Başak ALTUNDAĞ, Ebru KARAÇAM, Yasemin AYDOĞAN, Özlem OKYAY, Bedriye AK, Hacer ALPTEKER

Lösemili Çocuklara Yönelik Uygulanan Psikososyal Desteğin Etkileri

Çocukları hem fiziksel hem de psikolojik olarak etkileyen kanser hastalığında, uygulanan tedaviler ile yaşam süresi uzatılmakla birlikte, bu zorlu süreçte yaşam kalitesindeki artış daha önemli hale gelmektedir. Bu dönemde özellikle çocuğun gelişim sürecinin yaşına uygun şekilde devam etmesi ve desteklenmesi, hatta çocuğun yaşamı, geleceği ve hastalığı ile ilgili kaygı ve korkularını paylaşma gereksinimi öncelikli hale gelmektedir. Çocuklar çoğu zaman bu kaygı ve korkularını aile üyeleri yerine, sağlık ekibi ya da kendini yakın hissettiği kişilerle paylaşmayı da tercih edebilmektedir. Bu anlamda profesyonel olarak dışarıdan verilen ve süreklilik oluşturan destekler önem kazanmaktadır. Bu çalışma ile sağlıklı, güvenli, uyarıcılarla zenginleştirilmiş bir ortamda, onkoloji kliniğinde tedavi ve bakım alan 0-18 yaş çocuklarının gelişimlerinin ve eğitimlerinin desteklenmesi, çocukların ailelerine ihtiyaç duydukları kişisel gelişim desteğinin sunulması amaçlanmıştır. Çalışma grubunu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD Çocuk Hematoloji ve Onkoloji bölümünde lösemi ve diğer kanser tanısı almış 0-18 yaş arasındaki çocuklar ve aileleri oluşturmaktadır. Proje kapsamında klinikte hazırlanan iki etkinlik odasında ve çocuk odalarında projenin özel amaçları doğrultusunda, dört kısmi zamanlı öğrenci ve dört öğretim elemanı ile haftanın beş günü çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Çocuklarla birebir yapılan yaklaşık 1900 saatlik proje sürecinde, çocukların hastaneye uyum düzeylerinin artırılmasına, hastalıklarına ilişkin farkındalık ve kabul düzeylerinin desteklenmesine ve hastane sürecinin iyileştirilmesi ve gelişimlerinin desteklenmesine yönelik psikososyal destek çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Yapılan gözlem ve görüşmeler sonucunda çalışmaların farklı disiplinlerin desteğiyle arttırılarak sürdürülebilirliğinin sağlanmasının gerekliliği ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Lösemi, destek eğitim programı, psikososyal destek

Effects of Psychosocial Support Provided For Children with Leukemia

Cancer disease affects children both physically and psychologically. In this hard process the increase in life quality becomes more important even if the life can be lenghtened by means of applied treatments. In this disease term the continuity and the supporting of the children’s development process in accordance with the their age and even the necessity of sharing their fears and anxiety about their life, future and their disease become a priority. Childeren often prefer sharing their fears and anxiety with a medical team or with people they feel close to themselves instead of family members. In this sense, supports provided from the outside in a continuity are gaining importance. In this study, supporting of the devolepment and training of the 0-18 ages children,who are treated and take nursing at an oncology clinic, in an environment enriched with the healty,secure stimulatives and providing families with the personal development support they need are aimed. Study group is constituded from 0-18 ages children who were diagnosed as leukemia and some other kind of cancers at Abant Izzet Baysal University Child Health and Diseases Department of Pediatric Hematology and Oncology. Studyings have been achived with four part time students and four faculty lectures for five days in a week in two activity rooms, prepared in the clinic in the scope of the Project, and in children’s rooms in accordance with the specific objectives of the Project. In the 1900 hours process done with children one-to-one in the scope of the project, psychosocial supporting studies have been achieved in order to increase their adapting level to the hospital, to support their awareness and acceptance regarding their illness and improvement of hospital process,to support their development. In the result of the observations and interviews done, the necessity of maintaining the studies with the support of different disciplines has been proved.

Keywords:

