Hume'un Ahlak Görüşünde Duygunun Yeri

Ahlâkın kaynağının ne olduğu; ahlaksal eylemi motive edenin ne olduğu; insan eylemlerini yöneten bir ilkenin/kuralın/yasanın olup olmadığı; eylemlerin değerlendirilmesinin akla göre mi yoksa duyguya göre mi yapıldığı geçmişte tartışıldığı gibi günümüzde de tartışılmaktadır. Bu yazıda, Hume'un bu sorulara verdiği yanıtlar ortaya konularak, Hume'un ahlâk görüşünde duygunun yeri gösterilmeye çalışılacaktır.

The Place of Sense in Hume's Philosophy of Moral

There has been a discussion not only in the past but also in our time about what is the origin of moral; what is the basic motive underlying the moral action and if there is a principle/rule/law directing human conducts and are we supposed to evaluate the actions according to reason or sense. In this paper by illustrating the answers the questions mentioned above given by Hume, it will be tried to shed light the place of sense in Hume's philosophy of moral.

___

  • Akarsu, Bedia, Ahlâk Öğretileri, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1982
  • Arat, Necla, 18. Yüzyıl İngiliz Felsefesinde Etik ve Estetik Değerler Arasındaki İlgi Sorunu, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1979
  • Aristoteles, Nikomakhos'a Etik, (Çev. Saffet Babür), Ayraç Yayınevi, Ankara, 1997
  • Gökberk, Macit, Felsefe Tarihi, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1974
  • Hobbes, Thomas, Leviathan (Çev. Semih Lim), YKY, İstanbul, 1993
  • Hume, David, Enquiries Concerning the Human Understanding and Concerning the Principles of Morals, Oxford University Press, Glasgow-New York, 1962
  • -İnsanın Anlama Yetisi Üzerine Bir Soruşturma (Çev. Oruç Aruoba), Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara, 1976 -Essays: Moral, Political, and Literary, Indianapolis, Liberty Fund, 1987
  • -İnsan Doğası Üzerine Bir İnceleme (Çev. Aziz Yardımlı), idea Yayınevi, İstanbul, 1997
  • Hutcheson, Francis, An Essay on the Nature and Conduct of the Passion and Affections(Collected Works of F.Hutcheson), Volume II, Germany, 1971
  • Locke, John, İnsan Anlığı Üzerine Bir Deneme (Çev. Vehbi Hacıkadiroğlu), Ara Yayıncılık, İstanbul, 1992
  • -Political Writings, Penguin, London, 1993
  • -Political Essays, (Edited by Mark Goldie), Cambridge University Press, Cambridge, 1997
  • Platon, Devlet, (Çev. Sabahattin Eyüboğlu, M. Ali Cimcoz), Remzi Kitabevi, İstanbul, 1988