Multiculturalism in Social Studies Teaching: A Meta-Synthesis Study

Purpose: This paper aims to evaluate the findings of studies investigating multiculturalism in social studies teaching in Turkey.Studies examining the concept of multiculturalism, which belongs to an important place in the social studies course, wereanalyzed, and the findings related to what was focused most, what was needed and the subjects that had never beeninvestigated before were presented.Design/Methodology/Approach: The meta-synthesis method, which is one of the qualitative methods based on interpretingand synthesizing the findings of the studies, carried out with a qualitative and mixed method investigating multiculturalism inthe field of social studies teaching. In the meta-synthesis method, researches on the same subject are interpreted from acritical point of view by creating themes or main templates. Within the scope of the “inclusion criteria” determined, 11 studiesexamining multiculturalism in social studies teaching were analysed.Findings: The findings showed that in order to describe the current situation, the great majority of the studies examined thedocuments, and the data collection and data analysis methods were similar due to the document analysis method. Studiesexamining multiculturalism in different units of the curriculum of social studies course show that the situations of addressingmulticulturalism in the program have varied over the years, and that there have been significant developments over time interms of the representation of multiculturalism in the context of learning domain. Studies conducted on social studiestextbooks show that the reflection of multiculturalism on books took place later than the curriculum. As a result, it is seen thatthe level of multiculturalism is still not sufficient.Conclusion: Instead of conducting descriptive studies that determine the extent to which multiculturalism is represented insocial studies documents, social studies researchers are suggested to carry out studies using different methods that createproducts for the creation of multicultural education environments that can be carried out with a social studies curriculum.

Sosyal Bilgiler Öğretiminde Çokkültürlülük: Bir Meta-Sentez Çalışması

Çalışmanın amacı: Bu çalışma ile Türkiye’de sosyal bilgiler öğretiminde çokkültürlülüğü araştıran çalışmaların değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, sosyal bilgiler dersinde önemli bir yere ait olan çokkültürlülük kavramının incelendiği çalışmalar analiz edilerek bu çalışmalarda en fazla neye odaklandığı, neye ihtiyaç duyulduğu ve daha önce hiç araştırılmamış konulara ilişkin bulgular ortaya konulması sağlanmıştır. Materyal ve Yöntem: Sosyal bilgiler öğretiminde çokkültürlülüğü araştıran nitel ve karma desenle yürütülmüş çalışmaların nitel bulgularını yorumlamak ve sentezlemek için nitel araştırma desenlerinden meta-sentez yöntemi kullanılmıştır. Meta-sentez yönteminde, aynı konu üzerinde yapılan araştırmalar tema veya ana şablonlar oluşturularak eleştirel bir bakış açısıyla yorumlanır. Çalışmalar “dahil etme ölçütleri” kapsamında değerlendirilmiş ve sosyal bilgiler öğretiminde çokkültürlülüğü inceleyen 11 çalışma olduğu tespit edilmiştir. Bulgular: Elde edilen bulgularda; çalışmaların büyük çoğunluğunda mevcut durumu betimlemeye yönelik olarak dokümanların incelendiği, kullanılan bu yöntemden dolayı da veri toplama yöntemleri ve analiz türlerinin birbirine benzerlik gösterdiği görülmektedir. Sosyal bilgiler dersi öğretim programlarının farklı öğelerinde çokkültürlülüğü inceleyen çalışmalar, programda çokkültürlülüğe değinilme durumlarının yıllar içinde farklılık gösterdiğini, özellikle öğrenme alanı bağlamında çokkültürlülüğün temsili açısından zaman içinde önemli gelişmelerin olduğunu göstermektedir. Sosyal bilgiler ders kitaplarıyla ilgili yürütülen çalışmalar ise çokkültürlülüğün kitaplara yansımalarının öğretim programlarına göre daha geç olduğunu göstermektedir. Sonuç olarak, çokkültürlülük konusunda hala yeterli bir düzeyde olmadığı görülmektedir. Önemli Vurgular: Sosyal bilgiler araştırmacılarına, çokkültürlülüğün sosyal bilgiler dokümanlarında ne oranda temsil edildiğini tespit eden betimsel çalışmalar yürütmeleri yerine sosyal bilgiler dersi öğretim programıyla yürütülebilecek çokkültürlü eğitim ortamlarının oluşturulması konusunda ürünler ortaya koyan, farklı yöntemlerin kullanıldığı çalışmalar yürütmeleri önerilmiştir.

