Soyut Kavramların Ontolojik ve Epistemolojik Boyutu

Soyut kavramlar, başta bilim, hukuk ve ahlak olmak üzere istisnasız her tür insani faaliyet alanında kullanılan temel zihinsel oluşumlar olarak karşımıza çıkmaktadırlar. Soyut kavramlar yaşamımızda ve düşünme sürecinde önemli yer işgal etmesine rağmen, bunların doğası ve işlevlerinin konusunda yeteri kadar araştırma yapılmadığı görünüyor. Bu çalışma mevcut alan literatüründeki eksiklikleri ve tartışmalı hususları tespit ederek, soyut kavramların mahiyetini ve özelliklerini ele almayı amaçlamaktadır. Bu doğrultuda öncelikle soyut ve somut kavramların ayrımını belirleyen hususlar ve tanımlama kriterleri üzerinde durulmuştur ve sonrasında soyut kavramların oluşum süreci incelenmiştir. Araştırmamız, kavramların işaret ettiği nesnelerin ontolojik statüsüne göre soyut kavramların tanımlanmasının elverişli olmadığını göstermektedir. Soyut ve somut kavramlar arasındaki temel farklılığın bunların oluşum sürecinde bulunduğunu göstererek, aralarındaki ayrımın ontolojik olmaktan çok epistemolojik olduğunu iddia etmekteyiz. Soyut kavramlar, somut nesnelere dair deneyimlerin ve kavrayışların ileriki analiziyle elde edildiği için daha üstün bir bilgi seviyesinin ürünleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Soyut kavramlar, somut kavramların içlemsel tanımlamasını sağladıkları için bilgi oluşum sürecinde kritik bir yere sahiptir. Bununla birlikte, soyut kavramlar çoğunlukta isim kategorisindeki sözcükler aracılığıyla ifade edildiği ve kategori hatalarına neden olduğu için, bilimsel araştırma sürecinde ve günlük kullanımda bunu dikkate almak önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Kavramlar mantığı, Kavramlaştırma, Soyutlama, Soyut kavramlar, Somut Kavramlar, Dilsel adlaştırma

Ontological And Epistemological Dimensions Of Abstract Concepts

Abstract concepts are basic mental formations used in almost every field of human activity, especially in science, law and ethics. Although abstract concepts occupy an important place in our life and thought processes, their nature and functions have not been explored sufficiently. The aim of thi study is to examine the nature and characteristics of abstract concepts, as well as to identify gaps and contradictions in the available thematic literature. For thıs purpose we firstly considered the definition criteria that determine the difference between abstract and concrete concepts, and then analyzed the process of formation of abstract concepts. Our research shows that it is inefficient to define abstract concepts according to the ontological status of the objects they refer to. Showing that the fundamental difference between abstract and concrete concepts lies in the process of their formation, we argue that the difference between them lies in the epistemological, and not ontological plane. Abstract concepts appear as products of a higher level of information processing, as they are obtained as a result of further analysis of our experiences and ideas about concrete objects. Abstract concepts occupy an important place in the process of knowledge formation, since they provide an intensional definition of concrete concepts. However, since abstract concepts are often expressed as nouns and lead to category error, it is important to take this into account in the process of scientific research and in everyday use.

Keywords:

Logic of concepts Conceptualization, , Abstraction, Abstract concept, Concrete concept, Linguistic nominalization,

PDF

___

Alper, Ö.M. ve Hacınebioğlu, İ.L. (2009). Mantık. İstanbul: Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi Yayınları.
Akıncı, S. ve Ünder, H.A. (2013). Klasik Mantık. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Akdoğan, H., Hasgül, İ. ve Karahan, T. (2019). Ortaoğretim Mantık Ders Kitabı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Aristoteles, (2020). Kategoriler (çev. Y. Gurur Sev). İstanbul: Pınhan Yayınları
Barsalou, L. W. & Wiemer-Hastings, K. (2005). Situating abstract concepts. Grounding cognition: The role of perception and action in memory, language, and thinking (ed. D. Pecher & R. A. Zwaan, pp. 129–163). Cambridge: Cambridge University Press.
Binder J. R., Westbury C. F., McKiernan K. A., Possing E. T., & Medler D. A. (2005). Distinct Brain Systems for Processing Concrete and Abstract Concepts. Journal of Cognitive Neuroscience, 17(6), 905–917, doi: 10.1162/0898929054021102.
Borghi, A.M. (2020). A Future of Words: Language and the Challenge of Abstract Concepts. Journal of Cognition, 3 (1): 42, 1–18.
Cothran, M. (2000). Traditional Logic: Introduction to Formal Logic, Memoria Press: Kentucky.
Crutch, S.J. & Warrington, E.K. (2005). Abstract and concrete concepts have structurally different representational frameworks. Brain, 128 (3), 615–627.
Çüçen, A.K. (2009). Mantık (6. Baskı). Bursa: Asa.
Falguera, J.L., Martínez-Vidal,G. & Rosen, G. (Winter 2021 Edition). Abstract Objects, The Stanford Encyclopedia of Philosophy Edward N. Zalta (ed.), forthcoming URL = .
Frege, G. (1951). On Concept and Object (translated by P. T. Geach). Mind, 60 (238), 168-180.
Frege, G. (1960), Function and Concept, Translations from the Philosophical Writings of Gottlob Frege (ed. Peter Geach & Max Black, 2nd edition, 21-35). Oxford: Basil Blackwell.
Gentner, D. (1981). Some interesting differences between verbs and nouns. Cognition and Brain Theory, 4 (2), 161–178.
Margolis, E. (2007). The Ontology of Concepts—Abstract Objects or Mental Representations? Nous, 41(4), 561–593.
Öner, N. (1986). Klasik Mantık. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
Özlem, D. (2004). Mantık –Klasik/ Sembolik Mantık, Mantık Felsefesi. İstanbul: İnkilap.
Parlatır İ., Gözaydın N. ve Zülfikar H. (1988). Türkçe Sözlük I-II. Ankara: TDK Yayınları.
Reisberg, D. (2007). Cognition. NY-London: W.W. Norton & Company.
Russo F. & Williamson J. (2010). Key Terms in Logic. Chennai, India: Continuum.
Setti, A. & Caramelli, N. (2005). Different domains in abstract concepts. XXVII Annual Conference of Cognitive Science Society. Stresa, Italy, 21-23 July. New Jersey: Cognitive Science Society, 1997-2002.
Wiemer-Hastings K., Barnard K.K.. & Faelnar, J. (2004). Structural differences in abstract and concrete item categories. Proceedings of the Annual Meeting of the Cognitive Science Society, 26(26), 1452-1457.
Wiemer-Hastings K., Xu, X. (2005). Content Differences for Abstract and Concrete Concepts. Cognitive Science, 29 (5), 719-736.
Wittgenstein, L. (2013). Tractatus Logico-Philosophicus (çev. O.Aruoba). İstanbul: Metis Yayınları.
Jakobson R. (1990). Two Aspects of Language and Two Types of Aphasic Disturbances, On Language (ed. Linda R Waugh, 115-133). Cambridge: Harvard University Press.
Buzaglo, M. (2002).The Logic of Concept Expansion (1st edition). Cambridge: Cambridge University Press.