Walter Benjamin’in Mistisizmi ile Tasavvuf Felsefesine Bir Bakış

Öz Bu makalede orijinal bir mistik yoruma sahip olan W. Benjamin’in düşüncelerinden hareketle Tasavvuf Felsefesine bakabilmenin yolları aranacaktır. Benjamin’in düşüncesindeki orijinallik; Sanayi devrimiyle birlikte Kıta Avrupası’nda gerçekleşen, köklü kültürel değişikliklerin etkilerini ve daha sonra tanıştığı Marksizm’i, Yahudi mistik geleneğiyle harmanlamasından gelmektedir. Bahsedilen orijinallik, aynı zamanda Benjamin’in tam olarak anlaşılması veya bu makalede olduğu gibi onu tek bir yönden ele almak adına çeşitli zorluklar doğurur. Mistik yönünü kıyaslarken, onu tam bir mistik gibi göstermek ya da materyalist görüşlerinin art alanında bulunan mistisizmini gözden kaçırmak Benjamin’e adeta bir ihanet olacaktır. Bu yüzden bir kıyasa girmeden önce Benjamin’in mistisizmini açık bir şekilde ortaya koyabilmek için felsefesini ve yaşama şeklini açıklamak gerekir. Tarih, hukuk ve dil felsefesi hakkındaki görüşlerinden, esrar deneyimine; yazma ve yaşama şeklinden, sıklıkla kullandığı (aura, flaneur, hikâye anlatıcısı vb.) kavramlarına kadar, onun mistik yönünü anlaşılabilir kılacak her noktasına değinilmeye çalışılacaktır. İçinde Marksist söylemler bulunan ve başta Sufi geleneğe çok aykırı görünen düşünme şekliyle Tasavvufu bir arada okuma çabası, kabaca Yahudi ve İslam mistisizmlerini karşılaştırmak olmayacaktır. Peygamber-devrimci, cennet-komünizm gibi kıyaslamaların sıklıkla yapıldığı bu dönemde, daha fazla ortak nokta keşfetme umudu bu makalenin çıkış noktası olmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Walter Benjamin, Mistisizm, Mesihçilik, Tasavvuf Felsefesi, Flâneur, Hikâye Anlatıcısı, Aura

PDF

___

Alpyağıl, Recep (2012), “Benjamin’in Mistisizmine Üç Yönlü Yol”, Cogito, Sayı:52, Güz 2007, ss. 201-209, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Arberry, A.J. (2008), Tasavvuf/ Müslüman Mistiklere Toplu Bakış, Çev: İbrahim Kapaklıkaya, İstanbul: Ağaç Kitabevi Yayınları.

Aydın, Seçil (2012), “Walter Benjamin’in, Flaneur, Paçavracı ve Hikaye Anlatıcısı Kavramlarıyla Günümüz Sanatçısının Portresi”, 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, Cilt: 1, Sayı: 2, ss.144-150.

Çetin, Altan (2014), Tarih Meleği Nereye Uçuyor, Ankara: Lotus Yayınevi.

Çörekçioğlu, Hakan (2010), “Parçalanmış Politik Birliği Yeniden Kurmak: Hikaye Anlatımı”, Özgürlük, Kardeşlik ve Eşitlik, Birinci Uluslar arası Felsefe Kongresi, 14-16 Ekim, Bursa, ss. 423-432.

Çörekçioğlu, Hakan (2012), “Kant ve Benjamin’de Şiddetin Tarihi ve Hatırlama”, FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), Bahar, Sayı:13, ss.1-9.

Dellaloğlu, B.- Odman, A.- Yardımcı, S. (2012), “Walter Benjamin’le Olağan Üstü Haller”, Cogito, Sayı:52, Güz 2007, ss. 10-34, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Demiralp, Oğuz (2012), “Tuhaf Bir Çocuk”, Cogito, Sayı:52, Güz 2007, ss. 69-77, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Doğrul, Ömer Rıza (2008), İslamiyetin Geliştirdiği Tasavvuf, İstanbul: Kaknüs Yayınları.

Gülenç, Kurtul- Önder, Kulak (2012), Marx’ın Halleri, İstanbul: Kalkedon Yayıncılık.

Özbek, Meral (2000), “Walter Benjamin Okumak - I”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt: 55, Sayı: 2, ss. 69-96.

Özmen, İsmail (2008), Tasavvufa Giriş/Tasavvufun Çeşitli Yönlerden Bilimsel Açıklaması, İstanbul: Parşömen Yayıncılık.

Tekeli Hamdi (2011), Tasavvuf Kültürüne Giriş, Ankara: Uludağ Yayınları.

Türer, Osman (2013), Ana Hatlarıyla/ Tasavvuf Tarihi, İstanbul: Ataç Yayınları.

Witte, Bernd (2007), Walter Benjamin, Çev: Mustafa Tüzel, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.