PDF

___

Acar Çiftçi, Y. (2017). Eleştirel çokkültürlü eğitim öğretmen yeterlikleri ölçeği (EÇEÖYÖ): Bir ölçek geliştirme çalışması. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26(1), 69-99.

Acar Çiftçi, Y. ve Aydın, H. (2014). Türkiye'de çokkültürlü eğitimin gerekliliği üzerine bir çalışma. Sosyal Bilimler Dergisi, 33, 197-218.

Akar, C. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme eğilimlerinin çokkültürlülük değerlerini yordama düzeyi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18(1), 741-762.

Akçaoğlu, M. ve Arsal, Z. (2018). Çokkültürlü yeterlik ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(1), 261-270.

Akkaya, N., Susar Kırmızı, F. ve İşçi, C. (2018). Öğretmen adaylarının çokkültürlülüğe ilişkin algılarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29, 308-335.

Alkış Küçükaydın, M. (2019). A Qualitative meta-synthesis of science education studies regarding pedagogical content knowledge. Journal of Turkish Science Education, 16(3), 336-349.

Aslan, S. ve Aybek, B. (2018). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin çokkültürlü eğitime dayalı olarak uygulanan etkinlikler ile ilgili görüşlerinin incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 11(1), 58-82.

Aydin, H. (2012). Multicultural education curriculum development in Turkey. Mediterranean Journal of Social Sciences, 3(3), 277-286.

Ayvacı, H. Ş. ve Er Nas, S. (2009). Öğretmen kılavuz kitaplarının yapılandırmacı kurama göre öğretmen görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 3(2), 212-225.

Banks, J. A. (1973). Teaching ethnic studies: Concepts and strategies. Washington, D.C: National Council for the Social Studies.

Banks, J. A. (1993). Multicultural education: Historical development, dimensions, and practice. Review of research in education, 19(1), 3-49.

Banks, J. A. (1994). Multiethnic education: Theory and practice. (3rd ed). Boston: Allyn and Bacon.

Banks, J. A. (2013). Çokkültürlü eğitime giriş. (Çev. Hasan Aydın). Ankara: Anı.

Başarır, F. (2012). Öğretmen adaylarının çok kültürlü eğitime ilişkin görüşlerinin ve öz-yeterlik algılarının değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Kayseri.

Başarır, F., Sarı, M. ve Çetin, A. (2014). Examination of teachers' perceptions of multicultural education. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 4(2), 91-110.

Başbay, A. ve Bektaş, Y. (2009). Çokkültürlülük bağlamında öğretim ortamı ve öğretmen yeterlikleri. Eğitim ve Bilim, 34(152), 30-43.

Başbay, A. ve Kağnıcı, D. Y. (2011). Çokkültürlü yeterlik algıları ölçeği: Bir ölçek geliştirme çalışması. Eğitim ve Bilim, 36(161), 199-212.

Bender, B. (2006). Place and landscape. C. Tilley, W. Keane, S. Kuechler, M. Rowlands ve P. Spyer (Ed.) Handbook of Material Culture (s. 303-314) içinde. London: Sage

Bennett, C. (2001). Genres of research in multicultural education. Review of Educational Research, 71(2), 171-217.

Bondas, T. ve Hall, E. O. (2007). Challenges in approaching metasynthesis research. Qualitative Health Research, 17(1), 113-121.

