Millet-i Müsellâha'dan Mekteb-i Müsellâha'ya Erken Cumhuriyet Döneminde Yazılan Bir Risalede Mekteb, Maârif ve Militarizm
Bu makalede Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemleriyle Erken Cumhuriyet döneminingözde kavramlarından olan "millet-i müsellâha" ile eğitim arasındaki ilişki üzerindedurulmuştur. Çalışmamızın dayandığı eser Cumhuriyet'in ilanı esnasında yayınlanmış olanFuad Şükrü'nün Saltanat-ı Milliye adlı risalesidir. Makalemizde özellikle militarizm, eğitim vemillet-i müsellâha kavramlarının yeni rejimi tahkim etme amacına yönelik olarak geçirdiğideğişime odaklanılmıştır.
From Nation in Arms to School in Arms: A Tractate in Early Republican Period, School, Education and Militarism
This paper scrutinizes the relation between "millet-i müsellâha" (nation in arms) andeducation as of late Ottoman Empire till Early Republic period. The paper mainly deals withFuad Şükrü's tractate published in İstanbul during the proclamation of Turkish Republic,namely Saltanat-ı Milliye. More specifically, the study follows the traces of the changes inunderstanding of militarism, education and "millet-i müsellâha" in a way to consolidate theNew Turkish Republican regime.
___
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi İradeler Maarid (İ.MF.) Maarif Nezareti Mektûbî Kalemi (MF.MKT) Bâb-ı Âlî Evrak Odası (BEO) Hariciye Nezareti Siyasi Kısım ( HR. SYS.)
- Adorno, Thedor W., Minima Moralia, çev. Orhan Koçak, Ahmet Doğukan, Metis Yayınları, İstanbul, 2000.
- Akın, Yiğit, Gürbüz ve Yavuz Evlatlar: Erken Cumhuriyet'te Beden Terbiyesi ve Spor, İletişim Yayınları, İstanbul, 2004.
- Benjamin, Walter, Pasajlar, çev. Ahmet Cemal, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 1992.
- Demir, Fevzi, Osmanlı Devleti'nde II. Meşrutiyet Dönemi Meclis-i Mebûsan Seçimleri, İmge Yayınları, Ankara, 2007.
- Eraslan, Cezmi ve Kenan Olgun, Osmanlı Devleti'nde Meşrutiyet ve Parlamento, 3F Yayınevi, İstanbul, 2006.
- Fon Der Golts Paşa, Millet-i Müsellâha: Asrımızın Usul ve Ahval-i Askeriyesi, çev. Yüzbaşı Mehmed Tahir, Matbaa-i Ebuzziya, İstanbul, 1301/ 1885.
- Fuad Şükrü, Saltanat-ı Milliye Temelleri, Cihan Biraderler Matbaası, İstanbul, 1339.
- Gövsa, İbrahim Alaettin, Türk Meşhurları, Yedigün Neşriyat, İstanbul, 1946.
- İbrahim Temo, İttihad ve Terakki Cemiyeti'nin Teşekkülü ve Hidematı Vataniye ve İnkılâbı Milliye Dair Hatıratım, Mecidiye, 1939.
- Kansu, Aykut, 1908 Devrimi, çev. Ayda Erbal, İletişim Yayınları, İstanbul, 1995.
- Kaya, Gökhan, Osmanlı Demokrat Fırkası (Fırka-i İbad), İletişim Yayınları, İstanbul, 2011.
- Kaygusuz, Bezmi Nusret, Bir Roman Gibi, 2. baskı, İzmir Büyük Şehir Belediyesi Kent Kitaplığı, İzmir 2002.
- Mannheim, Karl, İdeoloji ve Ütopya, çev. Mehmet Okyayuz, De Ki Yayınları, Ankara, 2009.
- Tanpınar, Ahmet Hamdi; 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, 9. baskı, İstanbul, 2001.
- Tunaya, Tarık Zafer, Türkiye'de Siyasal Partiler: İkinci Meşrutiyet Dönemi, İletişim Yayınları, İstanbul, 1998, C. I.
- Tunaya, Tarık Zafer, Türkiye'de Siyasal Gelişmeler (1876-1938): Kanun-ı Esasî ve Meşrutiyet Dö- nemleri, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2001.