Leukemia, support training programs, psychosocial support,

PDF

___

Al-Momani & Siham, M. (2013). Informal Social Support: A Collaborative Stress Management Initiative for Mothers of Cancer Children. International Journal of Psychological Studies, 5(2),19-31. (https://www.questia.com/library/journal/1P3-3094744071/ informal-social-support-a-collaborative-stress-management (Erişim Tarihi: 18. 08. 016).
Alparslan G. B., Uçak, H., Serttaş, M. & Akçay, P. (2011). Lösemili Çocuklar ve Aileleri İçin Boyama Kitabı’nın, Ebeveyn Kaygı Düzeyi Üzerine Etkisi. Türkiye Klinikleri J MedSci, 31(6), 1401-1409.
Altunışık, R., Coşkun, R., Yıldırım, E. & Bayraktaroğlu, S. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. 6. Baskı, Sakarya: Sakarya Kitabevi.
Apak, H. (2006). Çocukluk Çağı Lösemileri. Türk Pediatri Arşivi, 41,189-96.
Arslan, Z., Yiğit, R., & Temel, G. Ö. (2014). Lösemi Hastası Çocuk Ebeveynlerinin Çocuğun Bakımına İlişkin Eğitim Gereksinimlerinin Belirlenmesi ve Karşılanması. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(2),58-68.
Aydoğan, Y., Okyay, Ö., Ak, B., Alpteker, H., Akkaya, Ö. & Koç, M. (2015). Improvement in the Life Quality of Children with Leukemia. Norley, K., İçbay, M.A., Arslan, H. (Ed.). Contemporary Approaches in Education içinde (431-440). PL Academic Research. ISBN 978-3-651-66164-2.
Bhattacharya K., Pal, S., Acharyya, R., Dasgupta, G., Guha, P. & Datta A. (2016). Depression and Anxiety in Mothers of Children with Cancer and How They Cope with it: A CrossSeciıonal Study in Eastern India. ASEAN Journal of Psychiatry, 17(1),1-8.
Durualp, E., Kara, F. N., Yılmaz, V., & Alabeyoğlu, K. (2010). Kronik Hastalığı Olan Ve Olmayan Çocukların ve Ebeveynlerinin Görüşlerine Göre Yaşam Kalitelerinin Karşılaştı- rılması. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 63(02),55-63.
Erdim, L., Bozkurt, G. & İnal, S. (2006). Annelerin Çocuklarının Hastaneye Yatışından Etkilenme Durumlarının Araştırılması. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 9(3), 36-43.
Gülses, S., Keskin Yıldırım, Z. & Büyükavcı, M. (2014). Kanserli Çocukların Ve AnneBabalarının Yaşam Kalitesi Diğer Hastalardan Farklı mı?. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 57,16-23.
Hızel, S., Toprak, S., Albayrak M., Sanlı C., & Koçak, Ü. (2009). Kanserli Çocuklar Hakkında Anadolu’nun Kırsal Bir İlindeki Annelerin Bilgi, Tutum ve Davranışları. Gazi Tıp Dergisi, 20(1),3-6.
Kazak, A. E., Boeving, C. A., Alderfer, M. A., Hwang, W. T., & Reilly, A. (2005). Posttraumatic Stress Symptoms During Treatment in Parents of Children with Cancer. Journal of Clinical Oncology, 23(30),7405-7410.
Kızılay (2008). Afetlerde Psikososyal Destek Uygulama Rehberi. Ankara: Yorum Basın Yayın Sanayi Ltd. Şti. https://www.kizilay.org.tr/Upload/Dokuman/Dosya/ 20725363_afetlerde-psikososyal-destek-uygulama-rehberi.pdf adresinden 18.05.2016 tarihinde erişim sağlanmıştır.
Kutluk, T. (2006). Çocukluk Çağı Kanserlerinin Epidemiyolojisi. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Herkes İçin Çocuk Kanserlerinde Tanı Sempozyum Dizisi No: 49, 11-15.
Last, B. F., & Grootenhuis, M. A. (1998). Emotions, Coping and The Need for Support in Families of Children with Cancer: A Model for Psychosocial Care. Patient Education and Counseling, 33(2), 69-179.
Ljungman, L., Boger, M., Ander, M., Ljótsson, B., Cernvall, M., von Essen, L., & Hovén, E. (2016). Impressions That Last: Particularly Negative and Positive Experiences Reported by Parents Five Years after the End of a Child’s Successful Cancer Treatment or Death. PloS one, 11(6), e0157076.
Maurice‐Stam, H., Oort, F. J., Last, B. F., & Grootenhuis, M. A. (2008). Emotional fFnctioning of Parents of Children with Cancer: The First Five Years of Continuous Remission After the end of Treatment. Psycho‐Oncology, 17(5),448-459.
Reisi-Dehkordi, N., Baratian, H., & Zargham-Boroujeni, A. (2014). Challenges of Children with Cancer and Their Mothers: A Qualitative Research. Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research, 19(4),334-339.
Sarper, N. (2013). Lösemi Tedavisi Sırasında ve Sonrasında Yaşam Kalitesi. XXXIX. Ulusal Hematoloji Kongresi’nde sunulan bildiri., Antalya. http://www.thd.org.tr /thdData/ Books/717/losemi-tedavisi-sirasinda-ve-sonrasinda-yasam-kalitesi-nazan-sarper.pdf adresinden 22.04.2016 tarihinde erişim sağlanmıştır.
Soyuer, F. & Sitti S. (2011). Kanserli Çocuklar ve Fiziksel Aktivite. Dicle Tıp Dergisi, 38(4),526-529.
Van Dongen-Melman, J. E., Van Zuuren, F. J., & Verhulst, F. C. (1998). Experiences of Parents of Childhood Cancer Survivors: A Qualitative Analysis. Patient Education and Counseling, 34 (3),185-200.