Bulut, C. (2014). Öğretmenlerin çok kültürlü yeterlik algılarının incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.

Bulut, M. ve Sarıçam, H. (2016). Okul öncesi öğretmen ve öğretmen adaylarında çokkültürlü kişiliğin çokkültürlü eğitim tutumları üzerindeki etkisinin incelenmesi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 295-322.

Ceylan, E., Uştuk, Ö. ve Çomoglu, İ. (2017). The ELT practicum in Turkey: A meta-synthesis of 2008-2017 qualitative research. The Literacy Trek, 3(2), 102-113.

Cooper, H. (2010). Research synthesis and meta-analysis: A step-by-step approach (4th ed.). Los Angeles, CA: SAGE.

Cooper, H. ve Hedges, L. V. (2009). Research synthesis as a scientific process. In H.

Cooper, L. V. Hedges & J. C. Valentine (Eds.), The handbook of research synthesis and meta-analysis (2nd ed.,ss. 3-16). New York, NY: Russell Sage Foundation.

Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.

Çalık, M. ve Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39(174), 33-38.

Çayır, K. (2016). Türkiye’de ulusal kimliği yeniden tanımlama yolunda özcülük, çokkültürlülük ve kültürlerarası eğitim. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 14(55), 77-101.

Çiftçi, E. Y. ve Karaman, A. C. (2019). Short-term international experiences in language teacher education: A qualitative meta-synthesis. Australian Journal of Teacher Education, 44(1), 93-119.

Dağhan, G. ve Akkoyunlu, B. (2015). Eğitimde teknoloji kullanım sürdürülebilirliği üzerine yapılan çalışmalardaki genel eğilimler: Bir tematik içerik analizi çalışması. Eğitim ve Bilim, 40(178), 225-253.

Darling, L. F. (2006). Teaching social studies as if it matters: Young children and moral deliberation, pp. In E. W. Ross (Ed.), The social studies curriculum: Purposes, problems, possibilities (pp. 265–282). State University of New York.

Dede, S. Ç. ve Arslan, S. (2019). Review of the articles and thesis conducted on math textbooks in Turkey between 2002-2018. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 13(1), 176-195.

Dilworth, P. P. (2000). Multicultural content integration in social studies classrooms. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Emory University.

Dilworth, P. P. (2004). Multicultural citizenship education: Case studies from social studies classrooms. Theory & Research in Social Education, 32(2), 153-186.

Doğanay, A. (2008). Çağdaş sosyal bilgiler anlayışı ışığında yeni sosyal bilgiler programının değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 77-96.

Dunn, R. (1997). The goals and track record of multicultural education. Educational Leadership, 54,74-77.

Durmuş, G. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının küresel vatandaşlık ve çokkültürlü eğitime yönelik tutumlarının incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Amasya Üniversitesi, Amasya.

Duygu Erişti, S. (2012). A multicultural interaction through video conferencing in primary schools. Turkish Online Journal of Distance Education, 13(3), 70-86.

Edwards, M. A. (2004). The social studies curriculum and the incorporation of the Banks' Multicultural Integration Model. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Immaculata University.

Ekinci, Ö. (2019). Ortaöğretim okulu öğretmenlerinin kültürel zekâ düzeyleri ile çokkültürlü yeterlik algılarının incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.

Ekinci, T. Z. (1999). Demokrasi, çokkültürlülük ve bir yargısal serüven. İstanbul: Küyerel Yayınları.

Gay, G. (1997). The relationship between multicultural education and democratic education. Social Studies, 88, 5-11.

Gay, G. (2010). Culturally responsive teaching: Theory, research, and practice (2nd ed.). New York, NY: Teachers College.

Gay, G. (2014). Kültürel değerlere duyarlı eğitim: Teori, araştırma ve uygulama. (Çev. H. Aydın). Ankara: Anı Yayıncılık.

