed with this focus because monuments should be considered together with their surroundings. Therefore, they should be protected together with the spatial and cultural environment that created these. The protection of monumental structures against the traces of time is essential in terms of cultural sustainability. The approach to the conservation of monuments should be not only physical but also functional, thus ensuring the continuity of spatial experience and identity. In this study, inventory number 152, is one of the historical monumental structures in the Tepebağ Region, which is known as the first settlement area in Adana province. It was selected and determined to consider the monumental architecture and the concept of local conservation. The transformation of this monument has been examined with an integrated approach. A new approach has been put forward in the analysis of the process followed in the transfer and preservation of the building to future generations by examining the surveying and restoration processes regarding the re-functioning works carried out in this building.

Keywords:

Monumental Buildings, Locality in Conservation, Culturel Sustainability, Architectural Identity, Adana,

PDF

___

Asiliskender, B., Balcı, H.G., Yılmaz, N. (2005). Anıt Kavramı, Kimliğin Sürekliliği ve Değişim: Gevher Nesibe Medresesi Deneyimi, Koruma-Yaşatma, Mimarlik Dergisi 322.
Canan, F., Kobya, H. B., Aköz, A. B., Temizci, A. (2020). Vernaküler ve Çağdaş Mimarlık Örneklerinin Sürdürülebilirlik Bağlamında Karşılaştırmalı Analizi: Antalya Kaleiçi ve Deniz Mahallesi Örneği, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Cilt 24, Sayı 2, 256-266.
Çelik, Ç. (1999). XIX. Yüzyıldan Günümüze Adana’da Konut Mimarisinin Gelişimi, Ç.Ü. Mim. A.B.D., Yüksek Lisans Tezi, Adana, p.31.
Çetinkaya, U. B. (2009). Adana Kentsel Alanının Tarihî Süreç ve Çevre Düzeni Planı Çerçevesinde İncelenmesi, TMMOB Şehir plancıları odası süreli yayını, 2009/1
Durukan, İ., Karaman, F., Saban, D., Erman, O. (2009). Adana Kentsel Kültür Varlıkları Envanteri (2004- 2005), TÜBA-KED-7,
Feilden, M.B. (1982). Conservation of Historic Buildings. Technical Studies in The Arts, Archaelogy and Architecture, Butterworth Scientific, London, 17-21.
Feilden, M.B., Jokilehto, J. (1993). Management Guidlines For World Cultural Heritage Sites, Iccrom, Rome, 17-21.
Gençoğlu, I.Z. (2018). Tarihî Anıtsal Yapıların Korunmasında Yeniden İşlevlendirme- Oluşan Sorunlar: “Bursa ve Barselona”, Doktora Tezi, Beykent Üniversitesi.
Karaman., D. F. (1992). Adana geleneksel konut mimarisinin incelenmesi ve Ulucami çevresi için koruma amaçlı bir çalışma, Yüksek Lisans Tezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü.
Kayın, E. (2001). Yirminci Yüzyılın Mimarlık Mirasının Belirlenmesine İlişkin Kriterler ve Koruma Alanındaki “Yapı Değeri” Kavramı Üzerine Bir İrdeleme. Uluslararası XIII. Yapı ve Yaşam 2001: 20. yüzyıl mimari mirası içinde (44-56). Bursa: Türkiye Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Mimarlar Odası Yayını.
Kiper, H.P. (2006). Küreselleşme Sürecinde Kentlerin Tarihsel Kültürel Değerlerinin Korunması, Türkiye Bodrum Örneği, (1. Baskı), Sosyal Araştırmalar Vakfı Yayını, İstanbul.
Kuban, N. (2017). Korumanın Yerel Boyutu: Karamürsel-Ereğli, Mimarlık Dergisi, sayı: 396.
Küçükerman, Ö. (1985). Kendi Mekanının Arayışı İçinde Türk Evi, İstanbul: Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu, 1985. s. 66)
KUDEB Envanteri, (2016). Adana İli Seyhan İlçesi 152 Envanter Nolu Konak Mimarlık Tarihi Raporu, Adana Büyükşehir Belediyesi Arşivi.
Oğuz, G.P., Aksulu, I. (2007). Adana Tepebağ’daki Tarihî Yerleşim Dokusunun İncelenmesi, Koruma Sorunları ve Öneriler, Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der. Cilt 22, No 2, 207-216.
Eldem, S. H. (1955). Türk Evi Plan Tipleri, İstanbul.
Throsby, D. (2000). Economic and Cultural Values In The Work Of Creative Artists, Values and Heritage Conservation, New York Cambridge University Press, 26-31.
Tokgöz, S. (2016). Adana 152 No.lu Envanter Teknik Raporu, Adana Büyükşehir Belediyesi Kudeb Arşivi.
Yıldırım, T. (2010). Kentsel ve Arkeolojik Sit Alanında Adana/Tepebağ Höyüğü ve Planlama Sürecinde Kentsel Arkeoloji, Kentsel Dönüşüm, Rehabilitasyon ile Arkeopark Kavramı, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Arkeometri Anabilim Dalı.
URL-1: https://tr.agev.info/ (Erişim Tarihi: 02 Şubat 2022)
URL-2: Adana Şehir Görüntüsü: https://www.altinrota.org/yazilar/amin-maaloufun-cukurovasi/166 (Erişim Tarihi: 02 Ocak 2021)
URL-3:https://herkesicinmimarlik.org/wp-content/uploads/2019/12/Tepebag-Ulusal-Kent- At%C3%B6lyesi-Kitab%C4%B1.pdf (Erişim Tarihi: 02 Ocak 2021)
URL-4: http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/2009/cilt26/sayi_2/45-68.pdf (Erişim Tarihi: 04 Mart 2021)
URL-5: https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/adana/gezilecekyer/ataturk-evi-muzesi-1 (Erişim Tarihi: 02 Ocak 2021)
URL-6: https://www.google.com/maps/place/Adana (Erişim Tarihi: 02 Ocak 2021)