- Vagts, Alfred, A History of Militarism: Civilian and Military, Hollisand Carter, London, 1959.
- Ahmad Feroz-Rustow, ve Dankwart A., "İkinci Meşrutiyet Dönemi Meclisleri: 1908-1918", Güney-Doğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, İstanbul, 1977, S. 4-5. Akşin, Sina, "Fedakâran-ı Millet Cemiyeti", Ankara.Üniversitesi. SBF Dergisi, Ankara 1974, C. XXIX, S. 1-2.
- Alkan, Mehmet Ö., "İmparatorluk'tan Cumhuriyet'e Modernleşme ve Ulusçuluk Sürecinde Eğitim", Osmanlı Geçmişi ve Bugünün Türkiye'si, der. Kemal H. Karpat, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2004.
- Altınay, Ayşe Gül - Tanıl Bora, "Ordu, Militarizm ve Milliyetçilik", Modern Türkiye'de Siyasi Düşünce: Milliyetçilik, İletişim Yayınları, İstanbul, 2002, C. 4.
- Altınışık, Işıl Uçman, "Osmanlı'da Zaman-Mekan Kavrayışının Değişimi; Edebi Metinler Üzerinden Bir İrdeleme" Turkish Studies, C. 7/4, Ankara.
- Birinci, Ali, "Lütfi Fikri", Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Ankara, 2003, C. 27.
- Beşikçi, Mehmet, "Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı İmparatorluğu'nda Paramiliter Dernekler", Tarih ve Toplum Yeni Yaklaşımlar, İletişim Yayınları, İstanbul, Sayı 8, Bahar 2009.
- Fuad Şükrü, "Beyânnâme", Hukuk-u Umûmiye, 9 Teşrîn-i Evvel 1324.
- Fuad Şükrü, "Vazifemiz", Türkiye, 9 Teşrîn-i Evvel 1326, No: 27.
- Fuad Şükrü, "Mâzi ve Hâl" Yeni Ses, 4 Teşrîn-i Evvel 1326 No: 7.
- Fuad Şükrü, "İngiltere ve Almanya", Genç Türk, 14 Kânun-i Evvel 1326, No: 5.
- Fuad Şükrü, "Fransa ve Almanya", Genç Türk, 14 Kânun-i Evvel 1326, No: 5.
- Fuad Şükrü, "Rusya ve Almanya ", Hukuk-u Beşer, 9 Kanûn-i Evvel 1326, No: 1.
- Hanioğlu, M. Şükrü "Karl Sussheim - İbrahim Temo Mektuplaşması ve Jön Türk Hareketi", Toplum ve Ekonomi, İstanbul, Eylül 1991, No: 2.
- Hansen, Miriam, ,"Foreword", Oskar Negt & Alexander Kluge, Public Sphere and Experience: Toward an Analysis of the Bourgeois and Proleterian Public Sphere, çev. Peter Labanyi, Jamie Owen Daniel, Assenka Oksiloff, University of Minnesota Press, Minneapolis, 2003.
- Mann, Michael "The Rootsand Contradictions of Modern Militarism", New Left Review, I162, Mar.-Apr. 1987.
- Özden, Mehmet, "Saltanat Kaldırılmadan Önce Rejim Tartışmaları: Lütfi Fikri Bey'in 'Hü- kümdarlık Karşısında Milliyet ve Mesuliyet ve Tefrîk-i Kuvva Mesaili' (1922) Başlıklı Risalesi ve Polemikler", Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Ankara, 2012, C. 29, S. 1.
- Toprak, Zafer, "II. Meşrutiyet Dönemi'nde Paramiliter Gençlik Örgütleri", Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Türkiye Ansiklopedisi, II. Cilt, İletişim Yayınları, İstanbul, 1985.
- Ünder, Hasan, "30'ların Ders Kitaplarından ve Kemalizm'in Kaynaklarından Biri Millet-i Müsellâha ve Medeni Bilgiler", Tarih ve Toplum, İletişim Yayınları, İstanbul, 32/192, Aralık 1999.
- Yılmaz, Hüseyin, "Osmanlı Siyaset Düşüncesinin Oluşumu", Notlar 14, Bilim ve Sanat Vakfı, İstanbul, 2008.
- ISSN: 1300-2864
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 1995
- Yayıncı: Mehtap Yüksel