Gezer, M. ve Şahin, İ. F. (2017). Çokkültürlü eğitime yönelik tutum ve kültürel zekâ arasındaki ilişkinin YEM ile incelenmesi. Doğu Coğrafya Dergisi, 22(38), 173-188.

Glazer, N. (1997). We are all multiculturalists now. Cambridge MA: Harvard University.

Gollnick, D. M. ve Chinn, P. C. (1990). Multicultural Education in a Pluralistic Society. New York, NY: Macmillan.

Gorski, P. C. ve Covert, B. (2000). A working definition of multicultural education. Multicultural Pavilion, 1-4.

Gutmann, A. (2004). Unity and diversity in democratic multicultural education: Creative and destructive tensions. Diversity and Citizenship Education: Global Perspectives, 71-96.

Güleç, F. (2019). Sınıf öğretmenlerinin kültürel sermaye yeterlikleri ile çokkültürlü eğitime yönelik tutumlarının incelenmesi: Siirt ili örneklemi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.

Günay, R. ve Aydın, H. (2015). Türkiye’de çokkültürlü eğitim ile ilgili yapılan araştırmalarda eğilim: Bir içerik analizi çalışması. Eğitim ve Bilim, 40(178), 1-22.

Günay, R., Aydın, H. ve Damgacı, F. K. (2015). Eğitim fakültelerinde görev yapan akademisyenlerin çokkültürlü eğitim kavramına ilişkin metaforik algıları. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), 291-312.

Güngör, S., Buyruk, H. ve Özdemir, Y. (2018). Öğretmen adaylarının çokkültürlülüğe ilişkin tutumları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(66), 816-837.

Herbig, P. (1994). The Innovation Matrix: Culture and Structure Prerequisites to Innovation. Westport, CT: Quorum.

Irvine, J. J., Armento, B. J. ve Causey, V. E. (2001). Culturally responsive teaching: Lesson planning for elementary and middle grades. New York: McGraw-Hill.

Kaba, S. (2019). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kişilik özellikleri ile çok kültürlü eğitime yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.

Karadağ, Y. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çokkültürlü yeterliklerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.

Karasu Avcı, E. ve Faiz, M. (2018). The metaphors of secondary school teachers towards the concept of “Multiculturalism”. Journal of Education and Training Studies, 6(5), 179-188.

Keçe, M. ve Merey, Z. (2011). İlköğretim sosyal bilgiler kazanımlarının sosyal bilimler disiplinlerine ve disiplinlerarası anlayışa uygunluğunun belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 110-139.

Kervan, S. (2017). Öğretmenlerin çokkültürlü eğitime yönelik tutumları ile epistemolojik inançları ve öğretim yaklaşımları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.

Koçak, S. ve Özdemir, M. (2015). Öğretmen adaylarının çok kültürlü eğitime yönelik tutumlarında kültürel zekânın rolü. İlköğretim Online, 14(4), 1352-1369.

Köşker, N. ve Erdoğan, E. (2020). Trends in multicultural education research: A five-year content analysis of Turkish and ERIC databases. International Journal of Education and Literacy Studies, 8(1), 48-60.

Köşker, N. ve Özgen, N. (2018). Multiculturality concept and its reflections on education: The case of Turkey. Review of International Geographical Education Online, 8(3), 571-600.

Leung, L. (2015). Validity, reliability, and generalizability in qualitative research. Journal of family medicine and primary care, 4(3), 324-327.

Lyons-Thomas, J., Liu, Y. ve Zumbo, B. D. (2014). Validation practices in the social, behavioral, and health sciences: A synthesis of syntheses. In Validity and validation in social, behavioral, and health sciences (pp. 313-319). Springer, Cham.

Mann, A. N. (2013). Integration of multicultural education into K-12 social studies courses: A case study. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Walden University.

Marangoz, G., Aydın, H. ve Adıgüzel, T. (2015). Öğretmenlerin çokkültürlü eğitime karşı algısı. Turkish Studies, 10(7), 709-720.

