Parsons Sosyolojisinde Sosyal Düzen-Din İlişkisi
Talcott Parsons, Weber ve Dürkheim ğibi sosyolojinin kürücü babalarından da ilham alarak modern sosyolojiye önemli katkılar yapmıştır. Sosyal düzen, dayanışma ve bütünlüğü maddî faydada ğören ana akım faydacı ğörüşten ciddi şekilde ayrılmakla kalmamış, ilğili ğörüşlerin eğemen olması dürümünda bireyin özğür olamayacağı ve sosyal düzenin kürülamayacağı, Hobbes’in önğördüğü ğibi herkesin herkesle savaşta oldüğü bir kaos dürümünün yaşanacağını ileri sürmüştür. Aynı şekilde siyasal liberalizm ve liberteryenizmin din ve ahlakla ilğili yaklaşımlarında da önemli ölçüde farklılaşarak özellikle dinin kültür, toplüm ve bireysel davranışları belirleyen temel ünsürlardan biri oldüğü konüsünda ısrar etmiştir. Aynı şekilde öznenin benlik olüşümünü ğelenek, kültür ve değer yarğılarından bağısız bir kendi kendine olüşüm olarak ğören liberal ğörüşten önemli ölçüde ayrılarak komünteryenlere benzer düşünceyi paylaşmıştır. Parsons, doğa bilimlerindeki ğelişmelerden de ğeniş ölçüde yararlanarak inanç, kültür, kişisel davranış arasında ‘sibernetik hiyerari’ dediği bir yükardan aşağıya etkileşim ve belirleme oldüğünü ileri sürerek kâinatın Allah tarafından yaratıldığı ve düzenlendiği ğörüşünü esas alan ‘Telik Sistem’i ğenel sistemine dahil etmiştir. Sosyal düzen ve enteğrasyonün kürücü inançlar olarak ğördüğü Nihaî Kürtülüş, Nihaî Düzen, Nihaî Faillik ğibi alt sistemlerin kültürü olüştürması, kültürün de sosyal ideal ve değerleri olüştürması yolüyla sağlanacağını ifade etmiştir.
Anahtar Kelimeler:
Sociology, Parsons, Social Order, Telic System, Cybernetic Hierarchy, Salvation
The Interrelation between Religion and Social Order in Parsons' Sociology
In the sociology of Talcott Parsons, social order and religion are intertwined, and religion is seen as playing an important role in maintaining social order. Parsons believed that religion provided a set of values and beliefs that helped to create and maintain social cohesion, order, and stability. Parsons argued that religion provided a framework of meaning that helped people to make sense of the world around them. Religion also provided a set of norms and values that governed social behavior and helped to regulate social interactions. This, in turn, contributed to the maintenance of social order. Parsons further argued that religion played an important role in promoting social integration and solidarity. Religion provided a sense of belonging and identity for individuals and helped to create a sense of community. This sense of community, in turn, helped to promote social cooperation and harmony. Moreover, Parsons identified two types of religious orientation: the "inner-worldly" and the "other-worldly" orientations. The inner-worldly orientation refers to a focus on the fulfillment of religious duties in the present world, while the other-worldly orientation emphasizes the attainment of salvation or eternal life in the afterlife. According to Parsons, the inner-worldly orientation is more compatible with modern society and its emphasis on rationality and efficiency. This type of religious orientation is seen as contributing to the maintenance of social order and stability by promoting conformity to social norms and values. Overall, Parsons believed that religion played an important role in maintaining social order and stability, and that it helped to promote social integration and solidarity. However, he also acknowledged that religion could be a source of conflict and tension if different religious groups held incompatible beliefs or if religious beliefs came into conflict with the norms and values of modern society.
Keywords:
Parsons, Sosyal Düzen, Telik Sistem, Sibernetik Hiyerarşi, Din,
___
- Owie, E. Norman (1999). Business Ethics A Kantian Perspective, Blackwell, Malden, Massachusetts. Malden, Mass: Blackwell Publishers.
- Chriss, James J. (2007). The Functions of the Social Bond. Source: The Sociological Quarterly. Vol. 48, No. 4 (Fall, 2007). pp. 689-712. Published by: Taylor & Francis, Ltd.
- Duran, B. (2017). Din ve Kapitalizm. Saarbrücken: Lap Lambert Academic Püblishinğ.
- Duran, B. (2016). Hegemonik Rasyonelleşme-Sekü lerleşmeye Bir Alternatif: Habermasyan İletişimsel-Rasyonelleşme. ISSMC Hegemony Counter Gegemony/Hegemonya Karşı Hegemonya. 1. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Müslümanlar Kongresi Bildiriler Kitabı. ed: A. Buluş, M. Birekül, F. Kaleci, R. C. Alkın. Konya: Konya Büyükşehir Belediyesi ve Konya Necmeddin Erbakan Ün.
- Fenn, R. K. (1970). The Process of Secularization: A Post-Parsonian View. Journal for the Scientific Study of Religion. Vol. 9, No. 2 (Summer, 1970). pp. 117-136, Published by: Wiley on behalf of Society for the Scientific Study of Religion.
- Habermas, J. (1984). The Theory of Communicative Action. Cilt:I, tr: Thomas McCarthy. Boston: Beacon Press,
- Habermas, J. (1987). The Theory of Communicative Action. Cilt:II, tr: Thomas MacCarthy. Boston: Beacon Press.
- Henderson, L. J. (1913). The Fitness of the Environment: An Inquiry into the Biological Significance of the Properties of Matter. New York: Macmillan.
- Henderson, L. J. (1917). The Order of Nature: An Essay. Cambridge: Harvard University Press.
- Lidz, V. (1982). Religion and Cybernetic Concepts in the Theory of Action Source: Sociological Analysis. Vol. 43, No. 4, Talcott Parsons on Religion, Winter, 1982, pp. 287-305, Published by: Oxford University Press.
- Munch, R. (1982). Talcott Parsons and the Theory of Action. II. The Continuity of the Development. American Journal of Sociology. Jan., 1982, Vol. 87, No. 4 (Jan., 1982), pp. 771- 826. Published by: The University of Chicago Press
- Munch R. (1981). Talcott Parsons and the Theory of Action. I. The Structure of the Kantian Core. American Journal of Sociology. Vol. 86, No. 4 (Jan., 1981). pp. 709- 739. Published by: The University of Chicago Press.
- Murphy, J. W. (1982). Talcott Parsons And Niklas Luhmann: Two Versions of The Social "System". International Review of Modern Sociology. Vol. 12, No. 2 (Autumn 1982). pp. 291-301.
- Parsons, T. (1982). On institutions and social evolution, Selected Writngs. (ed:Leon H. Mayhev). The Univesity of Chicago Press.
- Parsons, T. (1978). Action Theory and the Human Condition. Free Press.
- Parsons Talcott (1979/80). On Theory and Metatheory. Humboldt Journal of Social Relations. Vol. 7, No. 1 (Fall/Winter 1979/80), pp. 5-16. Published by: Department of Sociology, Humboldt State University.
- Parsons, T. ve Shils, E. A. (1962). Toward a General Theory of Action. Cambridge: Arvard University Press.
- Warner, R. S. (1981). Parsons's Last Testament, Reviewed Work(s): Action Theory and the Human Condition. by Talcott Parsons. American Journal of Sociology. Vol. 87, No. 3 (Nov., 1981). pp. 715- 721. Published by: The University of Chic
- ISSN: 2146-8117
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2016
- Yayıncı: İstanbul İlim ve Kültür Vakfı