Mason, A. (2007). “Multiculturalism and the critique of essentialism.” In Multiculturalism and Political Theory, ed. Anthony Simon Laden and

David Owen. Cambridge: Cambridge University Press, 221–43. https://eprints.soton.ac.uk/34221/ MEB (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar), Ankara: MEB.

NCSS (2020). National curriculum standards for social studies: Introduction. https://www.socialstudies.org/standards/introduction adresinden 27 Nisan 2020 tarihinde edinilmiştir.

Nieto, S. (1999). The light in their eyes: Creating multicultural learning communities. New York, NY: Teacher’s College.

Noblit, G. W. ve Hare, R. D. (1988). Meta-ethnography: Synthesizing qualitative studies. Newbury Park: Sage.

Noblit, G. W. ve Hare, R. D. (1999). Chapter 5: Meta-Ethnography: Synthesizing Qualitative Studies. Counterpoints, 44, 93-123.

Onur Sezer, G. ve Bağçeli Kahraman, P. (2017). Sınıf ve okul öncesi öğretmen adaylarının çokkültürlü eğitime yönelik tutumları ile kültürlerarası duyarlılıkları arasındaki ilişki: Uludağ üniversitesi örneği. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 550-560.

Öksüz, Y., Güven Demir, E. ve İci, A. (2016). Öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının" çokkültürlü eğitim" kavramına ilişkin metaforlarının incelenmesi. Electronic Journal of Social Sciences, 15(59), 1263-1278.

Özdemir, M. ve Dil, K. (2013). Öğretmenlerin çokkültürlü eğitime yönelik tutumları: Çankırı ili örneği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 46(2), 215-232.

Öztürk, A. ve Güven, S. (2020). Analysing studies conducted on responsibility education in Turkey: A meta-synthesis study. Elementary Education Online, 19(2), 865-888.

Parekh, B. (2002). Çokkültürlülüğü yeniden düşünmek. (Çev. B. Tanrıseven), Ankara: Phoenix.

Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (3.Baskı). M. Bütün ve S. Beşir Demir (Çev. Edt.). Ankara: Pegem Akademi.

Polat, İ. ve Kılıç, E. (2013). Türkiye’de çokkültürlü eğitim ve çokkültürlü eğitimde öğretmen yeterlilikleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 352-372.

Polat, S. (2015). The Evaluation of qualitative studies in Turkey about critical thinking skills: A meta-synthesis study. International Online Journal of Educational Sciences, 7(3), 229-243.

Polat, S. ve Ay, O. (2016). Meta-sentez: Kavramsal bir çözümleme. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 4(2), 52-64.

Schlesinger, A. M. (1998). The disuniting of America: Reflections on a multicultural society. WW Norton & Company.

Siviş, S. (2019). Öğretmenlerin eğitimde çok kültürlülük üzerine algılarının değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi, İstanbul.

Sleeter, C. E. (2001). Preparing teachers for culturally diverse schools: Research and the overwhelming presence of whiteness. Journal of Teacher Education, 52(2), 94-106.

Sleeter, C. E. ve Grant, C. A. (1999). Making choices for multicultural education: Five approaches to race, class and gender. New Jersey: Prentice- Hall.

Suzuki, B. H. (1984). Curriculum transformation for multicultural education. Education and urban society, 16(3), 294-322.

Tari, D. (2019). Sınıf öğretmenlerinin öz duyarlık ve çokkültürlülüğe yeterliklerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.

Tileston, D. W. (2004). What every teacher should know about diverse learners. Thousand Oaks, CA: Corwin.

Toraman, Ç., Acar, F. ve Aydin, H. (2015). Primary school teachers' attitudes and knowledge levels on democracy and multicultural education: A scale development study. Revista de Cercetare si Interventie Sociala, 49, 41-58.

Ünal, I. (2004). Çok dilli, çokkültürlü toplumlarda eğitim. Komisyon Raporu (s. 144-148) içinde. Eğitim-Sen 4. Demokratik Eğitim Kurultayı.

Xu, Y. (2008). Methodological issues and challenges in data collection and analysis of qualitative meta-synthesis. Asian Nursing Research, 2(3), 173-183.

Yazıcı, S., Başol, G. ve Toprak, G. (2009). Öğretmenlerin çokkültürlü eğitim tutumları: Bir güvenirlik ve geçerlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37, 229-242.

Yıldırım, M., Çalık, M. ve Özmen, H. (2016). A meta-synthesis of Turkish studies in science process skills. International Journal of Environmental and Science Education, 11(14), 6518-6539.

Yıldırım, Ö., Kurşun, E. ve Göktaş, Y. (2015). The factors affecting the quality of in-service training on information and communication technologies. Education & Science, 40(178), 163-182.

Yıldızlı, H., Acar Erdol, T., Baştuğ, M. ve Bayram, K. (2018). A meta-synthesis on Turkish metaphor studies of teachers. Eğitim ve Bilim, 43(193), 1-43.

Yılmaz, F. (2016). Multiculturalism and multicultural education: A case study of teacher candidates’ perceptions. Cogent Education, 3(1), 1172394.

Yildirim, B. (2016). An Analyses and meta-synthesis of research on STEM education. Journal of Education and Practice, 7(34), 23-33.

Yücel-Toy, B. (2015). Türkiye’deki hizmet öncesi öğretmen eğitimi araştırmalarının tematik analizi ve öğretmen eğitimi politikalarının yansımaları. Eğitim ve Bilim, 40(178), 23-60.

Ek 1. Meta-Senteze Dahil Edilen Çalışmalar

Açıkalın, M. (2010). Sosyal bilgiler eğitiminde yeni yaklaşımlar: Çokkültürlü ve küresel eğitim. İlköğretim Online, 9(3), 1226-1237.

Akar, C. ve Yalçın, D. (2017). İlkokul 4. sınıf sosyal bilgiler öğretmen kılavuz kitabında yer alan kavramlar listesinin demokrasi ve çokkültürlülük kavramları açısından incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 21(2), 435-450.

Akhan, O. ve Yalçın, A. (2016). Sosyal bilgiler öğretim programlarında çokkültürlü eğitimin yeri. Trakya University Journal of Social Science, 18(2), 23-46.

Cırık, İ. (2008). Çok kültürlü eğitim ve yansımaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 27-40.

Doğan, A. (2019). Çokkültürlülüğün 1968’den günümüze sosyal bilgiler ders kitaplarına yansıması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.

Fırıncı, T. (2006). Küreselleşmenin öğretim programları üzerindeki etkisi (İlköğretim 4. sınıf sosyal bilgiler dersi öğretim programı örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.

Kanatlı Öztürk, A. (2018). Çokkültürlü eğitim çerçevesinde hazırlanan etkinliklerle farklılıklara saygı değeri ve araştırma becerisi geliştirmeye yönelik bir eylem araştırması. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.

Keskin, Y. ve Yaman, E. (2014). İlköğretim sosyal bilgiler programı ve ders kitaplarında yeni bir paradigma: Çokkültürlü eğitim. Turkish Studies, 9(2), 933-960.

Seban, D. ve Uyanik, H. (2016). Türkiye'de çokkültürlü eğitim: 1-5. sınıf programlarında yer alan kazanımların analizi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 6(1), 1-18.

Şimşek, H., Dağıstan, A., Şahin, C., Koçyiğit, E., Yalçınkaya, G. D., Kart, M. ve Dağdelen, S. (2019). Kapsayıcı eğitim bağlamında Türkiye’de ilköğretim programlarında çokkültürlülüğün izleri. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 177-197.

Taş, C. (2019). Sosyal bilgiler dersi öğretim programları ve ders kitaplarında çok kültürlülük: 1998–2017 sosyal bilgiler ders kitaplarının karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.